به گزارش اکوایران، در طول بیش از یک دهه جنگ در سوریه، قدرت‌های خارجی بسیاری درگیر شدند. اکنون این امید برای اقتصاد ویران شده این کشور وجود دارد که حداقل برخی از آنها در بهبود اوضاع سهمی داشته باشند.

براساس گزارشی از بلومبرگ، ایالات متحده آمریکا، ترکیه و کشورهای حوزه خلیج فارس، چون قطر و عربستان سعودی هر کدام به طریقی در حمایت از نیروهای مخالف که در نهایت توانستند بشار اسد را در سال گذشته از قدرت کنار بزنند، نقش داشتند. جنگ در سوریه صدها هزار کشته برجای گذاشت و میلیون‌ها نفر را از خانه‌های خود آواره کرد. اقتصاد این کشور نیز بیش از 50 درصد کوچک شده  و آن را به یکی از فقیرترین کشورهای جهان تبدیل کرده است.

لغو تحریم‌ها؛ فرصتی تازه برای تجارت و سرمایه‌گذاری در سوریه

رهبری جدید این کشور به شدت خواهان از سرگیری جریان تجارت و سرمایه‌گذاری است که به واسطه جنگ قطع شده است؛ و کشورهای غربی نیز شروع به برداشتن موانع کرده‌اند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا دستور لغو تحریم‌های آمریکا که دهه‌ها برقرار بود را صادر کرده است و متحدان اروپایی آمریکا نیز در همین مسیر حرکت می‌کنند. آمریکا همچنین این هفته نام گروه مرتبط با القاعده به رهبری احمد الشرع، رئیس‌جمهوری سوریه را از فهرست گروه‌های تروریستی حذف کرد.

احمد الشرع از زمان به دست گرفتن قدرت سفرهای بسیاری را به کشورهای حوزه خلیج فارس انجام داده و به ترکیه نیز سفر کرده است که نشان می‌تواند انتظار دارد کمک اقتصادی از کجا برسد.

امید دمشق به کشورهای خلیج‌فارس و ترکیه

این ترکیب می‌تواند اوضاع سوریه را بهبود بخشد؛ کشورهای عربی حوزه خلیج فارس چون قطر، منابع مالی و ذخایر انرژی گسترده‌ای دارند و ترکیه از دانش ساخت‌وساز و پایگاه تولیدی برخوردار است که می‌تواند کالاهای مصرفی عرضه کند. بزرگ‌‎ترین سرمایه‌گذاری در سوریه از زمان سقوط بشار اسد  که یک پروژه هفت میلیارد دلاری تولید برق است، یکی از  سرمایه‌گذاری مشترک قطر و ترکیه محسوب می‌شود.

فرصت ترکیه برای مشارکت در بازسازی سوریه

ترکیه، که در طول جنگ با متوقف شدن تجارت و هجوم پناهندگان از مرز 560 مایلی آن با ضربه اقتصادی روبه‌رو شد، اکنون در موقعیت بسیار خوبی برای مشارکت در بهبود اقتصادی سوریه قرار دارد. طبق تحقیقی که از سوی سلوا بهار  از بلومبرگ اکونومیکس انجام شده است، این مشارکت می‌تواند تولید ناخالص داخلی ترکیه را 0.6 درصد در سال افزایش دهد. حدود نیمی از این رشد اقتصادی ناشی از قراردادهای بازسازی خواهد بود که شرکت‌های ترکیه‌ای برای برنده‌شدن در آنها موقعیت خوبی دارند. و باقی رشد اقتصادی نیز از احیای صادرات به‌دست خواهد آمد، که با توجه به اعداد و ارقام امسال رشد خود را آغاز کرده است.

