از بحران رکود به بازسازی اقتصادی آفریقای‌جنوبی؛ داستان یک ملت

به گزارش اکوایران، دستیابی به رشد پایدار برای کشوری در حال توسعه معمولا چالش محسوب می‌شود؛ خصوصا اگر هدف این باشد که رشد اقتصادی بتواند بخش زیادی از جمعیت کشور را از فقر رها کند. اما اغلب، نابرابری‌های تاریخی و فشارهای اجتماعی وجود دارد که موانع قابل توجهی برای موفقیت ایجاد می‌کند.

به نوشته بلومبرگ، با این وجود برخی از کشورها شرایط را برای خود دشوارتر می‌کنند. این موضوع به‌طور ویژه برای آفریقای‌جنوبی صدق می‌کند؛ کشوری که سالیان سال با موانع خودساخته درگیر بوده است. اما ممکن است در سال 2025 شرایط آفریقای‌جنوبی با تغییرات مثبت زیادی همراه شود.  

پرتوریا -پایتخت اجرای آفریقای‌جنوبی- درنهایت فرآیند حذف موانع بزرگ رشد اقتصادی را آغاز کرده است؛ این در حالی است که رشد این کشور با فساد‌ درهم آمیخته، و قطعی برق حاصل از شرایط نامطلوب باعث شده تا صنایع و تجارت به‌شکل منفی تحت‌تأثیر قرار بگیرد.

در این میان وعده‌هایی از سوی مقامات داده‌ شده که بخش خصصوصی برای کمک به فعالیت بنادر و خطوط ریلی، پرچالش وارد عمل شود. همچنین گام‌هایی برای تسهیل فرآیند مهاجرت کارگران در حال انجام است تا این کشور بتواند نیاز خود به افراد ماهر در بازار کار را تأمین کند.

البته پایبندی به این وعده‌ها حیاتی است و قول‌هایی که داده می‌شود تا زمانی‌که اجرایی نشود، همچنان یک وعده باقی می‌مانند. اما نظرسنجی بلومبرگ از اقتصاددانان نشان می‌دهد، آفریقای جنوبی قادر است در سال جاری میلادی به رشد اقتصادی 1.7 درصدی برسد؛ موضوعی که نشان می‌دهد بزرگ‌ترین اقتصاد‌ آفریقا از پتانسیل لازم برای رشد متوسط برخوردار است. و تمامی این‌ها در حالی‌ رقم می‌خورد که میزان رشد آن‌قدر هم مطلوب نیست، اما تقریبا 2 برابر میانگین رشد این کشور، در یک دهه اخیر به‌شمار می‌رود.

خطوط برق در شهرک ایوری پارک در نزدیکی ژوهانسبورگ. قطعی برق مانع اصلی رشد در آفریقای جنوبی بوده است.

البته این رشد میانه در تولید ناخالص داخلی آفریقای‌جنوبی برای مقابله با نرخ بیکاری این کشور که بالاترین سطح جهان است، کافی نخواهد بود. این میزان رشد باعث می‌شود، نرخ افزایش جمعیت اندکی نزولی شود و با اندازه رشد بازار کار مطابقت پیدا کند. این امر چالش‌های مهمی که آفریقای‌جنوبی در دهه گذشته با آن‌ها روبه‌رو بوده است را نشان می‌دهد. با این وجود، از هرگونه پیشرفت مثبت باید استقبال شود.

کلید تغییر کنونی در آفریقای‌جنوبی، شکل‌گیری سریع دولت ائتلافی گسترده پس از انتخابات ملی در ماه می سال گذشته است. کنگره ملی آفریقا که برای 30 سال بر آفریقای‌جنوبی حکمرانی کرد، اکثریت خود را بدون مناقشه واگذار کرد و عصر جدیدی برای سیاست این کشور آغاز شد.

