به گزارش اکوایران، اصلی‌ترین بخش پایه پولی از خالص بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی تشکیل شده است. این درحالیست که در بهمن 1402 رشد خالص بدهی بانک‌ها حدودا 42 درصد کل پایه پولی را رشد داده و در مقابل، نقش خالص دارایی‌های خارجی در رشد ترازنامه بانک مرکزی منفی بوده که به معنای کاهش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی است. 

بدهی بانکی، هسته درشت پایه پولی

بر اساس گزارش‌های منتشر شده از بانک مرکزی رقم پایه پولی در بهمن 1402 به هزار و 48 همت رسیده است که در مقایسه با مقطع مشابه 1401 با رقم 860 همتی، حدود 29.6 همت افزایش پیدا کرده است. 

به‌طور کلی پایه پولی یکی از اساسی‌ترین ملزومات رشد نقدینگی به شمار می‌رود و اصطلاحا به آن هسته تورم‌ساز بانک مرکزی نیز گفته می‌شود. در چارچوب پولی فعلی هر آن‌چیزی که وارد ترازنامه بانک مرکزی شود، به پایه پولی کشور نیز افزوده می‌شود به همین ترتیب به دارایی‌های بانک مرکزی، نوعا پایه پولی به شمار می‌آید. 

آمارهای بهمن 1402 نشان می‌دهد حدود 48 درصد از کل رقم پایه پولی از خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی تشکیل شده است اما بزرگترین بخش پایه پولی را خالص بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی ایجاد کرده است که سهم آن از پایه پولی حدود 65 درصد برآورد می‌شود.

 دلیل اینکه مجموع سهم خالص دارایی‌های خارجی و بدهی بانکی از 100 درصد فراتر می‌رود آن است که دو بخش خالص بدهی دولتی به بانک مرکزی و خالص سایر اقلام، سهمی منفی در ترازنامه داشته‌اند، به عبارت دیگر در مقطع زمانی مورد بررسی بانک مرکزی به دولت بدهکار بوده و نسبت به واگذاری خالص سایر اقلام خود اقدام کرده است که در نتیجه، پایه پولی از سوی این دو منشا کوچکتر شده است. 

مشاهده می‌شود خالص بدهی دولت به بانک مرکزی و خالص سایر اقلام، به ترتیب حدود 33 و 111 همت ترازنامه بانک مرکزی را کوچک کرده‌اند. 

1403012702

اصلی‌ترین جزء رشددهنده پایه پولی در بهمن 1402

بررسی جزئی‌تر رشد اقلام پایه پولی در یازدهمین ماه 1402 نشان می‌دهد بیشترین نقش در رشد نقطه به نقطه پایه پولی را خالص بدهی شبکه بانکی به بانک مرکزی به اندازه حدودا 42 واحد درصد ایفا کرده است. 

در مقابل مشاهده می‌شود خالص دارایی‌های خارجی حدود 7.5 واحد درصد اثر منفی در رشد پایه پولی داشته و حدود 12.6 واحد درصد از رشد پایه پولی نیز بابت رشد منفی خالص سایر اقلام بانک مرکزی کسر شده است. 

این درحالیست که علی‌رغم رقم منفی خالص بدهی دولت به بانک مرکزی، حدود 7.8 درصد از رشد 29.6 درصدی پایه پولی در اثر این بخش بوده است. به بیان دیگر بنظر می‌رسد طلب دولت از بانک مرکزی در یازدهمین ماه 1402 نسبت به بهمن ماه 1401 کمتر شده است.