به گزارش اکوایران، گزارش‌ها نشان می‌دهند که بندر شهید رجایی در حال حاضر سهم کمی از واردات کالاهای اساسی به کشور دارد.

بر اساس آمارهای گمرک، تنها نزدیک به هشت درصد از مجموع کل کالاهای اساسی وارداتی به ایران از طریق این بندر انجام می‌شود. در حالی که بیش از ۵۸ درصد واردات کالاهای اساسی از طریق گمرک بندر امام خمینی (ره) صورت می‌گیرد. همچنین، بندر امیرآباد در استان مازندران با ۱۳ درصد سهم، در رتبه دوم قرار دارد.

در پی انفجار اخیر در بندر شهید رجایی که در تاریخ ۶ اردیبهشت رخ داد، عملیات تخلیه و بارگیری و ترخیص کالا متوقف شد، اما این عملیات از امروز دوباره از سر گرفته شده است.

وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده است که نخستین کشتی پس از انفجار در این بندر پهلو گرفته است. تیم فنی گمرک نیز در تلاش است تا ترخیص کالاهای اساسی از این بندر را از سر بگیرد.

طبق گزارش‌های منتشر شده در سال ۱۴۰۳، بیش از ۲۵ میلیون تن کالاهای اساسی وارد کشور شد که ۲ میلیون تن آن مربوط به بندر شهید رجایی بود. گزارش‌های میدانی همچنین نشان می‌دهند که بیشتر کالاهای اساسی به‌صورت فله‌ای وارد می‌شوند و محوطه بندری سینا عمدتاً به کالاهای کانتینری اختصاص دارد.

با این حال، رسانه‌ها پیش از این بندر شهید رجایی را به‌عنوان دروازه اصلی واردات کالاهای اساسی به کشور معرفی کرده و از نقش مهم این بندر در تأمین نیازهای داخلی کشور سخن گفته‌اند. 

روز گذشته امیررضا اعتمادی، کارشناس اقتصادی، در گفت‌وگو با اکوایران درباره تأثیر حادثه انفجار  در بندر شهید رجایی بر تجارت کشور سخن گفت. به گفته او بدون ورود به جزئیات حادثه، بررسی پیامدهای اقتصادی این اختلال اهمیت بسزایی دارد. بندر شهید رجایی به‌عنوان بزرگ‌ترین بندر تجاری کشور، ستون فقرات مبادلات خارجی ایران به شمار می‌آید. این بندر با ظرفیت تخلیه و بارگیری بالغ بر ۸۸ میلیون تن کالا در سال، سهم عمده‌ای از تجارت خارجی ایران را در اختیار دارد.

اعتمادی افزود: بیش از ۵۵ درصد صادرات و واردات کشور از طریق این بندر انجام می‌شود، بیش از ۷۰ درصد ترانزیت دریایی ایران وابسته به بندر شهید رجایی است و حدود ۸۵ درصد از عملیات کانتینری بنادر کشور نیز از طریق این بندر صورت می‌گیرد. به گفته او، در سال ۲۰۲۴، حجم جابه‌جایی کانتینرها در بندر شهید رجایی به حدود ۲.۳۹ میلیون TEU رسید.

او با اشاره به اینکه بندر شهید رجایی نه تنها در سطح ملی، بلکه در معادلات اقتصادی منطقه‌ای نیز نقشی حیاتی ایفا می‌کند؛ درباره اثرات اقتصادی اختلال در بندر شهید رجایی گفت: اخلال در فعالیت‌های این بندر می‌تواند زنجیره تأمین کشور را به طور جدی مختل کند. به گفته او ، در کوتاه‌مدت، وقفه در تخلیه و بارگیری کالاها موجب بروز تأخیر در تأمین مایحتاج عمومی، افزایش هزینه‌های واردات، کمبود مواد اولیه صنایع و نوسانات قیمتی خواهد شد.

او افزود: این بندر نقشی بی‌بدیل در تأمین کالاهای اساسی، تجهیزات صنعتی و صادرات غیرنفتی دارد و توقف یا کند شدن فعالیت‌های آن می‌تواند مستقیماً بر رشد اقتصادی و سطح اشتغال تأثیرگذار باشد.

این کارشناس اقتصادی با مقایسه بندر شهید رجایی با سایر بنادر کشور گفت: بندر امام خمینی (ره) با ظرفیت تخلیه و بارگیری حدود ۵۴ میلیون تن در سال یکی از مهم‌ترین بنادر کالاهای فله و غلات است، اما از نظر حجم عملیات کانتینری و تنوع کالا قابل قیاس با بندر شهید رجایی نیست.

او ادامه داد: همچنین بندر چابهار، تنها بندر اقیانوسی ایران، با ظرفیت فعلی حدود ۱۰ میلیون تن کالا، باوجود اهمیت ژئوپلیتیکی بالا، هنوز از نظر زیرساخت و حجم عملیات به سطح شهید رجایی نرسیده است.