هراس از شبیخون شهرک‌نشین‌های افراطی به قلب سرزمین‌های اشغالی؛ «بی بی» قادر به مدیریت بحران است؟

به گزارش اکوایران، اندکی بعد از موافقت بنیامین نتانیاهو با انتخاب «ایتامار بن گویر» به عنوان وزیر امنیت ملی کابینه جدید، فیلم‌های بسیاری از درگیری میان سربازهای اسرائیلی با فعالان فلسطینی در منطقه الخلیل - شهری واقع در کرانه باختری - منتشر شد. در یکی از این ویدئوها، سربازی اسرائیلی یکی از فعلان را به زمین انداخت و با مشت بر سرش کوبید. در ویدئویی دیگر سربازی اسرائیلی به ساکنان فلسطینی ساکن این مناطق اشغالی هشدار می‌دهد و می‌گوید بن گویر قرار است به همه‌چیز سامان دهد و اینجا من تصمیم می‌گیرم.

انتشار این ویدئوها اعتراض‌های بسیاری را به دنبال داشت. سرباز اول از سمتش تعلیق شد و دومی به شش روز حبس، محکوم. ارتش اسرائیل گفت که سربازان نباید از موقعیت‌های خود سوءاستفاده کنند.

هراس از سایه رادیکال‌های متحد «بی بی»

موضع‌گیری راست افراطی که حالا در کابینه اسرائیل جا خوش کرده، هراس‌ها را هم در داخل سرزمین‌های اشغالی و هم فراتر از مرزهای آن درباره پویایی راست‌ترین حزبی که در تاریخ این رژیم فعالیت دارد، افزایش داده است. ائتلاف کنونی کابینه اسرائیل علاوه بر حزب لیکود، دو جریان عمیقا رادیکال ارتدوکس اسرائیل و سه گروه راست افراطی را در خود جای داده است. بن گویر، رهبری یکی از این جریان‌ها را عهده دارد و «بزالل اسموتریچ» رهبری جریان رادیکال دیگر را. حامیان «بی بی» با نادیده گرفتن حضور چنین چهره‌های رادیکالی در کابینه اسرائیل می‌گویند که کابینه تعریف شده فرصتی است برای پایان دادن به سه سال بن‌بست سیاسی و تقویت امنیت این بازیگر.

با این همه، منتقدان رادیکال‌ها از لفاظی‌های ضدفلسطینی برخی از شخصیت‌های کلیدی این کابینه و همچنین برنامه‌هایشان برای برچیدن کنترل‌ها وتعادل‌های قضایی وحشت دارند. آنها می‌ترسند که رویکرد این کابینه پیامدهای منفی بسیاری را برای این رژیم، جامعه مدنی و فلسطینی‌های ساکن سرزمین‌های اشغالی به دنبال داشته باشد.

در همین راستا «دانیل شایپرو» - عضو برجسته شورای آتلانتیک - به فایننشال تایمز گفت که بیش از نیمی از اعضای ائتلاف از دیدگاه‌های جهانی و اولویت‌ها و تمامی اصولی که در کابینه‌های راست‌گرای پیشین تعریف شده بود، فاصله دارند. او در ادامه تاکید کرد که طبیعتا تندروها خواهان بیشترین امتیازها هستند و همین مقوله به اختلاف‌های داخلی و تنش‌های بین‌المللی دامن خواهد زد و شاید موجب شود تا زمینه برای برگزاری انتخابات عمومی زودهنگام هموار شود.

شبیخون به قوه قضائیه

نکته قابل تامل و در عین حال هولناک، اولویت‌های کابینه جدید است. یکی از همین اولویت‌ها بازنگری گسترده قضایی است که به باور اعضای ائتلاف باید به گونه‌ای باشد تا قانونگذاران بتوانند با توسل به اکثریتی ساده احکام دیوان عالی را نادیده بگیرند و به سیاستمداران نیز فرصت دهد تا کنترل انتصاب‌ها را عهده‌دار شوند. برخی از اعضای ائتلاف نیز پیشنهاد کرده‌اند که جرم نقض اعتماد - یعنی یکی از اتهام‌هایی که نتانیاهو با آن روبرو است - لغو شود. نتانیاهو و متحدانش مدعی‌اند که این اصلاحات ظاهری برای مهار قوه قضائیه حاکم ضرورت دارد. با این همه، مخالفان «بی بی» پیشنهادهای ارائه شده را به‌سان شبیخون به استقلال قوه قضائیه می‌دانند؛ آنگونه که اقتدارگرایان در لهستان و مجارستان انجام دادند و بدین طریق کنترل و تعامل را از میان بردند.

