معمای بزرگ جنگ اوکراین؛ واشنگتن گره کی‌یف را باز می‌کند؟

به گزارش اکوایران، طی سال گذشته، یکی از معماهای اصلی تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین این سوال بود که چرا نیروی هوایی مورد تحسین کرملین در این نبرد حاضر نیست.

بنابر گزارش فارن پالیسی، جنگنده‌های نسل پنجم سوخوی روسیه حتی در آخرین رژه روز پیروزی کرملین، به مناسبت سالگرد پایان جنگ جهانی دوم غایب بودند و مقامات دفاعی ایالات متحده بر این باور بودند که این جنگ، پایگاه صنعتی-دفاعی روسیه را که جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌ها را تولید می‌کنند، زمین‌گیر کرده است. بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا حتی گفت که سربازان اوکراینی جت‌های جنگنده سرنگون شده روسی را پیدا کردند که دستگاه‌های جی‌پی‌اس دستی، با چسب در کابین خلبان آن‌ها چسبانده شده بود.

اما در حالی که اوکراین برای انجام یک ضدحمله آماده می‌شود، با امید به اینکه بتواند حداقل یک تکه مشابه خارکیف را از سرزمین‌های تحت اشغال روسیه خارج کند و در بهترین حالت، توپخانه‌های دوربرد را در شرق در زاپوریژیا، برای رسیدن به تاسیسات نظامی کرملین در کریمه، مستقر کند؛ مقامات غربی و اوکراینی دوباره نگران این هستند که برابری هوایی ضعیف کیف ممکن است توان مقابله نداشته باشد. و این تغییر چشم‌انداز به این دلیل نیست که روسیه در میانه بزرگترین جنگ مستقیم مسکو در دهه‌های اخیر، خلبان‌های زبده تربیت می‌کند. در عوض، مقامات اوکراینی معتقدند روسیه جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌های خود را تنها با پرواز بر فراز مناطق تحت کنترل روسیه در منطقه دونباس یا پرواز در فاصله 100 تا 200 کیلومتری از مرزهای اوکراین، در یک پوسته دفاعی قرار داده است.

یکی از مقامات نظامی اوکراین که نخواست نامش فاش شود، گفت: «روسیه بر نیروهای هوایی ما برتری دارد، اما آنها فقط محدود به سرزمین‌هایی هستند که آنها اشغال کرده‌اند و بس. در حال حاضر، آنها در تلاش هستند تا از هرگونه نفوذ به حریم هوایی ما خودداری کنند.»

بر اساس گزارش اخیری که توسط اندیشکده سی‌ان‌ای منتشر شده است، نیروهای هوایی روسیه از رقبای اوکراینی پر تعدادتر اند و از منظر فناوری راداری و موشکی، بر جت‌های اوکراینی برتری دارند. با این حال، علیرغم انهدام تعداد قابل توجهی از سامانه‌های دفاع موشکی زمین به هوای اوکراین متعلق به دوره شوروی، نیروی هوایی روسیه نقش مهمی در تغییر جریان جنگ ایفا نکرده است، چرا که خلبانان کرملین برای انجام عملیات‌های گسترده‌ی هماهنگ با نیروی زمینی آموزش ندیده اند.

با وجود موشک‌های استینگر و سامانه‌های دفاع هوایی متحرک اوکراینی، هواپیماهای روسی از زمان آغاز تهاجم، هرگز منبع قابل اعتمادی برای پشتیبانی هوایی نزدیک برای پیشروی نیروهای روسی نبوده‌اند.

جاستین برانک، محقق هوافضا و فناوری نظامی، نوشت: «تهدیدی که نیروی هوایی روسیه می‌تواند برای اوکراین در جنگ جاری ایجاد کند، تقریباً به طور کامل به این بستگی دارد که آیا اوکراین می‌تواند پوشش [پدافند هوایی] خود را در نزدیکی خط مقدم حفظ کند یا خیر. یکی از حوزه‌هایی که می‌توان نیروهای هوایی روسیه را به‌طور معقول موفق ارزیابی کرد، استفاده از جنگنده‌ها در گشت‌های هوایی برای ایجاد یک تهدید پایدار و بازدارنده در برابر هواپیماهای اوکراینی نزدیک به خط مقدم است.»

علت ترس از تغییر جریان جنگ هوایی، ارزیابی‌های طبقه بندی شده‌ای است که پیش‌تر از پنتاگون به خارج درز کرده است، مبنی بر اینکه اوکراین ممکن است در این ماه مهمات دفاع هوایی خود را تمام کند. کیف نمی‌تواند مهمات سامانه‌های موشکی اس-300 متعلق به دوران شوروی را که بر موشک‌های پدافندی روسیه تکیه دارند تامین کند، و سامانه‌های هوایی پاتریوت آمریکایی و دیگر سامانه‌های دفاعی غربی، به دلیل کم‌تعداد بودن تنها یک راه حل جزئی خواهد بود.

ایالت متحده تنها می‌تواند حدود 300 موشک پاتریوت را در سال تولید کند که بسیار کمتر از سرعت حملات هوایی روسیه است، حملاتی که دوباره افزایش یافته‌اند. اگرچه لاکهید مارتین تلاش می‌کند تولید خود را تقریباً دو برابر کند و به 500 موشک در سال برساند، در کوتاه مدت این افزایش تولید کمک زیادی به اوکراین نمی‌کند.

با این حال، همه معتقد نیستند که امیدی برای دفاع هوایی اوکراین باقی نمانده است. برانک در مقاله آوریل خود ارزیابی کرد که اگر اوکراین بتواند سطح فعلی دفاع موشکی زمین به هوا در سراسر کشور را حفظ کند، نیروی هوایی روسیه «بعید» بتواند عملکرد خود را به طور قابل توجهی بهبود بخشد.

در حالی که پنتاگون به پایان ذخایر تسلیحاتی مازادی که می‌تواند به کیف ارائه کند نزدیک است،  دولت بایدن هنوز تمایلی به ارائه جت‌های جنگنده پیشرفته‌ای که بتوانند به برابری زمین بازی کمک کنند، ندارد. اوکراین مدت‌هاست که خلبان‌های بیشتری نسبت به جت‌هایش داشته است، حتی پس از اینکه لهستان 8 جنگنده میگ 29 متعلق به دوران شوروی و اسلواکی 13 فروند دیگر را به اوکراین تحویل دهند. به گفته مقام نظامی اوکراینی که خواست نامش فاش نشود، تعداد زیاد خلبان‌ها و کمبود هواپیما، درخواست مکرر اوکراین برای جت‌های جنگنده اف-16 را به همراه داشته است.

جو بایدن در ماه فوریه به طور موقت ارسال اف-16 به اوکراین را رد کرد و دولت او به زمان طولانی موردنیاز برای آموزش خلبانان اوکراینی اشاره کرد، اما مقامات آمریکایی احتمال ارسال این جت‌ها را به طور کامل رد نکرده اند.

این مقام اوکراینی گفت: «در حال حاضر، آنها تنها روی یک چیز متمرکز شده‌اند و آن نابود کردن ذخایر [نظامی] و نیروهای زمینی ما و تلاش برای جلوگیری از عملیات تهاجمی ما است. با اف-16 می‌توانیم جت‌های روسی را نابود کنیم و آن‌ها دیگر نخواهند توانست هیچ موشک کروز یا حتی بمب هوشمندی پرتاب کنند.»