به گزارش اکوایران، سهم تسهیلات پرداخت شده به خانوار در نیم سال ابتدایی 1402 در مقایسه با کل سال 1401 بیشتر شده است. در این میان بر اساس سیاست‌ها و هدفگذاری‌های اجتماعی و فرهنگی، سهم تخصیص یافته برای هر یک از اهداف وام‌دهی تغییر کرده است.   

وام‌دهی، راهی برای اثرگذاری بر تصمیمات در جامعه

تخصیص‌دهی منابع مالی موجود در یک جامعه به عوامل مختلف یکی از راه‌های نظارت و اعمال اثر دولت‌ها در اقتصاد است. تغییر گروه هدف یک سیاست و میزان تسهیلات تخصیص داده شده به آن گروه می‌تواند معادلات عرضه، تقاضا، قیمت، مصرف، سرمایه‌گذاری و تصمیمات را در یک اقتصاد تغییر دهد. 

دهه‌هاست که در ادبیات اقتصادی مسئله عدالت یا کارآیی مورد مناقشه قرار گرفته است. برخی از اقتصاددانان عنوان می‌کنند که رشد و بزرگ‌تر شدن کیک اقتصادی مهم‌تر از تقسیم عادلانه آن است و برخی به معکوس این قضیه باور دارند. البته چند دهه است که برخی دولت‌ها نیز راه سومی در پیش گرفته و تلاش کرده‌اند علاوه بر افزایش رشد اقتصادی، به مسئله عدالت و رفاه اجتماعی نیز توجه کنند. 

در هرحال، افزایش وام‌دهی به صاحبان کسب و کار می‌تواند تولیدات یک اقتصاد را توسعه دهد و برعکس، افزایش میزان تسهیلات به خانوار ممکن است منجر به افزایش مصرف شود.

تسهیلات خانوار

رشد سهم خانوار از کل تسهیلات

بر اساس گزارش‌‌های بانک مرکزی، تا پایان سال 1401 حدود 15.4 درصد از کل تسهیلات ارائه شده، به خانوار تخصیص یافته بود. این درحالیست که سهم خانوار از کل تسهیلات در پایان تابستان 1402 افزایش پیدا کرده و حدود 16.3 درصد به ثبت رسیده است.  

تغییر ترکیب تسهیلات پرداختی به مصرف‌کننده نهایی

به دلیل آن که آمارهای بانک مرکزی به تفکیک بخش های مختلف مصرف خانوار در خصوص وام دهی بانکی در شهریور ماه سال قبل در دسترس نیست، مقایسه آماری میان پایان سال گذشته و انتهای شش ماه نخست امسال صورت گرفت. در این مقایسه به سنجش سهم هر بخش از تسهیلات خانوار پرداخته شده است. در همین خصوص داده های بانک مرکزی نشان می دهد ترکیب کل وام‌های تخصیص یافته به خانوار در نیمه اول 1402 در مقایسه با سال 1401 تغییر کرده است. بر اساس بررسی‌ها،‌ سهم وام‌های مربوط به تعمیرات، وام خرید مسکن نوساز و غیر نوساز، وام خرید کالای شخصی، خرید خودروی شخصی و ودیعه مسکن کاهش یافته است. در این میان شدیدترین کاهش وام‌های پرداختی در تسهیلات بابت خرید خودروی شخصی رخ داده و سهم آن از 4.2 به 3.1 درصد کل تسهیلات افت کرده است. 

این در حالی است که سهم تسهیلات پرداخت شده مربوط به قرض‌الحسنه ازدواج و فرزندآوری، وام قرض‌الحسنه ضروری و جعاله تعمیرات مسکن در مقایسه با سال گذشته افزایش یافته است. بیشترین افزایش در تسهیلات مربوط به جعاله تعمیرات مسکن بوده که نسبت این گروه از کل تسهیلات پرداختی به خانوار، از 2.4 درصد به 4.7 درصد رسیده است.

با این حال بررسی مقطعی آمار در سال جاری نشان می دهد همچنان خرید کالای شخصی با 38.4 درصد بیشترین سهم را در میان تسهیلات خانوار در شش ماهه نخست 1402 داشته است. این رقم در پایان سال گذشته حدودا 44.2 درصد ثبت شده بود.