بر اساس شنیده‌ها از افراد آشنا با موضوع ، آژانس آمار دولتی ترکیه یک مقام ارشد را که بر محاسبه معیار کلیدی تولید نظارت می‌کرد پس از آنکه داده های اقتصادی را بدتر از انتظار ارائه کرد برکنار کرد.

این اقدام نگرانی ها درباره استقلال این موسسه را تشدید کرد. جیهات ارج ایسباسار، رئیس اداره کل محاسبات ملی، در اواخر ماه گذشته در بخش جدیدی منصوب شد. این خبر را برخی از افراد مطلع به شرط ناشناس ماندن مخابره کرده‌اند زیرا، این اقدام در اخبار منتشر نشده است.

ایسباسار از اظهار نظر خودداری کرد و موسسه آمار ترکیه معروف به ترک استات به در خواست ها برای اظهار نظر پاسخ نداد.

داده‌های ترک استات در سی ام نوامبر (نهم آذر) نشان داد که اقتصاد ترکیه در سه ماهه سوم از زمان رکود در اوج همه گیری کرونا در سال ۲۰۲۰ کندترین سرعت رشد اقتصادی را ثبت کرده است. این کاهش، با اهداف سیاست های اقتصادی تعیین شده توسط رییس جمهور در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در اواخر سال جاری در تضاد است.

رئیس جمهور ترکیه برای اجرایی کردن ایده اقتصادی خودش، صدای مخالفان اقتصادی و سیاسی را قطع کرده است. دوران طولانی حکمرانی او بر ترکیه باعث شده  تا افراد همسو با سلیقه او در کرسی‌های مسولیت بمانند و افرادی که مطابق با سلیقه او عمل نمی‌کنند از مسؤولیت کنار بروند. 

این رهبر قدیمی بانک مرکزی را تحت فشار قرار داد تا وام‌های ارزان قیمت را تشویق کند و قفل های سرمایه گذاری و تولید باز شود. او برای پیشبرد برنامه اقتصادی خودش رییس بانک مرکزی را نیز تغییر داد ولی با کاهش سود بانکی در همین حال تورم مواد غذایی افزایش پیدا کرد و حمله روسیه به اوکراین این جهش تورمی را تشدید شد.

افزایش ۳.۹ درصدی تولید ناخالص داخلی در بازه سالانه، در حال حاضر یکی از بهترین عملکردهای گروه بیست است اما از سطح پیش بینی بسیاری از تحلیلگران بلومبرگ پایین‌تر است. در مقایسه با سه ماهه قبل که تولید ناخالص داخلی ۷.۷ درصد افزایش یافته بود آمار منتشر شده بسیار نامطلوب بود.

IMG_20230110_105013_054

ترک استات اعلام کرد که در داده های تولید ناخالص داخلی پس از انتخابات برنامه ریزی شده ماه ژوئن، در ماه آگوست بازنگری انجام خواهد شد. تولید ناخالص داخلی نیز برای تمام سال۲۰۲۲ بیش از انتخابات اعلام خواهد شد. این ارقام نشان خواهد داد که اردوغان تا چه اندازه توانسته وعده های اقتصادی خودش را به موفقیت برساند.

بحث تورم

خروج ایسباسر نشان دهنده آخرین تغییرات رهبری در آژانس آمار است. دو مقام ارشد ناظر بر محاسبات تورم سال قبل سمت خود را ترک کردند در حالیکه رییس موسسه بیش از اتمام یک سال از سمت خود کناره گیری می‌کرد.

تورم ترکیه در سال قبل به بیشتر از ۸۵ درصد رسید و در ماه دسامبر تورم به نزدیکی ۶۵ درصد کاهش یافت. بر اساس داده‌های ترک استات قیمت های درب کارخانه پس از کاهش تا سطح ۹۸ درصد سه رقمی شده بود.

با این شرایط برخی از اقتصاددانان و احزاب مخالف با این ارقام مخالفت کرده و می‌گویند تورم واقعی بالاتر از آن چیزی است که آژانس آمار می‌گوید.

نورالدین نباتی وزیر دارایی ترکیه پس از آنکه آمار تورم پایان سال ترکیه کمتر از برآوردهای اقتصاد دانان ارایه شد، ادعای تخلف در گزارش‌های آژانس را رد کرده است.