رئیس انجمن حقوق مدنی در اسرائیل بر این باور است که اگر قو قضائیه به شکلی جدی در موضع ضعف قرار بگیرد، برطرف کردن آثار منفی حاصل از آن سال‌ها به طول می‌انجامد. به باور او اگر قانونی نادیده گرفته شود به معنای نابودی اقلیتی است که تحت حمایتش قرار داشتند؛ چراکه اکثریت همیشه قادر به تغییر این فرایند هستند. نتانیاهو تاکید دارد که کابینه‌اش در راستای منافع همه اسرائیلی‌ها حکمرانی خواهد کرد. او انتقادهای مخالفت‌های سیاسی از کابینه جدید خود را دروغ خواند؛ اما سوال اساسی این است که کابینه جدید چگونه قادر است تنش اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها را مدیریت کند؟ آن‌هم تنش‌هایی که راست‌گرایان افراطی کابینه بی‌بی نیز بدان‌ها دامن می‌زنند.

امنیت تحمیل‌شده رادیکال‌ها

به گفته سازمان ملل، سال جاری کرانه باختری در قیاس با سال 2005 خونین‌ترین وضعیت خود را تجربه کرد. بسیاری از مناطقی که جمعیت یهود و فلسطینی به شکلی مختلط زندگی می‌کنند، به کانون تنش‌ها تبدیل شده است. نبرد میان اسرائیل و حماس در نواز غزه نشان از عمق خشونت‌های اجتماعی داشت؛ خشونت‌هایی که ماحصل خطاهای موجود در جامعه است. در چنین شرایطی انتصاب بن گویر، شاگرد «مئیر دیوید کاهان» - خاخام افراطی که خواهان سلب تابعیت فلسطینی‌ها بود - و همانی که خودش نیز از جمله کسانی است که وعده اخراج فلسطینی‌ها از سرزمین‌های اشغالی را داده و خواهان تسهیل قوانین برای سربازان اسرائیلی است  تا به‌راحتی بتوانند دست به آتش ببرند، طبیعتا به ناآرامی‌ها در کرانه باختری و دیگر بخش‌های سرزمین‌های اشغالی دامن بزند.

«نوام دیرفوس» - یکی از رهبران برجسته جامعه مذهبی یهود - که باور دارد سال جاری شاهد بدترین خشونت‌های فرقه‌ای در کرانه باختری بوده، به فایننشال تایمز گفت در سالی که گذشت وضعیت بسیار بد بود، حالا شرایط بدتر هم خواهد شد؛ بویژه اینکه بن گویر موفق شده رویای خود یعنی رویکرد جدید امنیت را به مردم تحمیل کند. «محمد ابو شرکی» که برای شهرداری لو کار می‌کند در این باره به فایننشال تایمز گفته هر آنچه که میان یک فلسطینی و یک یهودی، چالش‌ساز می‌شود، می‌تواند تنش جدی اجتماعی را به دنبال داشته باشد؛ پس نمی‌توان به درگیری میان دو نفر اکتفا کرد. به اعتقاد این چهره، بن گویر صرفا می‌تواند نفت بر این آتش بریزد.

در بیت‌المقدس افرات مایر، مدیر یک دبیرستان، نیز نگران آینده است و هراس از آن دارد تا تنش‌ها به دبیرستان و محیط‌های آموزشی کشیده شود و فلسطینی‌ها و یهودیان رویاروی هم قرار بگیرند. او به تنش‌ها در سال 2014 اشاره کرده و نوشته، در همان برهه زمانی نیز مدرسه هدف حمله جوانان یهودی قرار گرفت و شعارهای ضدفلسطینی بر دیوارها نوشته شد. به اعتقاد مایر چنین وضعیتی می‌تواند پیامدهای هولناکی به دنبال داشته باشد. او در ادامه با اشاره به انتصاب بن گویر اشاره کرد و گفت که از برخی جهات، فضای سیاسی حاکم تاریک‌تر از هر زمان دیگری است.

