در شرایط بحران اقتصادی، راز ماندگاری اردوغان در قدرت چیست؟

به گزارش اکوایران، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه ۲۰ سال است که در قدرت است و در این مدت بر بحران‌های سیاسی متعددی غلبه کرده است: تظاهرات گسترده، اتهامات فساد، تلاش برای کودتای نظامی و هجوم عظیم پناهندگانی که از جنگ داخلی سوریه فرار می‌کنند و ...

اکنون مردم و اقتصاد ترکیه تحت فشار تورم بسیار بالا قرار گرفته‌اند و بسیاری از آنها هنوز با عواقب زلزله ویرانگر در فوریه دست به گریبانند که با واکنش ضعیف دولت بدتر شده است.

با این حال اردوغان - یک پوپولیست با غریزه‌های اقتدارگرایی فزاینده - پس از شکست در دور اول رای‌گیری، روز یکشنبه به عنوان نامزد پیشرو در برابر رهبر اپوزیسیون، کمال قلیچداراوغلو وارد دور دوم انتخابات می‌شود. در چنین شرایطی، حتی با یک دست ضعیف، چه چیزی طول عمر سیاسی و جذابیت گسترده او را توضیح می‌دهد؟

به گفته واشنگتن‌پست، اردوغان 69 ساله با طرفداری از ارزش‌های اسلامی در کشوری که نزدیک به یک قرن با سکولاریسم تعریف شده است، وفاداری عمیقی را از سوی رای‌دهندگان محافظه کار و مذهبی پرورش داده است.

او با استفاده از منابع دولتی برای منافع سیاسی خود - صرف هزینه‌های گزاف برای جلب رضایت رای‌دهندگان، و کنترل دقیق رسانه‌ها برای خاموش کردن انتقادها – کنترل خود را بر قدرت سخت‌تر کرده است.

اردوغان همچنین بسیاری از ترک‌ها را با نحوه تعاملاتش در صحنه جهانی به سمت خود سوق داده است، که معتقدند کشورشان یک خط مستقل دارد - و همانطور که با شرق و غرب درگیر است می‌تواند قدرت‌نمایی نظامی کند.

به نظر می‌رسد که محبوبیت اردوغان در زمان بحران اقتصادی صرفاً به دلیل مقاوم بودن اوست. بر اساس مصاحبه با رای‌دهندگان و تحلیلگران، به نظر می‌رسد بسیاری از مردم خواهان ثبات هستند، نه تغییر بیشتر.

گونل تول، تحلیلگر مؤسسه خاورمیانه در واشنگتن گفت: «در زمان بحران‌های ملی مانند این، مردم معمولاً در اطراف رهبر جمع می‌شوند. رای دهندگان به توانایی اپوزیسیون در اصلاح مسائل اعتماد کافی ندارند.»

اردوغان که تا همین حالا هم طولانی‌ترین دوره رهبری ترکیه را داشته است، اگر بتواند اکثریت آرا را در دور دوم کسب کند، حکومت خود را تا دهه 2028 ادامه خواهد داد. او 49.5 درصد از آرا را در دور اول به دست آورد - چهار درصد بیشتر از قلیچداراوغلو، یک سوسیال دموکرات که از سال 2010 رهبری حزب اصلی اپوزیسیون کشور را بر عهده داشت. و روز دوشنبه اردوغان حمایت نامزد راست افراطی که در رتبه سوم قرار گرفته بود را کسب کرد، که به پیروزی او در دور دوم کمک می‌کند.

قلیچداراوغلو، اقتصاددان و نماینده سابق پارلمان، نامزد مشترک یک ائتلاف شش حزبی است. او قول داده است که سیاست‌های اقتصادی اردوغان را که به گفته کارشناسان عامل محرک تورم بوده است را خنثی کند و اقدامات اقتدارگرایانه اردوغان از جمله سرکوب آزادی بیان را معکوس کند. اما تلاش‌های انتخاباتی او برای جلب حامیان اردوغان ناکام بوده است.

بکیر اوزچلیک، یک نگهبان در آنکارا می‌گوید: «به جایگاهی که کشور ما در 20 سال گذشته به آن رسیده است نگاه کنید. (اپوزیسیون) ما را 50 تا 60 سال به عقب خواهد برد. هیچ رهبر دیگری وجود ندارد که به پای اردوغان برسد.»

آنچه اوزچلیک و بسیاری از حامیان دیگر در اردوغان می بینند، رهبری است که نشان داده است ترکیه می‌تواند یک بازیگر اصلی ژئوپلیتیک باشد.

ترکیه به دلیل موقعیت استراتژیک خود در تقاطع اروپا و آسیا یکی از اعضای کلیدی ناتو است و دومین ارتش بزرگ ناتو را در اختیار دارد. تحت حکومت اردوغان، ترکیه نشان داده است که یک متحد ضروری و گاهی دردسرساز در ناتو است.

این کشور ورود سوئد به ناتو را وتو کرد و از روسیه سیستم‌های دفاع موشکی خریداری کرد که باعث شد آمریکا ترکیه را از پروژه جت جنگنده اف-35 بیرون کند. با این حال، ترکیه همراه با سازمان ملل متحد، میانجی‌گری توافقی حیاتی را بر عهده داشت که به اوکراین اجازه داد محموله‌های غلات را از طریق دریای سیاه به بخش‌هایی از جهان که با گرسنگی دست و پنجه نرم می‌کنند، ارسال کند.

