ظهور اردوغان به عنوان دلال قدرت/ نقشه اردوغان برای دریای سیاه

دیپلماسی موفقیت آمیز رجب طیب اردوغان در حوزه غلات یک موفقیت مهم برای او در زمینه دیپلماسی در داخل و خارج از ترکیه تلقی می‌شود.

رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه در حالی در نشست گروه جی ۲۰ در بالی اندونزی حاضر می‌شود که به طور غیر قابل انتظاری نقش خودش را در زمینه امنیت غذایی جهان در زمینه غلات در طول جنگ روسیه و اوکراین تقویت کرده است‌.

شهرت رو به رشد اردوغان به عنوان یک دلال قدرت در ابتدای حمله روسیه به اوکراین مشخص نبود، آغاز جنگ روسیه در ماه فوریه برای اعتدال ظریفی که اردوغان میان مسکو، اوکراین و متحدانش در ناتو از سال ۲۰۱۶ به وجود آورده بود، یک تهدید بود.

رهبر ترکیه در نشست‌های بین المللی قبل، به دلیل سیاست های داخلی و خارجی سرکوبگرانه و مختل کننده مورد انتقاد قرار می‌گرفت، او در حالی در پانزدهم و شانزدهم ماه نوامبر (۲۴ و ۲۵ آبان) در نشست گروه جی ۲۰ حاضر می شود که روز یکشنبه یک انفجار در استانبول اتفاق افتاد و حداقل شش نفر کشته و ۸۱ نفر زخمی شدند، مقامات رسمی ترکیه مشکوک به یک حمله تروریستی هستند.

اردوغان در حالی در نشست بالی شرکت می کند که به نظر می رسد به طور فزاینده ای نسبت به جایگاه خود در جدول این گروه و انتخابات آتی ترکیه اطمینان دارد.

بر خلاف بسیاری از پیش بینی ها اردوغان در کمک به توافق ماه جولای میان روسیه و اوکراین برای صادرات غلات از طریق دریای سیاه موفق عمل کرده است و در مقابله با تورم جهانی قیمت مواد غذایی نقش موفق و مهمی داشته است.

اردوغان در پاسخ به سوال خبرنگار ترکیه ای درباره چگونگی متقاعد کردن پوتین گفت این موضوع را به بایدن خواهد گفت، رهبر ترکیه امیدوار است در حاشیه اجلاس گروه جی ۲۰ با جو بایدن دیدار کند و کریدور غلات که در نوزدهم نوامبر منقضی می‌شود موضوع مهمی برای گفتگو است.

اردوغان از جمله رهبرانی بوده است که جیک سالیوان مشاور شورای امنیت ملی ایالات متحده، اعلام کرده است که بایدن در بالی احتمالا به صورت انفرادی با او ملاقات خواهد کرد. ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اخیرا اعلام کرده که ایالات متحده عمیقأ از تلاش های متحد ترکیه ای برای توافق غلات قدردانی می کند.

 سه نفر از افراد مطلع در اندونزی گفته اند که اردوغان به دنبال برجسته شدن بیشتر به عنوان رییس جمهور یک قدرت منطقه ای است. نقشی که او از اوکراین تا سوریه و لیبی ایفا می کند و مستشارانی که در کشورهای دیگر دارد باعث شده او خواهان بیشتر دیده شدن باشد. اندونزی میزبان نشست گروه جی ۲۰ نیز به دنبال گسترش توافق غلات و گنجاندن کود در این توافق است که ترکیه نقش مهمی در آن خواهد داشت.

به گزارش بلومبرگ، سولی اوزل، کارشناس سیاست خارجی و استاد دانشگاه کادیرهاس استانبول گفت که پوتین به توافق با اردوغان نیاز دارد همانطور که اردوغان به توافق با او نیازمند است، اردوغان در موقعیت بسیار حساسی قرار داشت که به خوبی آن را مدیریت کرد.

ولی نفوذ اردوغان با تمام این تفاصیل محدود است، میانجیگری های او در مذاکرات صلح مسکو- کیف بدون موفقیت بوده پیشرفت‌هایی که در بوق و کرنا گفته توهم آمیز است.