قرار_گرفتن_سوریه_در_میان_فقیرترین_کشورهای_جهان_در_سایه_جنگ

با این حال، ترکیه به لحاظ مالی چندان قدرتمند نیست، بنابراین کشور دیگری باید هزینه‌هایی که سازمان ملل بیش از یک‌صد میلیارد دلار تخمین میزند را پرداخت کند. کشورهای عربی حوزه خلیج فارس احتمالا در این امر نقش خواهند داشت. با این حال خواسته‌های داخلی و خارجی دیگری هم در بودجه آن‌ها وجود دارد، چون برنامه‌های پرهزینه عربستان سعودی برای تحول اقتصادی‌اش و احتمال مشارکت در بازسازی غزه البته اگر  آتش‌بسی میان حماس و اسرائیل  برقرار شود.

زیان توقف کمک‌های خارجی از سوی ترامپ 

در مورد ایالات متحده اما به‌نظر می‌رسد دونالد ترامپ بیشتر به دنبال بیرون کشیدن پول از خاورمیانه است تا اینکه بخواهد پولی به آن تزریق کند. و در حالی‌که کاهش تحریم‌ها به سوریه کمک می‌کند، سایر اقدامات ترامپ احتمالا اینطور نخواهد بود.

بر اساس گزارشی از بانک جهانی،‌ توقف کمک‌های خارجی از سوی ترامپ به شدت به سوریه ضربه خواهد زد؛ چراکه خدمات مهمی چون مراقبت‌های بهداشتی، توزیع غذا و آب را تحت تاثیر قرار می‌دهد و شرایط شکننده انسانی را برای میلیون‌ها نفر از مردم سوریه بدتر خواهد کرد. طبق این گزارش، حدود 30 تا 40 درصد این منابع مالی در سال‌های اخیر از سوی ایالات متحده تامین شده است.

آمارهای تکان‌دهنده بانک جهانی از ویرانی اقتصاد سوریه

عمده گزارش بانک جهانی که در این هفته منتشر شد به ارائه آمارهای وحشتناکی اختصاص دارد که تاثیر ویرانگر جنگ را نشان می‌دهد: یک‌چهارم از جمعیت سوریه در فقر شدید زندگی می‌کنند؛  تولید نفت حدود 90 درصدی کاهش یافته است و ذخایر ارز خارجی تقریبا به طور کامل خالی شده‌اند، در حالی که مواد مخدر غیرقانونی کاپتاگن (فنتیلین) به بزرگ‌ترین صادرات آن تبدیل شده است.

افزایش تجارت ترکیه با سوریه

چشم‌انداز رشد اقتصادی  در 2025

این گزارش پس از اختصاص 20 صفحه به شرایط فاجعه‌بار کنونی سوریه، به چشم‌انداز آینده پرداخته است؛ جایی که اخبار حداقل تاحدودی دلگرم کننده به‌نظر می‎‌رسد. پیش‌بینی می‌شود اقتصاد سوریه در سال 2025 به رشد یک درصدی برسد، و تورم و کسری بودجه نسبت به چند سال گذشته کاهش پیدا کنند. ولی در صورتی که سوریه نتواند به ثبات برسد،‌ حتی این شروع کوچک هم می‌تواند در خطر باشد و دلایل بسیاری وجود دارد که این اتفاق نیفتد.

موانع بازسازی اقتصادی در سایه جنگ

سوریه همچنان یک میدان نبرد استراتژیک است. بسیاری از کشورهای خارجی هنوز در خاک آن نیروی نظامی دارند که هر کدام برنامه خاص خود را دارد. سوریه با چالش‌های داخلی هم مواجه است؛ شواهد نگران کننده‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه کشتار گسترده اقلیت‌های مذهبی در شمال غربی سوریه از سوی مردان مسلح مدافع دولت رهبری شده است.

باید دید که آیا احمد الشرع می‎‌‌‌تواند این کشور  تکه تکه شده را یکپارچه‌سازی کند و کردها و سایر گروه‌ها را بار دیگر تحت حاکمیت موثر دمشق درآورد یا خیر. بانک جهانی نیز در پیش‌بینی خود از بهبود اقتصادی سوریه در سال جاری با احتیاط برخورد کرده است. بخش چشم‌انداز این گزارش با این کلمات آغاز می‌شود: همراه با سطح بسیار بالایی با نااطمینانی ...