به گزارش اکوایران، طی یک ماه گذشته، غول‌های فناوری چین خودی نشان دادند. علی‌بابا، بایدو، هوآوی و سِنس‌تایم مدل‌های هوش مصنوعی (اِی‌آی) خود را به نمایش گذاشته‌اند که می‌توانند محرکه محصولاتی و برنامه‌هایی مانند سازنده تصویر، دستیار صوتی و موتورهای جستجو باشند. برخی از شرکت‌های چینی نیز از چت‌بات‌های مجهز به ای‌آی مشابه با چت‌جی‌پی‌تی معرفی رونمایی کردند. محصولات جدید عبارت‌اند از اِرنی بات (بایدو)، سِنس‌چت (سنس‌تایم) و تونگی چیانوِن (علی‌بابا) هستند.

به نوشته مجله اکونومیست، ای‌آی چالشی برای حاکمان چین است. هوش‌های مصنوعی «تولیدکننده» که ورودی‌های متن، تصویر، صدا یا ویدئو را پردازش کرده تا خروجی‌های جدیدی تولید کنند، آینده روشنی دارند. شرکت‌های فناوری چینی که در سال‌های اخیر به دلیل سرکوب‌های نظارتی و فروش ضعیف به شدت آسیب دیده‌اند، امیدوارند که هوش مصنوعی بتواند درآمد آن‌ها را افزایش دهد. مشابه فرصتی که با ظهور اینترنت و گوشی‌های هوشمند به ارمغان آمد.

با این حال، حزب کمونیست هوش مصنوعی را مانعی برای کنترل و محدودسازی اطلاعات می‌بیند. رهبران نگاه متفاوتی نسبت به اینترنت داشته باشند که به نظر می‌رسید با افزایش دسترسی به اخبار و ابزارهای ارتباطی بدون فیلتر، به دموکراتیزه‌کردن چین کمک کند. بیل کلینتون در سال ۲۰۰۰ تلاش‌های پکن برای کنترل وب را «آب در هاون کوبیدن» توصیف کرد. با این حال، چین با وضع سانسور و موانع دیجیتال تا حد زیادی در ایجاد اینترنت مطابق با خواسته‌های خود موفق شد و صنعت را در اطراف آن پرورش داد. ممکن است چیزی مشابه با ای‌آی اتفاق بیفتد؟

قوانین پیشنهادی توسط تنظیم‌کننده اینترنت چین در ۱۱ آوریل منعکس‌کننده دغدغه‌های دولت است. طبق گفته اداره فضای سایبری چین (سی‌ای‌سی)، شرکت‌ها باید قبل از استفاده از محصولات مبتنی بر ای‌آی، ارزیابی امنیتی را به دولت ارائه داده و شرکت‌ها مسئول محتوای تولیدی این ابزارها هستند. این محتوا، طبق قوانین نباید قدرت دولت را به چالش بکشد، به تجزیه‌طلبی دامن بزند، به وحدت ملی آسیب برساند یا نظم اقتصادی یا اجتماعی را برهم بزند و باید مطابق ارزش‌های سوسیالیستی کشور باشد. قوانین مشابهی که در اینترنت اعمال می‌شود، به حزب اجازه می‌دهد تا سخنانی علیه سیاست‌های دولت، از حقوق اویغور گرفته تا دموکراسی را سرکوب کند.

پیشنهادهای چین در حالی مطرح می‌شود که دولت‌های جهان درگیر نحوه تنظیم مقررات ای‌آی هستند. برخی مانند آمریکا، با تکیه بر قوانین موجود برای نظارت بر فناوری، به دنبال تغییرات حداقلی هستند. برخی دیگر بر این باورند که رژیم‌های نظارتی جدیدی نیاز است. اتحادیه اروپا قانونی پیشنهاد کرده است که کاربردهای مختلف ای‌آی را طبقه‌بندی کرده و الزامات سخت‌گیرانه‌ای را با توجه به درجه خطر هر یک اعمال می‌کند. رویکرد چین بیشتر تکه‌تکه و انفعالی است. به عنوان مثال، سال گذشته، حزب کمونیست نگران بود که تصاویر و ویدئوهای دیپ‌فیک ممکن است محیط به شدت کنترل‌شده اطلاعات را مختل کند؛ بنابراین قوانین جدیدی در مورد این فناوری صادر کرد. یک قانون دیگر نیز محتواهای رسانه‌ای ای‌آی بدون ذکر منبع را ممنوع کرد.