به گفته نیگار گوکسل، مدیر پروژه ترکیه در گروه بین المللی بحران، نفوذ ترکیه به دلیل منافع و وابستگی‌هایی که به روسیه دارد محدود است.

گوکسل گفت که روسیه در سایر مناطق درگیری مانند سوریه و قفقاز جنوبی اهرم فشاری را علیه ترکیه دارد و از شکاف بین ترکیه و متحدانش در ناتو نفع می برد.

هیچکدام از موارد گفته شده باعث محبوبیت ناگهانی اردوغان در میان کشورهای اروپایی و واشنگتن نخواهد شد که او را به خاطر سرکوب مخالفان و نهادهای دموکراتیک در داخل و خارج نقد می‌کنند. اردوغان با افزایش نفوذ به دنبال ادعای استقلال در کنار حفظ اتحاد با متحدانش است.

ترکیه پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو را به خاطر ارتباط این کشورها با نیروهای کرد به تأخیر انداخت. این کشور همچنان سرپیچی از آمریکا در خرید سامانه دفاعی هوایی از روسیه را ادامه می دهد و اخیرا هم علاقه خود به پیوستن به سازمان همکاری شانگهای که توسط روسیه و چین به عنوان رقیب ناتو ایجاد شده را ابراز کرده است.

حمله روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه به نظر می‌رسید که روابط اردوغان و پوتین را تهدید کند. اردوغان جنگ روسیه را محکوم کرد، پهپادهای مسلح بیشتری به کیف فروخت و دسترسی به دریای سیاه و حریم هوایی ترکیه را برای نیروی دریایی و هوایی روسیه بست. او همچنین از انتخاب طرف‌ها خودداری کرد و روابط رو به رشد نظامی خود با اوکراین را محدود کرد. ترکیه از پیوستن به اروپا و ایالات متحده آمریکا در اعمال تحریم ها علیه روسیه خوددداری کرد و درنتیجه صادرات کشورش به روسیه افزایش یافت. با خارج شدن سایر خطوط هواپیمایی از روسیه، ترکیه خطوط هوایی خود به روسیه را افزایش داد، این امر ترکیه را به یک سوپاپ مهم فرار برای تجارت و مسافران روسی تبدیل کرده است.

به گفته یک فرد مطلع در واشنگتن، ترکیه از کمک به روسیه در دور زدن تحریم ها اجتناب کرده است. به نظر می رسد سیاست دو‌طرفه پوتین کارساز بوده است، پوتین در کنفرانس سالانه والدای کرملین او را تحسین کرد و او را رهبری قوی و محکم برای اقتصاد، مردم و منافع ترکیه معرفی کرد.

این سخنان برای اردوغان در داخل کشور به خوبی منعکس می‌شود آن هم در زمانی که سیاست های اقتصادی غیر متعارف او منجر به تورم ۸۶ درصدی شده است.

اردوغان در ماه آگوست توافق نامه ای با پوتین برای روابط اقتصادی امضا کرد، روسیه در حال ساخت اولین نیروگاه اتمی ترکیه است.

‌افراد مطلع می گویند رییس جمهور ترکیه به دنبال افزایش حجم واردات گاز طبیعی است تا اطمینان حاصل کند که خانه ترک‌ها در زمستان گرم می‌ماند.

اردوغان از پیشنهاد پوتین برای تبدیل کشورش به قطب منطقه ای گاز طبیعی با ساخت یک مسیر ترانزیتی جدید برای جریان گاز ارسالی به اروپا موافقت کرد. بعید است این پروژه محقق شود زیرا حتی با وجود سرمایه اروپایی بخش ترکی این پروژه ۳۰ میلیارد دلار خواهد بود.

یک مقام آشنا با تفکر مسکو‌ گفت که رهبر ترکیه در نهایت می تواند به یک مرکز انرژی و غذا برای صادرات از طریق دریای سیاه تبدیل شود.

‌