در دولت تشکیل‌شده از این ائتلاف، حزب اتحاد دموکراتیک -یکی از معدود احزاب تحت رهبری سفیدپوست‌ها  به‌عنوان دومین عضو بزرگ فعالیت می‌کند؛ این اتحاد در حقیقت زمین‌لرزه سیاسی در این کشور محسوب می‌شود؛ کشوری که وحشت از آپارتایدِ تحمیل‌شده توسط اقلیت سفیدپوست، برای همیشه در دل مردمانش ماندگار خواهد بود.

با این حال، این اتفاق نشان‌دهنده تغییری بزرگ از تمایل سنتی حزب کنگره ملی آفریقای‌جنوبی برای دخالت دولت در اقتصاد است. وجود این حزب در حقیقت گشایش تازه‌ای برای بخش تجاری محسوب می‌شود؛ آن‌هم در شرایطی که شرکت هواپیمایی ملی به‌تازگی از ورشکستگی خارج و شرکت‌های برق دولتی و لجستیک تقریبا ورشکسته شده‌اند.

اما از آن سو، این بازیابی فرآیند شکننده‌ای به‌نظر می‌رسد و سال 2025 مشخص می‌کند، این نشانه‌های مثبت ادامه خواهد داشت یا خیر. البته برخی موضوعات نیز خارج از کنترل دولت هستند.  

تاثیر انتخاب ترامپ در قاره سیاه

نتایج انتخابات آمریکا در ماه نوامبر، کشورهای جهان را تحت تأثیر قرار داد و بیم و دلهره نسبت به سیاست‌های دولت جدید دونالد ترامپ باعث شد شاخص دلار به سطوح بالاتری راه پیدا کند، از جمله در برابر پول ملی آفریقای‌جنوبی. این موضوع باعث کاهش قدرت آفریقای‌جنوبی برای کاهش نرخ‌های بهره شده که می‌توانست رشد اقتصادی را تقویت کند.

بلومبرگ در ادامه می‌نویسد، برای این‌که آفریقای‌جنوبی بهترین شانس خود را برای حفظ شتاب اقتصادی داشته باشد، مسلما ائتلاف جدید باید دست‌نخورده باقی بماند، و دولت باید راهی برای اصلاح مسیرهای حمل‌ونقل مورد نیاز برای صادرات زغال سنگ، سنگ آهن، مرکبات و خودروی این کشور بیابد.

ساختمان‌های شهر اشتاین در خارج از ژوهانسبورگ

البته با توجه به تنش‌ها میان اعضای ارشد کنگره ملی آفریقا و اتحاد دموکراتیک در زمینه سیاست‌های مربوط به آموزش و سلامت، پیش‌شرط نخست، یعنی همان درجه‌ای از همکاری سیاسی و اجماع قابل تضمین نیست.

نشانه‌های هشدار دیگری نیز مشاهده می‌شود، مانند برخی اقدامات با هدف بازیابی اقتصادی که با چالش همراه شده‌اند. نخستین خصوصی‌سازی بزرگ یک بندر این کشور به‌دلیل اختلاف حقوقی بر سر فرآیند مناقصه یک نهاد دولتی به تعویق افتاده و برنامه ورود نخستین قطارهای خصوصی در شبکه ملی باربری بسیار عقب‌تر از برنامه است.

در ماه جاری میلادی، ‌پس از یک سال مذاکره با دولت، شرکت تولید فولاد ArcelorMittal اعلام کرد که کارخانه‌های کلیدی صنعت ساختمان، معدن و خودرو را می‌بندد. مدیر اجرایی واحد محلی این شرکت می‌گوید، دولت خوب گوش می‌دهد، اما نمی‌تواند تصمیم بگیرد.

بلومبرگ در انتها تاکید می‌کند،‌ با توجه به میزبانی امسال از گروه 20 (G20) که توجه جهانی را به آفریقای‌جنوبی جلب کرده، رئیس‌جمهوری این کشور فرصت دارد تا به‌اصلاح روندها بپردازد؛ پس آینده آفریقای جنوبی ممکن است به این اتفاق بستگی داشته باشد.