بررسیها نشان میدهد با وجود افزایش حجم تجارت ایران در دهه های گذشته، رشد تجاری رقبای آسیایی ایران بالاتر از افزایش حجم تجارت کشور بوده است. به طوری که اختلاف تجارت ایران با سه کشور ترکیه، کره جنوبی و عربستان سعودی در سال 2022 به بیشترین حد نیم قرن اخیر رسیده و میتوان گفت سرعت رشد تجارت ایران در مقایسه با این سه کشور ناچیز بوده است.
همچنین رابطه مبادله نیز به ویژه از آخر دهه 1380 به ضرر ایران تغییر کرده است، به این معنا که قدرت خرید کالاهای صادراتی کشور افت کرده است. با این حال نگاهی به ترکیب اقلام تجاری و صادراتی نشان میدهد طی پنج دهه گذشته، اقتصاد ایران به نوعی در حال تحول از یک اقتصاد کشاورزی به یک اقتصاد صنعتی بوده است.
همچنین ترکیب شرکای تجاری ایران تغییرات مهمی را تجربه کرده و با وجود اینکه در سال 1371 شرکای اصلی تجاری ایران آلمان، ژاپن و ایتالیا بودهاند، در سال 1402 چین و امارات متحده عربی به شرکای اصلی تجاری ایران تبدیل شدند.
همچنین در سال 1402 تنوع شرکای تجاری نیز به کمترین حد دهههای اخیر رسیده است. به طوری که در این سال 76 درصد تجارت ایران در اختیار 8 کشور بوده و سهم سایر کشورهای جهان از کیک تجارت ایران تنها 24 درصد گزارش شده است.
