به گزارش اکوایران، انتخابات فدرال آلمان طی امروز یکشنبه (5 اسفند)، تازه‌ترین رقابت سیاسی در اروپا خواهد بود که در آن احزاب مستقر به مقابله با نوپاهای پوپولیستی می‌پردازند؛ در این میان و از همه مهم‌تر، رقابت اتحادیه دموکرات مسیحی آلمان و شرکای ائتلافی آن در مقابل حزب «آلترناتیو برای آلمان» (AfD) است؛ حزبی که ایلان ماسک را در میان طرفداران خود می‌بیند.

به نوشته بیزنس اینسایدر، در این انتخابات، اقتصاد دچار بحران آلمان جزء مسائل اصلی خواهد بود. فردریش مرتس، رهبر اتحادیه دموکرات مسیحی که انتظار می‌رود به صدراعظم جدید آلمان تبدیل شود، در کمپین‌ انتخاباتی خود بر کاهش مالیات، قوانین و هزینه‌های انرژی در جهت به وجود آوردن یک رنسانس اقتصادی تأکید کرده است.  

اما آلمان چگونه به این نقطه رسید، چه مشکلاتی اقتصاد آن را دچار مشکل کرده است و این موانع چگونه برطرف می‌شوند؟

صعود و افول آلمان

آلمان پس از جنگ جهانی دوم، اقتصاد خود را دوباره ساخت تا به یک قدرت جهانی در زمینه تولیدات کارخانه‌ای تبدیل شود و از آن زمان تاکنون به صادرات کالاهایی نظیر ماشین‌آلات صنعتی و خودروهای باکیفیت و پیشرفته پرداخته است.

این کشور کمی کمتر از 84 میلیون نفر جمعیت دارد و با تولید ناخالص داخلی 4.7 تریلیون دلار، سومین اقتصاد بزرگ جهان است. بر اساس برآوردهای صندوق بین‌المللی پول برای سال 2024، آلمان پس از ایالات متحده با 29.2 تریلیون دلار و چین با 18.3 تریلیون دلار، در جایگاه سوم قرار می‌گیرد. پس از آلمان، ژاپن با اقتصاد 4.1 تریلیون دلاری، بریتانیا با اقتصاد 3.6 تریلیون دلاری و فرانسه با اقتصاد 3.2 تریلیون دلاری قرار دارند.

با این حال، اقتصاد آلمان در سال‌های 2023 و 2024 کوچک‌تر شد، در حالیکه تمام اقتصادهای بزرگ دنیا به استثنای ژاپن در سال 2024، در این دو سال رشد داشتند و انتظار می‌رود ژرمن‌ها در سال 2025 نیز از همتایان خود عقب بیوفتند. صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است تولید ناخالص داخلی آلمان در سال جاری میلادی 0.3 درصد رشد خواهد داشت، در حالیکه این میزان برای آمریکا در سطح 2.7 درصد، برای چین در سطح 4.6 درصد، برای ژاپن در سطح 1.1 درصد، برای بریتانیا در سطح 1.6 درصد و برای فرانسه در سطح 0.8 درصد پیش‌بینی شده است.

یکی از مهم‌ترین عوامل آهسته شدن اقتصاد آلمان، ضعف در فعالیت‌های اصلی اقتصادی آن است. داده‌ها نشان می‌دهد خروجی صنعتی آلمان از سال 2019 میلادی بیش از 10 درصد کاهش یافته و در همین مدت، حدود 350 هزار شغل تولیدی از دست رفته است.

اقتصاد آلمان لایپزیگ پورشه ماکان

غول خودروسازی فولکس‌واگن، غول صنعت شیمیایی آلمان یعنی BASF و غول تولید فولاد و کالاهای صنعتی این کشور یعنی «تیسن‌کروپ»، در پنج سال گذشته بیش از 50 میلیارد دلار یا حدود یک‌سوم از ارزش بازار خود را از دست داده‌اند، زیرا سرمایه‌گذاران از صنعت این کشور ناامید شده‌اند.

استفان کوپمن، استراتژیست ارشد کلان در رابوبانک، در گزارشی در این هفته اعلام کرد: «نشانه‌های بی‌شمار از سقوط اقتصادی در حال تقویت این احساس است که آلمان روزهای خوب خود را پشت سر گذاشته است.»

او افزود: «حزب راست افراطی AfD از این شرایط بهره‌برداری می‌کند، به این شکل که لفاظی‌های ترمیم‌گرایانه را با عناصر افراطی ترکیب می‌کند و نگرانی‌های اقتصادی و مهاجرت را به روایتی گسترده‌تر از افول ملی هدایت می‌کند.»

در ماه دسامبر، ایلان ماسک در پلتفرم ایکس گفت که تنها AfD می‌تواند آلمان را نجات دهد و از آن زمان ده‌ها مرتبه در مورد این حزب پست گذاشته و همچنین با آلیس وایدل، رهبر این حزب، در پلتفرم رسانه‌های اجتماعی خود مصاحبه کرده است.

همه تخم‌مرغ‌ها در سبد روسیه

سیاست‌های گذشته آلمان در زمینه انرژی، توضیحی برای دردهای اقتصادی امروز آن در نظر گرفته می‌شود. بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا برای دهه‌ها بر گاز طبیعی ارزان‌قیمت روسیه متکی بود تا بتواند به تولید تمام کالاها - از فولاد گرفته تا مواد شیمایی - اقدام کند و به صادرات آن‌ها بپردازد. با این حال، حمله روسیه به اوکراین در اوایل سال 2022 باعث شد هزینه‌های انرژی به‌شکل قابل توجهی افزایش پیدا کند.

