به گزارش اکوایران، اعمال تحریم‌های پی‌درپی بر شرکت‌ها و نفتکش‌هایی که به تهران کمک می‌کنند، جریان فروش نفت ایران به چین را کاهش داده است؛ چراکه با دور جدید تحریم‌ها، هزینه‌ها افزایش یافته و معامله‌گران بیشتری برای دورزدن تحریم‌های آمریکا مجبور به تلاش‌های مخاطره‌آمیز می‌شوند.

بر اساس گزارشی تحلیلی از بلومبرگ، مدیران پالایشگاه‌های خصوصی چین -که بیشترین محموله‌های نفت ایران را خریداری می‌کنند- می‌گویند در هفته‌های اخیر محموله‌ها به دلیل خلف وعده فروشندگان با اختلال مواجه شده است. به گفته آن‌ها، هیچ دلیلی مشخصی برای این موضوع ارائه نشده است ولی آن‌ها چالش‌های حمل‌ونقل و افزایش هزینه‌ها را عامل ایجاد اختلال در زنجیره تامین می‌دانند. برخی از تانکرهای ایرانی در مسیر خود به سمت مقصد تحریم شده‌اند.

به گفته بلومبرگ، تجارت با چین مدت‌های طولانی راه نجات مالی برای تهران بوده است. و واشنگتن تمرکز بر قطع‌کردن آن را افزایش داده است. طبق داده‌های شرکت کپلر، پس از آخرین دور تحریم‌ها بر تانکرها، مالکان، دلالان و تجار، اکنون بیش از دوسوم از حدود 150 کشتی که نفت خام ایران را در سال 2024 حمل کرده‌اند، در لیست سیاه آمریکا قرار دارند.

چین اما تحریم‌های یک‌جانبه را به رسمیت نمی‌شناسد و مرتبا از حق خود برای تجارت با تهران دفاع می‌کند. ولی واقعیت سیستم مالی گسترده آمریکا به این معناست که بنادر و شرکت‌های حمل با ارتباطات خارج از سرزمین اصلی چین تمایلی به ریسک معامله با شرکت‌ها و کشتی‌های تحریم شده ندارند؛ به‌خصوص این‌که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوی آمریکا وعده اجرای سختگیرانه‌تر تحریم‌ها را داده است.

گروه بندری شاندونگ، که مدیریت و نظارت بر بنادر استان شاندونگ را برعهده دراد، اوایل امسال پالایشگاه‌ها را ترغیب کرد که از پذیرش تانکرهای تحریم شده پرهیز کنند.

افزایش هزینه دورزدن تحریم‌های آمریکا

هزینه دورزدن تحریم‌های آمریکا، سنگین و روبه افزایش است. نرخ چارتری برای یک ابرنفتکش تحریم‌نشده که بخواهد نفت ایران را از مالزی به چین برساند، اوایل ماه مارس به حدود پنج تا شش میلیون دلار رسید؛ سطحی که معامله‌گران می‌گویند بالاترین رکورد ثبت شده به‌شمار می‌رود و نسبت به سال گذشته تا 50 درصد افزایش یافته است.

جریان_نفت_ایران_به_چین_کاهش_یافته،_ولی_متوقف_نشده_است

بر اساس داده‌های شرکت کپلر، استفاده از نفتکش‌های کوچک‌تر -که نسبت به تانکرهای بزرگ‌تر صرفه هزینه‌ای کمتری دارند- نیز افزایش یافته است. در ماه گذشته (فوریه) انتقال کشتی به کشتی نفت از سواحل مالزی میان یک ابرنفتکش حامل نفت ایران و سه نفتکش افرامکس انجام شده که اقدامی کُند و البته پرهزینه محسوب می‌شود. تحلیلگران کشتی‌رانی همچنین به محدودیت فزاینده تعداد کشتی‌های موجود نیز اشاره می‌کنند. این مساله همچنین یک مانع مهم است؛ چراکه این تجارت به‌شدت به حمل‌ونقل از طریق دریا وابسته است و به تعداد زیادی کشتی‌ نیز نیاز دارد.