رویکرد چین شبیه رویکردش به اینترنت است. سیستم کنترل اینترنت در چین که با نام دیوار بزرگ آتشین شناخته می‌شود، ممکن است بی‌رخنه به نظر برسد؛ اما جلوگیری از ورود محتوای خارجی «مضر» تنها بخشی از لایه‌ای است که در طول زمان توسعه یافته و بسیاری از آژانس‌ها و شرکت‌ها را درگیر خود کرده است. مت شیهان، عضو بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی می‌گوید که مرحله اول تماماً در مورد ایجاد بستری برای اینترنت بود که حزب بتواند آن را کنترل کند. امروز دولت چین دوباره در حال تقویت بازوهای بوروکراتیک خود و افزودن به ابزار نظارتی خود در زمینه هوش مصنوعی است. شیهان افزود که بررسی‌های امنیتی اجباری و الزام شرکت‌ها به ثبت الگوریتم‌های در دولت، نمونه‌هایی از آن است.

کنترل اینترنت توسط دولت چین مانع نوآوری نشد. کافی است به شرکت‌هایی مانند بایت‌دَنس، شرکت مادر تیک‌تاک نگاه کنیم. اما وقتی صحبت از هوش مصنوعی به میان می‌آید، دشوار است که ببینیم چگونه یک شرکت چینی می‌تواند چیزی به گستردگی و انسان‌نمایی چت‌جی‌پی‌تی ساخته و در عین حال در چارچوب قوانین دولت بماند.

سی‌ای‌سی می‌گوید که محتوای تولیدشده ابزارهای هوش مصنوعی باید درست و دقیق بوده و داده‌های مورد استفاده برای آموزش آنها نیز باید عینی باشد. دولت تعاریف خاص خود را از این الفاظ دارد. اما حتی پیشرفته‌ترین ابزارهای ای‌آی که بر اساس مدل‌های زبانی ساخته شده‌اند، گاهی چیزهایی می‌سازند که نادرست هستند. برای محصولی مانند چت‌جی‌پی‌تی که از صدها گیگابایت داده از سراسر اینترنت تغذیه می‌کند، به سختی می‌توان ورودی‌هایش را بر اساس این معیارها دسته‌بندی کرد. اجرای دقیق قوانین چین به جز توقف توسعه هوش مصنوعی در چین نتیجه‌ای نخواهد داشت.

بنابراین، کارشناسان تردید دارند که این اقدامات با جدیت اجرا شود. در پیش‌نویس مقررات، زمینه‌ای برای تعدیل وجود دارد. وقتی محتوای تولیدشده خارج از قوانین باشد، دولت خواستار فیلترکردن و سایر اقدامات مشابه و بهینه‌سازی ظرف سه ماه است. این به نظر شبیه بهینه‌سازی مدل‌هایی است که شرکت‌های غربی انجام داده‌اند تا مثلاً چت‌بات‌هایشان را از انتشار برخی محتواها بازدارند. حتی مقررات محلی اِی‌آی که توسط شهر شانگهای معرفی شده است ضعیف‌تر بوده و تصریح می‌کند که نقض قوانین جزئی ممکن است شامل منجر به مجازات نشود.

ماهیت انتزاعی قوانین پیشنهادی سی‌ای‌سی به این معنی است که به دلخواه خود آن‌ها را اجرا کند. سایر کشورها ممکن است چنین از چنین انعطاف‌پذیری استقبال کنند. اما همان‌طور که شرکت‌های بزرگ اینترنتی نیز تأیید می‌کنند، دولت چین عادت دارد قوانین را بر اساس میل شی جین‌پینگ بازنویسی و به طور انتخابی اجرا کند. در سال‌های اخیر، شرکت‌های حوزه تجارت الکترونیک، رسانه‌های اجتماعی و بازی‌های ویدئویی مجبور شده‌اند در مدل‌های کسب‌وکار خود تجدیدنظر کنند. برای مثال، در سال ۲۰۲۱، رسانه‌های دولتی بازی‌های ویدئویی را مخدر معنوی نامیدند. قانون‌گذاران به شرکت‌های بازی‌سازی گفتند که تمرکزشان را روی نتیجه نهایی نگذاشته و تمایل بچه‌ها به بازی را کاهش دهند. اگر آقای شی از هوش مصنوعی خوشش نیاید، می‌تواند آن را نیز ریسِت کند.

