به گزارش اکوایران، خبر مرخصی بدون حقوق رابرت مالی، فرستاده ویژه آمریکا که در امور ایران که در 29 ژوئن منتشر شد، در سراسر ایران طنین‌انداز شد و توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده و حتی باعث نوسانات بازار سهام شده است.

در روز جمعه، سمافور گزارش داد که پلیس فدرال ایالات متحده (FBI) اکنون تحقیقات در مورد مدیریت مالی درباره اطلاعات طبقه‌بندی شده را به عهده گرفته است.

سیگنالی مثبت از سوی آمریکا

طبق آنچه در گزارش المانیتور آمده، زمانی که مالی در بهار 2021 از سوی جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به عنوان رهبری مذاکرات با حسن روحانی، رئیس جمهور وقت، منصوب شد، رسانه‌های اصلاح‌طلب از آن به عنوان یک سیگنال مثبت از سوی دولت آمریکا در رابطه با احیای توافق هسته‌ای 2015 موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) یاد کردند. توافق بین ایران و گروه 1+5 (ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) برای محدود کردن برنامه هسته‌ای تهران در ازای لغو تحریم‌های اعمال‌شده انجام شد. با این حال، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا در ماه می ۲۰۱۸ از این توافق خارج شد و تحریم‌ها را دوباره اعمال کرد.

در روزهای پایانی دوره ریاست جمهوری روحانی در سال 2021، تهران و واشنگتن در آستانه یک پیشرفت مهم در احیای برجام قرار گرفتند. میخائیل اولیانوف، مذاکره‌کننده ارشد روسیه، گفت‌وگوها را در آستانه یک توافق با حل 90 درصد مسائل توصیف کرد. با این حال، انتقال دولت به ابراهیم رئیسی در اوت 2021، مذاکرات را برای چند ماه به تعویق انداخت. با وجود چندین تماس نزدیک، توافق پیش‌بینی شده نتوانست محقق شود.

برکناری مالی؛ فرصت یا تهدید؟

ایرنا، خبرگزاری رسمی دولت ایران، «برکناری» مالی را برجسته کرد و آن را یک اتفاق «معنادار»  و «هم‌زمان با حل برخی مسائل بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» ارزیابی کرد. به گزارش ایرنا، «تغییر رابرت مالی این احتمال را تقویت می‌کند که دولت آمریکا اقداماتی را برای محدود کردن فعالیت برخی از چهره‌ها جهت تسهیل دستیابی به معامله با تهران انجام داده است».

روزنامه دولتی «ایران» نیز گفت که خبر تعلیق مالی تعجب‌آور نیست. این روزنامه در شماره اول ژوئیه خود چنین استدلال کرد که «در میان گزارش‌ها از پیشرفت‌هایی در مذاکرات غیرمستقیم ایران و غرب در خصوص لغو تحریم‌ها، اعمال برخی تغییرات در تیم مذاکره‌کننده آمریکایی دور از انتظار نبوده است».

این روزنامه مدعی شد که این «تغییرات» نشان‌دهنده خروج آمریکا از «روش‌های آزمایش‌شده» است که نشان‌دهنده تغییر به سمت چهره‌های جدید از «نسل واقعی‌تر دیپلمات‌ها» است. به گزارش روزنامه ایران، خبر خروج از بن‌بست مذاکرات حاکی از آن است که واشنگتن اکنون در رویکرد خود واقع گرایی را در اولویت قرار داده است.

مک‌فارلین2؟

بصیرت، یک وب‌سایت وابسته به شاخه سیاسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، جمعه گذشته گزارش داد که برکناری مالی ناشی از درگیری‌های سیاسی درون کاخ سفید است. این سایت خبری اعلام کرد که مالی و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، خواهان دستیابی به یک توافق جامع با ایران بوده‌اند که موضوعات مختلفی از جمله تروریسم، برنامه موشکی و محور مقاومت را در بر می‌گیرد.

روزنامه جوان نیز  توجه خود را به وضعیت مشابهی بین تحولات اخیر مالی با قضیهٔ رابرت مک فارلین مشاور سابق امنیت ملی در سال 1987 جلب کرد. این روزنامه در 1 ژوئیه گفت که اگرچه به میزان کمتر، اما ممکن است داستان مشابهی در حال صورت گرفتن باشد.  در واقعه مک‌فارلین، مقامات دولت ریگان با شرکت در مذاکرات مخفیانه با ایران و فروش تسلیحات در دوران اوج تحریم تسلیحاتی، قوانین ایالات متحده را نقض کردند. هدف از این معامله، تضمین آزادی گروگان‌های آمریکایی در لبنان و حمایت مالی از شورشیان کنترا در نیکاراگوئه بود. اکنون، 36 سال بعد، داستان مشابهی در مورد رابرت مالی مطرح می‌شود.

پایان تلاش‌ها برای احیای برجام؟

در همین حال، روزنامه اصلاح‌طلب آرمان در 1 ژوئیه استدلال کرد که «خروج مالی» از تیم مذاکره‌کننده ایالات متحده به معنای پایان تلاش‌ها برای احیای برجام است. جاوید قربان‌اوغلو، دیپلمات سابق ایرانی در آفریقای جنوبی، در مصاحبه با سایت اصلاح‌طلب انتخاب در سوم ژوئیه نیز همین نظر را دارد. قربان‌اوغلو گفت که مذاکرات مالی و عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران در دوران ریاست جمهوری روحانی، در آستانه امضا بود، اما از سوی برخی در نظام ایران ممانعت به عمل آمد. به گفته او: «ما از حضور رابرت مالی که می‌توانست راه را برای یک معامله هموار کند، استفاده نکردیم. ما قهرمان عدم استفاده از فرصت‌ها هستیم.»