تخفیف‌های بزرگ نفت ایران

به نوشته بلومبرگ، واسطه‌ها و معامله‌گران معمولا نفت ایران را با تخفیفی ثابت نسبت به شاخص‌های جهانی نفت، چون معاملات آتی برنت به خریداران عرضه می‌کنند. این قیمت شامل ارزش محموله به علاوه‌ هزینه‌های اضافی کرایه نفتکش‌ها، انتقال کشتی‌به‌کشتی، بیمه و عوارض بندری می‌شود. هرگونه افزایش ناگهانی در هر کدام از این هزینه‌ها، و یا ناتوانی در تامین نفتکش‌ها و یا تاخیر می‌تواند سود معامله‌گران را از بین ببرد و ادامه معامله را غیرممکن کند.

از سوی، افزایش قیمت نیز جذابیت آن را برای خریداران چینی حساس به قیمت کاهش می‌دهد. هفته گذشته، پیشنهادهای فروش نفت خام ایران برای تحویل به چین افزایش یافت و نفت ایران در مقایسه با معاملات آتی برنت، نیم تا یک دلار برای هر بشکه تخفیف خورد. به گفته معامله‌گران، هفته پیش از آن، این تخفیف بین یک تا یک‌و‌نیم دلار بوده است.

با این‌حال، افزایش چالش‌ها در تجارت به این معنی نیست که خریدهای چین از ایران به‌شدت کاهش می‌یابد، چه برسد به این‌که متوقف شود. این تجارت از سال 2018 که تحریم‌های آمریکا علیه ایران بازگردانده شد، رونق گرفته است و انطباق‌پذیری خود را ثابت کرده است. ماه گذشته، جریان نفت ایران به چین به بالاترین سطح چهارماه گذشته خود رسید که بخشی از آن به‌دلیل وجود محموله‌های عقب افتاده از ماه قبل بود.

آب‌های نزدیک مالزی، مرکز تجمع ناوگان سایه

در آب‌های نزدیک به مالزی -مهم‌ترین نقطه تجمع ناوگان سایه از هر نقطه از جهان و مرکز تجارت نفت ایران است- بیشتر انتقال‌های کشتی به کشتی کاملا در تاریکی انجام می‌شود؛ به‌طوری‌که همه فرستنده‌ها خاموش هستند. البته تا امروز تاکتیک‌هایی مانند این برای پنهان‌کردن مبدا محموله‎‌ها کافی بوده است.

اما اکنون دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا قصد دارد «فشار حداکثری» را به ایران اعمال کند. واشنگتن می‌تواند برای این منظور استفاده از تحریم‌های ثانویه بر کسانی‌که با تهران معامله می‌کنند را تشدید کند؛ اقدامی که تجارت را بیشتر از گذشته کاهش می‌دهد و حتی می‌تواند تلاش‌هایی برای اجرای تحریم‌ها در دریاها نیز انجام دهد.

هفته گذشته رویترز به نقل از چند مقام آمریکایی گزارش داد که دولت ترامپ برنامه‌ای را برای توقف و بازرسی نفتکش‌های ایرانی درنظر دارد؛ اقدامی که می‌تواند برخی اپراتورها و یا دلالان در تجارت چین را دلسرد و یا نگران کند. در همین حال، موسسات مالی که با پالایشگاه‌های خصوصی واردکننده نفت ایران کار می‌کنند نیز ممکن است زیر ذره‌بین قرار گیرند. واشنگتن همچنین می‌تواند کشورهایی چون هند و امارات متحده عربی را نیز تحت فشار قرار دهد، چراکه مالکان مهم کشتی‌ها و اپراتورهای ناوگان سایه در میان آن‌ها هستند.

آمریکا تاکنون روی کشتی‌ها و مالکان تمرکز داشته اما بازار راه‌حل‌هایی را برای آن پیدا کرده است؛ اما اکنون ممکن است که بخش‌های مهم دیگری از این شبکه هدف قرار گیرند: از بانک‌ها و دولت‌ها گرفته، تا کشورهای پرچم‌دار و بیمه‌گران.