نگرانی از افزایش تنش‌ها در قلب سرزمین‌های اشغالی

امروز وضعیت در کرانه باختری بی‌ثبات است؛ منطقه‌ای که فلسطینی‌ها آن را قلب کشور آینده خود می‌دانند، اما در سال جاری به کانون تنش‌ها تبدیل شده است. اسموتریچ و بن گویر هر دو شهرک‌نشین هستند و خواستار گسترش شهرک‌ها؛ سیاستی که می‌تواند دامنه تنش‌ها را افزایش دهد. معاون شهرداری نابلس، یکی از بزرگ‌ترین شهرهای کرانه باختری، در این باره می‌گوید که آنها تلاش دارند فلسطینی‌های ساکن این منطقه را تحت فشار بگذارند تا بدین طریق بتوانند ساخت و سازهای غیرقانونی را گسترش دهند.

«عادل شادید» - تحلیلگر مسائل سیاسی - نیز نگرانی‌های مشابهی دارد و در این باره می‌گوید که افراطی‌ها می‌خواهند کرانه باختری را ضمیمه خود کنند، به این امید که آمریکایی‌ها، اروپایی‌ها و کشورهای عربی در برابر این کارشان سکوت اختیار کنند و تنها ناظر بمانند. دیپلمات‌ها می‌گویند پایتخت‌های غربی هنوز در حال تصمیم‌گیری درباره نحوه نزدیک شدن به اسموتریچ و بن‌گویر هستند و برخی سیاست‌های بی‌تماس و بی‌صدا را بررسی می‌کنند. مقام‌های ایالات متحده، مهمترین متحد اسرائیل، تصریح کرده‌اند که با اقداماتی که شانس تشکیل کشور فلسطینی را به فراموشی می‌سپارد و خطر تشدید تنش‌ها را به همراه داشته باشد، مخالفت خواهند کرد. 

«بی بی» قادر به مدیریت بحران است؟

برخی ناظران بر این باورند که نتانیاهو می‌تواند در نهایت کمتر به متحدان افراطی‌اش وابسته باشد؛ بویژه اگر ائتلاف قانونی را تشکیل داده و به مشکلات قانونی‌اش پایان دهد. با این همه «شالوم لیپنر» - یکی از اعضای شورای آتلانتیک - باور متفاوتی دارد و در این باره به فایننشال تایمز گفته وابستگی او به احزاب راست و مذهبی اسرائیل به شکل چشمگیری به دلیل وضعیت شخصی‌اش تقویت خواهد شد.

اما گروهی دیگر استدلال می‌کنند که موفقیت انتخاباتی احزاب راست افراطی که 10.8 درصد آرا را در انتخابات ماه گذشته از آن خود کردند و فقدان متحدان جایگزین نتانیاهو، بدین معنا است که اهرم فشار آنها بر نتانیاهو بر چهره‌ای که طولانی‌ترین دوران نخست‌وزیری را به نام خود ثبت کرده، پایدار خواهد بود. شایپرو با اشاره به سیاست نتانیاهو که تلاش کرده به هر طریقی فشارها در سطوح داخلی و بین‌المللی را مدیریت کرده و توازن را بازتعریف کند، تاکید دارد که این‌بار «بی بی» برخلاف کابینه‌هایی که در گذشته داشته، احزاب چپ را در کابینه‌اش ندارد تا بتواند از آنها برای متعادل کردن فضا استفاده کند.

به گفته این تحلیلگر، چهره‌هایی همچون اسموتریچ به دنبال تعامل نیستند، بلکه خواهان این هستند تا با اهرم‌هایی که در اختیار دارند، وضعیت را تا جایی که امکان دارد در راستای منافع خود تغییر دهند.