جدال عرضه و تقاضا در بازار شبانه

به گزارش اکوایران، بازار شبانه یا بین بانکی سازوکاری است که در آن بانک‌ها می‌تواند به رد و بدل کردن منابع بپردازند. به همین ترتیب بانک‌های دچار کسری منابع می‌توانند از بانک‌های دارای مازاد منابع، برای کوتاه مدت استقراض کنند و در زمان سررسید که عموما 24 تا 48 ساعت است، بدهی خود به همراه بهره آن را با بانک اعتباردهنده تسویه کنند. بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده از بانک مرکزی، نرخ بهره بازار بین بانکی در اولین هفته زمستانی اعلام شده است. 

افزایش نرخ بهره بین بانکی در اولین هفته زمستان

نرخ بهره بازار بین بانکی از برخورد منحنی‌های عرضه و تقاضای بین بانکی به دست می‌آید. بنابراین قانون عرضه و تقاضا در آن نیز صادق است و در صورت افزایش فشار تقاضا یا کاهش عرضه، نرخ بهره افزایش می‌یابد و معکوس آن نیز صادق است. 

بر اساس آخرین آمار منتشر شده، نرخ بهره بین بانکی 23.59 درصد در هفته منتهی به 6 دی ماه به ثبت رسیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ بهره در اولین هفته زمستانی امسال نسبت به انتهای پاییز افزایشی 0.04 درصدی داشته است. با توجه به اینکه نرخ بهره بین بانکی در کانال 23 درصد (کف کانال ایجاد شده به وسیله عملیات بازار باز) و 24 درصد (سقف ایجاد شده از طریق اعتبارگیری قاعده‌مند) حرکت می‌کند، بنابراین تغییرات آن بسیار کوچک است.

به‌طور کلی نرخ بهره بین بانکی مهمترین نرخ بهره در اقتصاد پنداشته می‌شود. این باور وجود دارد که نرخ بهره در دیگر بازارها همانند بازارهای مالی، خود را با تغییرات نرخ بهره هماهنگ می‌کنند. در نهایت مسیر حرکتی نرخ بهره و افق آن در بلندمدت یک متغیر تعیین‌کننده در اقتصاد است چراکه نهایتا به شاخص هایی مانند تولید و تورم نیز مرتبط می‌شود. 

مقایسه تغییرات نرخ بهره در 3 هفته اخیر 

در کوتاه مدت نوسانات ایجاد شده مقطعی بوده و بیانگر تغییرات عرضه و تقاضا در بازار بین بانکی هستند. به‌طور کلی بانک مرکزی با در دست داشتن ابزاری به نام بازار باز که در آن در قبال گرو گرفتن اوراق بهادار، به مدت یک هفته به بانک‌ها اعتبار قرض می‌دهد، می‌تواند در تغییرات تقاضا در بازار بین بانکی موثر باشد. در این شرایط اگر بانک مرکزی حجم تزریق اعتبار در بازار باز را افزایش دهد، بخشی از تقاضای بازار بین بانکی با نرخ بهره 23 درصد پاسخ داده می‌شود و در نتیجه با کاهش فشار تقاضا در بازار شبانه، نرخ بهره بازار شبانه کاهش می‌یابد. 

آمارها نشان می‌دهد در چند هفته اخیر حجم تزریق بانک مرکزی در بازار باز و ارزش سفارش دهی بانک‌ها در عملیات بازار باز تغییر نکرده است. این درحالیست که نرخ بهره بین بانکی در 3 هفته اخیر نوسانات غیرمنتظره ای تجربه کرده است به گونه ای که از 23.44 درصد در هفته منتهی به 22 آذر به 23.55 درصد در هفته آخر پاییز رسید و اکنون در اولین هفته زمستان به 23.59 درصد رسیده است. بنابراین روال افزایشی نرخ بهره در هفته‌های اخیر احتمالا به دلیل مشکلات مربوط به عرضه منابع در بازار بین بانکی یا افزایش تقاضا در آن بوده است.