بنیامین نتانیاهو یا همان «بی بی»، چهره ای که گروهی او را سخنوری قابل می دانند  و برخی دیوانه ای افراطی بار دیگر به قدرت برگشت. مدافعانش می گویند او دیپلماتی کارآزموده است که سیاست را در آمریکا آزموده و تنها سیاستمدار اسرائیلی که توانسته برای برهه ای زمانی طولانی سکان دار میدان سیاست باشد.

نتانیاهو پسر مورخی رادیکال است او سال 1972 به عنوان عضوی از  اعضای یک عملیات ویژه در جریان آزادی گروگان‌های پرواز تل آویو‌-پاریس و پس از آن در جنگ یوم الکپیر خودی نشان داد؛ در سال 1988 عضوی از لیکود شد و پس از آن در میدان سیاست پله ها را یک به یک بالا رفت. ابتدا عنوان معاون وزیر خارجه را عهده دار شد و بعدتر در کابینه اسحاق شامیر پست معاون وزیر را به دست آورد.

نخستین قدرت نمایی «بی بی»

شاید سال 1993 را بتوان به عنوان نقطه عطفی در کارنامه سیاسی« بی بی» قلمداد کرد؛ سالی که نتانیاهو به عنوان رهبر حزب راست گرای لیکود برگزیده و جانشین شامیر گشت؛ دقیقا همان بازه زمانی بود که این سیاست مدار اسرائیلی به واسطه مخالفت خوانی هایش با توافقنامه صلح 1993 اسرائیل و سازمان ساف و همچنین خروج تل آویو از کرانه باختری و نوار غزه، در کانون توجه رهبران جهان قرار گرفته بود. سال 1996 نتانیاهو برای نخستین بار طعم قدرت را در قامت نخست وزیر چشید؛ درست در شرایطی که حزب کارگر اسرائیل به واسطه ترور اسحاق رابین در سال 1995 و زنجیره ای از بمب گذاری های انتحاری در موضع ضعف قرار داشت. در جریان همین رقابت بود که « بی بی» توانست با اختلاف یک درصد آرای شیمون پرز، رقیبش را کنار زده و برای نخستین بار عنوان نخست وزیری سرزمین های اشغالی را عهده دار شود.

در آن بازه زمانی نتانیاهو شاید جوان ترین سیاستمداری بود که این ردای ریاست را بر تن کرد و چگونگی چینش کابینه را آزمود.با این همه این آزمون برای « بی بی» پر چالش شد، بالاخص پس از تیره شدن روابط تل آویو و دمشق. این وضعیت با تصمیم جدیدی نتانیاهو مبنی بر افتتاح تونلی باستانی در نزدیکی مسجد الاقصی، پیچیده تر و هولناک تر شد. از همین رو نتانیاهو برای پایان دادن به تنش ها مخالفت هایش با توافقنامه صلح 1993 را پس گرفت و در سال 1997 با خروج نیروهای اسرائیلی از شهر الخلیل واقع در کرانه باختری موافقت کرد؛ چرا که می دانست حیات سیاسی اش منوط به بازگشت آرامش است؛ هرچند آرامش موقت بود؛ آرامشی قبل از طوفان.

عقب نشینی های زنجیره ای

عقب نشینی های زنجریه ای « بی بی» خشم لیکود را برانگیخت تا جایی که ناچار شد تحت فشار هم حزبی ها از ساخت شهرک های جدید یهودی در سرزمین های اشغالی بگوید ،او همچنین مساحت سرزمین هایی که قرار بود در اختیار فلسطینی ها قرار دهد را هم کاهش داد. تصمیم هایی که صدای فلسطینی ها ار بلندتر کرد و زمینه را برای رایزنی های صلح میان نتانیاهو و یاسر عرفات در سال 1998 هموار؛ رایزنی هایی که ماحصل آن توافق بر سر قرار دادن 40 درصد از کرانه باخری اشغالی به فلسطینی ها بود.

با این همه این بار نیز راست گراها سکوت نکردند و مخالفت خوانی ها آغاز شد؛ مخالفت خوانی هایی که در عمل موجب جدا شدن بخش هایی از ائتلاف حاکم گشت. پس از آن بود که پارلمان( کنست) منحل  شد و اسرائیلی ها خود را برای کارزاری جدید آماده کردند. نتانیاهو به واسطه چند صدایی حاکم بر حزب راست گرا و همچنین به واسطه نفرت از سیاست های به ظاهر صلح آمیزش، شانسی برای پیروزی در این کارزار نداشت؛ از همین رو بدون مقاومتی میدان را به ایهود باراک، رهبر حزب کارگر واگذار کرد.

عصر پر تنش

نتانیاهو سال 1999 توسط آریل شارون به عنوان رهبر لیکود ابقا شد و در کابینه او پست های وزارت خارجه و دارایی را عهده ار شد.با خروج شارون از لیکود، میدان برای قدرت نمایی « بی بی » هموار گشت؛ او متعاقبا به عنوان رهبر لیکود برگزیده شد و سال 2009 با پشت سرگذاشتن کادیما( تحت رهبری شارون)، توانست پیروزی بزرگی را به نام حزبش به ثبت برساند.اما رقابت ها در آن سال تنگانگ بود و پیروز میدان نامعلوم. همین مشخصه بهانه ای شد برای رایزنی های ائتلافی. نتانیاهو در جریان همین گفتگوها توانست با به دست آوردن حمایت احزاب کوچک تر قرعه فال را به نام خود زده و رئیس رژیم اسرائیل را وادار کند تا او را برای تعریف دوباره کابینه برگزیند.