مقامات آلمان همچنین در مسیر تنبیه روسیه گام برداشتند، آن هم از طریق کاهش واردات نفت از این کشور که در عوض باعث شد ژرمن‌ها به گاز طبیعی مایع (LNG) و منابع انرژی تجدیدپذیر که گران‌تر هستند، وابستگی بیشتری پیدا کنند. همین موضوع باعث شد جذابیت آلمان برای برخی کسب‌وکارها و تجار خارجی از بین برود.

علاوه بر این، مقامات بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا در سال 2011 و پس از فاجعه فوکوشیما در ژاپن، تصمیم گرفتند نیروگاه‌های هسته‌ای خود را تعطیل کنند و در سال 2023 نیز فعالیت سه نیروگاه هسته‌ای باقی مانده این کشور نیز به‌طور کامل متوقف شد. این تصمیم باعث شد وابستگی آلمان به انرژی روسیه بیش از پیش افزایش یابد و همین امر فرآیند استقلال انرژی سومین اقتصاد بزرگ جهان را دردناک‌تر کرد.

از مشتری به رقیب

حدود 10 سال قبل، تولیدکنندگان آلمان، چین را به‌عنوان یک بازار صادراتی عظیم می‌دیدند. اما از آن زمان تاکنون، چین به‌نوعی به یک رقیب برای آلمان تبدیل شده است، چراکه پکن صادرات محصولات رقابتی خود از جمله فولاد، ماشین‌آلات، پنل‌های خورشیدی و خودروهای برقی را به‌شکل قابل توجهی افزایش داده است.

هزینه‌های تولید پایین‌تر و قوانین کمتر در چین نیز باعث شده است بسیاری از کسب‌وکارهای آلمان دست‌کم بخشی از فعالیت خود را به چین منتقل کنند.

آلمان برای 20 سال متوالی در صدر رتبه‌بندی رقابت‌پذیری صنعتی سازمان ملل قرار دارد، اما چین در همین مدت توانسته است از رتبه 33 به رده دوم این رتبه‌بندی جهش کند و همین امر تهدید چین علیه صنعت آلمان را برجسته می‌کند.

اقتصاد چین

صرفه‌جویی افراطی

مقامات آلمان برای سال‌ها در حوزه‌هایی مانند انرژی، آموزش، امنیت و زیرساخت، کمتر از حد معمول سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ امری که باعث شده بهره‌وری ملی و رقابت‌پذیری این کشور به‌شکل منفی تحت تأثیر قرار بگیرد.

یک دلیل کلیدی، «ترمز بدهی» قانون اساسی است که پس از بحران مالی 2008 وضع شد و کسری بودجه دولت فدرال را به 0.35 درصد از تولید ناخالص داخلی محدود می‌کند. برای مقایسه، کسری بودجه ایالات متحده در سال گذشته از 6 درصد فراتر رفت.

آلیسون ساواس، مدیر سرمایه گذاری Antipodes Partners معتقد است: «این سیاست مانعی بر توانایی آلمان در حمایت از اقتصاد خود است و با سیاست در باقی نقاط دنیا ناسازگار است.»

او افزود: «کاهش محدودیت‌های هزینه‌کرد باعث می‌شود آلمان اقتصاد خود را به‌سوی رشد حرکت دهد، نیاز فوری به‌ سرمایه‌گذاری در زیرساخت عمومی خود را برطرف سازد و خواسته‌های احتمالی برای هزینه‌های دفاعی بیشتر از سوی دولت ترامپ را برآورده کند.»

پل کروگمن، اقتصاددان برنده نوبل، می‌گوید: «وسواس آلمان برای کنترل میزان بدهی خود به این معناست که این کشور از یک الگو به یک داستان هشداردهنده تبدیل شده است که یک هشدار درباره هزینه‌های تفکر سفت و سخت به حساب می‌آید.»

شناسایی مشکل

آلمان با چالش‌های دیگری نیز مواجه است، از جمله نیروی کار رو به کاهش و جمعیت سالخورده، کمبود نیروی کار ماهر، نبود هزینه‌های مقرون‌به‌صرفه مراقبت از کودکان و سطوح ناامیدکننده بوروکراسی.

استفان کوپمن در گزارش خود نوشته است: «مسائل بی‌شمار آلمان علائم یک ناخوشی عمیق‌تر هستند: تقاضای داخلی مزمن ضعیف. اقتصاد آلمان برای حفظ بقای خود از تقاضای خارجی تغذیه کرده است و این اقتصاد برای دهه‌ها توسط مصرف، سرمایه‌گذاری و هزینه‌های سایر کشورها در زمینه امنیت و ثبات تقویت شده است.»

کوپمن افزود که راه‌حل‌ها ممکن است هزینه‌کرد‌های دولتی در مقیاس بزرگ در همه بخش‌ها از انرژی و دفاع گرفته تا آموزش، زیرساخت‌ها و فناوری باشد.

او گفت: «کاهش مالیات، کاهش کاغذبازی یا کاهش هزینه‌ها برای حل این مشکل کافی نخواهد بود. کوپمن هشدار داد که اگر آلمان نتواند هزینه‌های خود را افزایش دهد، خطر تبدیل شدن به یک «قدرت اقتصادی سابق» در اقتصاد جهانی را دارد.