پس از آغاز جنگ داخلی در سوریه در سال 2011، اردوغان با حمایت از مبارزان مخالف که به دنبال سرنگونی بشار اسد، رئیس جمهور سوریه بودند، ترکیه را درگیر کرد. این جنگ باعث موجی از پناهجویان سوری شد که اردوغان از آنها به عنوان اهرم فشاری علیه کشورهای اروپایی استفاده می‌کند.

بزرگترین تهدیدی که اردوغان در حال حاضر با آن مواجه است، اقتصاد است. به گفته اقتصاددانان، روش اصلی او برای مقابله با کاهش قدرت خرید خانواده‌ها، افزایش هزینه‌های دولتی بوده است که - همراه با کاهش نرخ بهره - تنها باعث بدتر شدن تورم می‌شود.

اردوغان دستمزدهای بخش دولتی و حقوق بازنشستگی را افزایش داده و به میلیون‌ها نفر اجازه بازنشستگی زودهنگام داده است. او همچنین یارانه برق و گاز را معرفی کرده و برخی از بدهی‌های خانوار‌ها را پاک کرده است.

وی همچنین قول داده است که هر آنچه لازم است برای بازسازی مناطق وسیع زلزله زده هزینه کند. اردوغان در هر مراسم کلنگ زنی که در آن شرکت می‌کند، می‌گوید که تنها دولت اوست که می‌تواند شهرها را پس از فاجعه‌ای که بخش‌های وسیعی از این کشور را با خاک یکسان کرد و بیش از 50،000 نفر را در ترکیه کشت، بازسازی کند.

حزب اردوغان در 10 استان از 11 استان در منطقه آسیب دیده از زلزله، که بسیاری از آن‌ها به طور سنتی از او حمایت می‌کردند - علیرغم انتقادها مبنی بر کند بودن واکنش اولیه دولت او به این فاجعه، پیروز شد.

مصطفی اوزتورک، یکی از حامیان اردوغان در آنکارا، گفت که استاندارد زندگی او در نتیجه تورم کاهش یافته است. اما از نظر او، ترکیه تنها کشوری نیست که از زمان همه‌گیری با تورم دست و پنجه نرم می‌کند.

او گفت: «این تقصیر اردوغان نیست.» اوزتورک گفت که هرگز علیه اردوغان رای نخواهد داد و گفت که خود را به خاطر آوردن اسلام به خط مقدم جامعه به او «مدیون» می‌داند. پیام و قدرت اردوغان با کنترل شدید او بر رسانه‌ها تقویت می‌شود.

به گفته ایلهان تاشی، یکی از اعضای ناظر رادیو و تلویزیون ترکیه، تلویزیون دولتی تی‌آر‌تی ترکیه از اول آوریل بیش از 48 ساعت زمان پخش را به اردوغان اختصاص داده است، در حالی که 32 دقیقه به قلیچداراوغلو داده شده است.

قول قلیچداراوغلو برای ترمیم اقتصاد و حمایت از حقوق زنان برای پوشیدن روسری در مدارس نتوانست در دل مردم این کشور محافظه کار طنین انداز شود.

تول گفت: «قلیچداراوغلو تصویر حزب (اپوزیسیون) را تغییر داد، اما اردوغان روایت‌ها را کنترل می‌کند، بنابراین عامل ترس در میان زنان محافظه کار که روسری می‌پوشند وجود دارد. آنها معتقدند که اگر اپوزیسیون به قدرت برسد، وضعیت آنها بدتر خواهد شد.»

پس از حمایت حزب طرفدار کردهای ترکیه از قلیچداراوغلو، اردوغان مخالفان را مورد حمایت «تروریست‌های کرد» معرفی کرد. تلاش‌های اپوزیسیون برای رد این اتهام به ندرت توسط رسانه‌های اصلی پخش می‌شد.

سونر کاگاپتای، کارشناس ترکیه در مؤسسه واشنگتن و نویسنده کتاب‌های متعدد درباره اردوغان، گفت: اردوغان «به طور حساب‌شده به دنبال پیروزی بود که شامل استفاده از نهادهای دولتی، تکیه بر کنترل اطلاعات و شیطانی جلوه دادن مخالفان با تروریست یا نامسلمان خواندن آن‌ها بود.»

کاگاپتای گفت: «رسانه‌ها بحث را به این موضوع سوق دادند که چگونه ترکیه تحت رهبری او به یک غول نظامی صنعتی تبدیل شده است. و این روایت کار کرد.»

در جریان دور اول رای گیری در 14 مه، ترکیه همچنین انتخابات پارلمانی را برگزار کرد که در آن اتحاد احزاب ملی‌گرا و اسلامگرای اردوغان، اکثریت پارلمان 600 کرسی را به دست آورد. تحلیلگران می‌گویند که این به او مزیت بیشتری در دور دوم می‌دهد، زیرا بسیاری از رأی دهندگان احتمالاً از او حمایت می‌کنند تا از دوپاره شدن دولت جلوگیری کنند.

اردوغان هفته گذشته در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌ان‌ ترک گفت: «مجلس با اکثریت قاطع با ما است. اگر یک دولت و مجلس باثبات و هماهنگ وجود داشته باشد، صلح و رفاه در کشور برقرار خواهد شد.»