فارغ از نارضایتی ها و نابرابری های سیاسی و اقتصادی که «بی بی» در سرزمین های اشغالی بدان ها دامن زد، توانست در کارزار 2013 عنوان نخست وزیر را عهده دار شود و در راس ائتلافی نزدیک به «یش عیتد» تحت رهبری یائیر لاپید قرار بگیرد. هرچند این ائتلاف چندان دوام نیاورد، سال 2014 اختلاف ها در باب مسائل مرتبط با بودجه بالا گرفت و تنش ها تا جایی پیش رفت که « بی بی» با انحلال پارلمان از انتخابات زودهنگام در مارس 2015 گفت؛ دقیقا در همان  بازه زمانی روابط تل آویو و واشنگتن به واسطه سیاست های باراک اوباما در باب راه حل دو کشوری و همچنین برنامه هسته ای ایران درگیر تنش های جدی شده بود.

نتانیاهو هراندازه به موعد انتخابات نزدیک تر می شد؛ پیش بینی ها درباره پیروزی اش دشوارتر می گشت.در نهایت لیکود پیروز میدان شد و نتانیاهو چهارمین دوره نخست وزیری اش را کلید زد؛ چهارمین دوره ای که این بار با حاشیه هایی چون رشوه خواری و فساد « بی بی» و حلقه نزدیکش همراه بود.

در یک قدمی محاکمه

سال 2018 زمزمه ها درباره پرونده های فساد «بی بی » به واسطه شواهد مستند، به تیتر یک رسانه ها تبدیل شد و نخست وزیر در یک قدمی محاکمه قرار گرفت. دیگر همه می دانستند که او در طول سال ها ریاست سیگارهای و جواهرات گرانبهایی را برای تحقق خواسته هایش هدیه می داده؛ این بهانه خوبی بود برای لاپید، رقیب « بی بی». نتانیاهو تا جایی که توانست از پذیرش اتهام هایش خودداری کرد و نگذاشت از قدرت کنار گذاشته شود چرا که خواهان مصونیت بود.

برقراری آتش با حماس که موجب کناره گیری آویگدور لیبرمن از سمت وزیر دفاع و خروج حزب تحت رهبری اش از ائتلاف شد، آخرین ضربه را به« بی بی» وارد کرد؛ پس از آن بود که کنست منحل شد و میدان سیاست اسرائیل درگیر زنجیره ای از بن بست ها گشت. نتانیاهو تا سال 2022 نتوانست ائتلافی تعریف کند و با به دست اوردن اکثریت به قدرت بازگردد از همین رو از سال 2019 تا به امروز رهبری اپوزیسیون را تجربه کرد.

حالا بار دیگر شانس به او روی آورده؛ نتایج شمارش آرای انتخابات پارلمانی روز سه‌شنبه اول نوامبر نشان داد که حزب نتانیاهو و متحدانش که ائتلافی از احزاب راست و مذهبی شامل «صهیونیسم دینی»،«شاس» و «یهودیت تورات» هستند، توانسته‌اند 64 کرسی از 120 کرسی کنست، پارلمان اسرائیل را از آن خود کنند و اکنون حزب لیکود به رهبری نتانیاهو، در حال انجام مذاکرات با متحدان برای تشکیل کابینه آینده اسرائیل است.

وارث میراثی رادیکال

امروز آینده اسرائیل در دست های « بی بی» است؛ چهره ای که عمیقا تحت تاثیر دیدگاه های راست قرار دارد، شاید به واسطه پیشینه ایدئولوژیک قوی از پدرش «بن‌صهیون»؛ همانی که زمانی دستیار زیو ژابوتینسکی، از رهبران جنبش صهیونیسم، طرفدار ایده «اسرائیل بزرگ» و مؤسس چندین سازمان یهودی همچون هاتزوهر و ایرگون بود.

بی دلیل نیست که نتانیاهو را از مخالفان سرسخت روند صلح اسرائیل و فلسطین در دهه 1990 و گسترش روند شهرک سازی ها می دانند.او در یک دهه گذشته که قدرت را در اختیار داشت، شهرک‌سازی‌ها در کرانه باختری را گسترش داد و از مرز 475 هزار نفر فراتر رفت؛ یک افزایش 50 درصدی. طبیعتا تداوم این روند، احتمال ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی با جمعیتی 2.9 میلیون نفری را بیش از هر زمانی کمرنگ تر کرد. حالا او برای ششمین بار بازگشته هم صدا با جریانی رادیکال تر که قرار است در کابینه اش عهده دار عناوینی شوند؛تحلیلگران با اشاره به ترکیب کابینه احتمالی « بی بی» می گویند؛ این ائتلاف می تواند هولناک تر از هر ائتلافی باشد که در طول این سال ها زیر سایه « بی بی» فعالیت داشته است.