یکی از راه‌هایی که ممکن است شرکت‌های چینی از هوش مصنوعی دست بکشند، محدودسازی اطلاعات شخصی است که برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی در دسترس است. پکن بهترین رژیم نظارتی جمعی در جهان را دارد. تا همین اواخر، شرکت‌های فناوری چین نیز قادر به جمع‌آوری اطلاعات شخصی بودند. اما به نظر می‌رسد که این دوران برای بخش خصوصی رو به پایان است. اکنون شرکت‌هایی که می‌خواهند از داده‌های شخصی استفاده کنند، باید رضایت فرد را جلب کنند. سال گذشته سی‌ای‌سی یک شرکت را به دلیل جمع‌آوری غیرقانونی و سوءاستفاده از داده‌های کاربران، معادل ۱.۲ میلیارد دلار جریمه کرد. بر اساس پیش‌نویس قوانین ای‌آی، شرکت‌ها مسئول حفاظت از اطلاعات شخصی کاربران خواهند بود.

آب جدید، هاون جدید

مقررات پیشنهادی سی‌ای‌سی شش سال پس از طرح جامع چین برای پیشرفت بزرگ در حوزه ای‌آی تا سال ۲۰۲۵ و تسلط بر این صنعت تا سال ۲۰۳۰، مطرح شده است. حرکت به سمت هر یک از این اهداف متفاوت است. شرکت‌های چینی در زمینه‌هایی مانند تشخیص تصویر با کمک هوش مصنوعی و رانندگی خودکار که به خاطر ثبات اجتماعی، با فشار کمتری از سمت دولت مواجه‌اند، عملکرد خوبی دارند. آنها از کمک‌های دولتی سود زیادی برده و در واقع حتی ابزارهای لازم برای سرکوب دولتی را فراهم می‌کنند.

اما از نظر سرمایه‌گذاری و نوآوری، چین همچنان عقب‌تر از آمریکا است. تحریم‌های ایالات متحده سرمایه‌گذاران خارجی را از چین دور کرده است. حتی آمریکا صادرات نیمه‌هادی‌های پیشرفته مورد نیاز اِی‌آی را به چین محدود کرده است. اقدامی که می‌تواند صنعت هوش مصنوعی پکن را با مشکل مواجه کند.

ممکن است چین موفقیت بیشتری در زمینه مقررات داشته باشد. بر اساس طرح جامع، چین تا سال ۲۰۳۰، منشور اخلاقی جهان در مورد هوش مصنوعی را خواهد نوشت. اگرچه دور از ذهن است، اما به خاطر جامعیت و عمق قوانین آن در مورد هوش مصنوعی مولد نسبت به سایر کشورها، تأثیر و نفوذ چین بر موضوع مدیریت این پدیده نیز بیشتر خواهد بود. اگر چین به سرعت قوانین جدیدی وضع کند، کشورهای دیگر به دنبال آن راه میفتند. یک ریسک آن، قوانین سخت‌گیرانه و ممانعت از نوآوری است. اما جفری دینگ از دانشگاه جورج واشنگتن متوجه آن روی دیگر سکه است. او با اشاره به نبوغ شرکت‌های اینترنتی چین، می‌گوید که گاهی اوقات موانع باعث نوآوری می‌شوند.

با این حال، این احتمال که چین به عنوان پیشوای اصلی در مورد اخلاق هوش مصنوعی ظاهر شود، باید دولت‌های غربی را به وحشت بیندازد. آنها ممکن است دغدغه‌های مشابهی با چین داشته باشند، از جمله در مورد اطلاعات نادرست و حفاظت از داده‌های کاربران، اما نه به دلایل مشابه. تجربه چین در مورد اینترنت آموزنده است. این کشور به شدت با مفهوم وب به عنوان مکانی برای آزادی و بازبودن مخالف بود. زمانی که دولت‌ها برای بحث در مورد مقررات آنلاین گرد هم می‌آیند، چین به طور مداوم در کنار روسیه و سایر ناقضان آزادی بیان قرار می‌گیرد. کلینتون ساده‌لوح بود که فکر می‌کرد حزب کمونیست نمی‌تواند اینترنت را تسلیم خود کند. برای رهبران غربی ساده‌لوحانه خواهد بود که فکر کنند چین نمی‌تواند همین کار را با ای‌آی انجام دهد.