برداشتن قرعه کشی از مسیر عرضه محصولات شرکت های خودروساز یکی از وعده هایی بود که وزیر صمت قول داده بود آن را تا پایان سال جاری عملیاتی کند.

سیاست گذار خودرویی تصور می کرد با اهرم افزایش تیراژ عرضه می تواند وعده داده شده را محقق کند اما به رغم رشد تولید خودرو شاهد هستیم که همچنان صف های تطویلی برای خرید خودرو به قیمت کارخانه تشکیل می شود. با توجه به اینکه تا پایان سال فاصله ای نداریم به نظر می رسد ایده ای به ذهن مدیران ارشد صمت رسیده و قصد دارند با کمک آن قرعه کشی را حذف کنند.

اما این فکر جدید چیست؟ در چند روز اخیر سخنگوی صمت از برگزاری طرح پیش فروش محصولات شرکت های خودروساز خبر داده است. آن طور که امید قالیباف اعلام کرده قرار است در این طرح فروش 500 هزار دستگاه از  محصولات خودروسازان از جمله ایران خودرو و سایپا در دسترس متقاضیان قرار گیرد.

نکته قابل توجه درباره این طرح پیش فروش این است که سخنگوی صمت تاکید کرده این طرح فروش بدون قرعه کشی برگزار خواهد شد.

اما روز گذشته قالیباف در خلال اعلام تغییر زمان برگزاری این طرح فروش تا حدودی از موضع خود عقب نشینی کرد. سخنگوی صمت گفت چنانچه در این طرح فروش تعداد عرضه با تعداد تقاضا برابر باشد، گردونه های قرعه کشی منتخبان را مشخص نمی کنند. اما اگر تعدا متقاضیان از تعداد خودروهای عرضه بیشتر باشد چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آن طور که از بین اظهارات سخنگوی صمت به نظر می رسد سیاست گذار خودرویی قصد دارد بخشنامه های متنوع فروش را در سامانه بارگذاری کند، خریداران با توجه به شرایط خود و خودرویی که در نظر گرفته اند اقدام به ثبت نام می کنند. در این وضعیت چنانچه تعداد متقاضیان بیشتر از خودروی عرضه شده در آن بخشنامه بود بر اساس اولویت زمانی به ثبت نام کنندگان خودرو تخصیص پیدا می کند و آن دسته از متقاضیان نیز که نتوانسته اند خودرو خریداری کنند به لیست انتظار منتقل می شوند. آنهایی که در لیست انتظار هستند می توانند با انتخاب بخشنامه فروش دیگری شانس خود را برای در اختیار گرفتن محصولات عرضه شده توسط خودروسازان در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو بیازمایند یا همچنان منتظر باشند تا همان خودرویی که برای آن ثبت نام کردند بار دیگر در سامانه یکپارچه فروش عرضه شود تا در صورت امکان و دارا بودن ظرفیت عرضه آن را در اختیار بگیرند. بنایراین با توجه به تیراژ تولید در سال جاری که پیش بینی می شود حدود یک میلیون و 200 هزار دستگاه باشد وزارت صمت در یک مرحله 500 هزار دستگاه از محصولات برندهای خودرویی را در دسترس متقاضیان قرار نمی دهد. برآرود می شود عرضه نیم میلیون دستگاهی خودرو در سامانه یکپارچه فروش به صورت مرحله ای اتفاق بیفتد. البته از آنجایی که در چند فروش اخیر شرکت های خودروساز، خریداران موظف شدند تا بخشی از مبلغ قیمتی خودرو را به حساب های وکالتی خود واریز کنند این اتفاق را همچنان ادامه دار باید تلقی کرد. متقاضیان خودرو برای اینکه شانس خود را حفظ کنند چنانچه در یک مرحله موفق نشدند خودرو خریداری کنند نباید به موجودی حساب وکالتی خود دست بزنند تا بتوانند در ادوار بعدی عرضه همان خودرو یا خودروهای عرضه شده دیگر همچنان نوبت خرید خودرو را برای خود حفظ کنند. برداشت از حساب وکالتی به منزله از دست دادن نوبت خرید خودرو محسوب شده و چنانچه متقاضی قصد داشته باشد مجدد  حساب وکالتی خود را شارژ کند به نوعی به انتهای صف منتقل می شود.   

به نظر می رسد این ایده بیشتر بازی با کلمات باشد. در واقع سیاست گذار خودرویی که نتوانست با اهرم افزایش تیراژ گردونه های قرعه کشی را بایگانی کند به دنبال این است با این شیوه وعده داده شده درباره حذف قرعه کشی را عملیاتی کند. بنابراین شاهد رکب زدن صمت به متقاضیان خرید خودرو برای حذف قرعه کشی هستیم و تنها اتفاقی که افتاده قرعه کشی جای خود را به نوبت دهی برای خرید خودرو داده است. با توجه به وضعیت شاخص های کلان اقتصادی از یک طرف و فاصله قیمتی میان کارخانه و بازار از طرف دیگر بعید به نظر می رسد در آینده نزدیک متقاضیان خودرو به راحتی به محصولات شرکت های خودروساز دسترسی داشته باشند و همچنان باید برای خرید یک خودرو از کارخانه مدت طولانی به انتظار بنشینند