عبور بی‌بی از خط قرمز/ لاپید زیر میز ابرتوافق بن‌سلمان می‌زند؟

به گزارش اکوایران، بنیامین نتانیاهو اشتیاق خود به دستیابی به توافق عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی، به هر قیمتی که شده را پنهان نکرده است. اما فارغ از مشکلاتش در داخل و درون ائتلافش، اکنون نخست‌وزیر اسرائیل با مخالفت یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون مواجه شده است.

به نوشته المانیتور، لاپید که پیش از نتانیاهو نخست‌وزیر بود، از تسلیم‌شدن اسرائیل به جاه‌طلبی‌های اتمی عربستان سعودی انتقاد کرده است. سعودی‌ها به دنبال کمک ایالات متحده در ساخت و بهره‌برداری از یک رآکتور انرژی هسته‌ای به عنوان بخشی از یک توافق سه‌جانبه هستند که شامل عادی‌سازی روابط سعودی-اسرائیلی نیز می‌شود.

مسابقه تسلیحاتی

لاپید به المانیتور گفته که مخالف عادی‌سازی با عربستان سعودی نیست و به گفته او: «من روی این مسئله خیلی کار کردم. زمانی که نخست‌وزیر بودم، توافق‌نامه‌ای را امضا کردیم که به پروازهای اسرائیلی اجازه می‌داد تا از آسمان پادشاهی عبور کنند».

اما در مورد مسئله هسته‌ای، لاپید تضاد شدیدی با نتانیاهو دارد. او ادعا کرده: «من به امنیت اسرائیل و امنیت منطقه خاورمیانه نگاه می‌کنم. فرض کنید که اگر کابینه من حرکتی انجام می‌داد که به عربستان سعودی اجازه می‌داد اورانیوم را در خاک خود غنی کند، نتانیاهو چه کاری انجام می‌داد؟ از این گذشته، همه می‌دانند که در چنین شرایطی ترک‌ها یا مصری‌ها دست روی دست نخواهند گذاشت».

منظور سخنان لاپید در مورد ترک‌ها و مصری‌ها این بود که چنین چیزی می‌تواند باعث رقابت هسته‌ای در منطقه شود. لاپید گفت: «در حالی که دیگر بازیگران اورانیوم غنی می‌کنند، آن‌ها نمی‌توانند فقط بنشینند و تماشا کنند؛ بنابراین، یک مسابقه تسلیحات هسته‌ای آغاز خواهد شد. ۷۰ سال است که اسرائیل سیاستی مشخصی در این باره داشته و هیچ دلیلی برای نقض آن وجود ندارد». او افزود: «در خاورمیانه یک قانون ساده وجود دارد: چیزهای بدی که به منطقه می‌آیند، سرانجام در دست بازیگران ناجوری قرار می‌گیرند. شما نمی‌توانید روی آن قمار کنید».

عبور بی‌بی از خط قرمز

لاپید قبل از شروع کار کمپین خود، مدت زیادی به بررسی اوضاع پرداخته و جلساتی را با مقامات امنیتی اسرائیل، از جمله مدیران سابق کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل در هفته‌های اخیر تشکیل داده است.

طی سال‌ها، مشی لاپید با نتانیاهو متفاوت بوده است. در حالی که لاپید غالباً از نتانیاهو انتقاد می‌کند، رهبر حزب «یِش عتید» در صورتی که معتقد باشد کارهای نتانیاهو به نفع اسرائیل خواهند بود، از ابتکارات رقیب خود حمایت کرده است. اما نتانیاهو چنین رویه‌ای نداشته است. او که به شدت با توافق اسرائیل و لبنان بر سر مرز دریایی که به هر دو اجازه حفاری گازی طبیعی را می‌داد، مخالف بود، لاپید را به حراج امنیت اسرائیل و فروش منابع طبیعی متهم کرد. کابینه لاپید این قرارداد را اندکی قبل از به قدرت‌رسیدن دوباره نتانیاهو در اواخر سال ۲۰۲۲ امضا کرد.

با این حال‌، لاپید معتقد است که این بار نتانیاهو در حال عبور از یک خط قرمز است. روز پنجشنبه، او به کانال ۱۲ اسرائیل گفت: «من با فناوری هسته‌ای غیرنظامی مشکلی ندارم. امارات متحده عربی چنین فناوری دارد، اما توانایی غنی‌سازی اورانیوم در قلمرو خود را ندارد. اسرائیل نمی‌تواند با غنی‌سازی اورانیوم در عربستان سعودی موافقت کند، زیرا این مسئله امنیت اسرائیل را به خطر می‌اندازد. من می‌دانم که این مسئله مطرح بوده و امیدوارم وقتی که زمان تصمیم‌گیری فرا رسد، کابینه نتانیاهو کار درست را انجام دهد».

حزب لیکود با ضدحمله به لاپید، خاطرنشان کرد که نتانیاهو به چهار توافق تاریخی که باعث تقویت امنیت اسرائیل شده، دست یافت و به این کار ادامه خواهد داد.با توجه به اکثریت ائتلاف راستگرای نتانیاهو در کنست، او نیازی به حمایت لاپید در مجلس ندارد، اما قطعاً کنست تنها زمینی نیست که این بازی در آن جریان دارد.

وزنه لاپید در آمریکا

یک منبع آمریکایی آشنا به این مذاکرات به المانیتور گفت: «مخالفت شدید لاپید باعث ایجاد مشکلی جدی برای کاخ سفید خواهد شد». با اشاره به کمپین علنی شدید نتانیاهو علیه باراک اوباما و توافق هسته‌ای که او در سال ۲۰۱۵ با ایران امضا کرد، این منبع هشدار داد که اگر لاپید به طور جدی با دولت جو بایدن در مورد توافق با سعودی‌ها مخالف باشد، می‌تواند تصویب آن در کنگره را با مشکل مواجه کند. این منبع گفت: «بایدن توان شکست در این موضوع را ندارد. اگر لاپید تصمیم بگیرد تا انتهای ماجرا پیش رود، به عنوان نخست‌وزیر سابق اسرائیل می‌تواند تأثیر زیادی داشته باشد».

بنی گانتز، وزیر دفاع سابق اسرائیل هنوز حرفی در مورد این ماجرا نزده، اگرچه صدای وی به عنوان رئیس سابق ارتش و مقام ارشد دفاعی وزن خودش را دارد.

پس از اعلام توافق عادی‌سازی اسرائیل و امارات متحده عربی، دولت دونالد ترامپ توافق‌نامه‌ای را برای فروش جت‌های جنگنده اف۳۵ به امارات انجام داد. در حالی که اسرائیلی‌ها از توافق‌نامه ابراهیم هیجان‌زده بودند، بسیاری از آن‌ها نیز نسبت به فروش اف۳۵ها نگران بودند. تا آن زمان، اسرائیل تنها متحد آمریکا در خاورمیانه بود که این جنگنده‌ها را در اختیار داشت. در تلاش برای تسکین افکار عمومی داخلی، گانتز به عنوان وزیر دفاع کابینه نتانیاهو به واشنگتن رفت و تنها پس از بازدید او بود که نتانیاهو اعلام کرد که به معامله آمریکا و امارات اعتراض نخواهد کرد. دفتر گانتز فاش کرد که همتایان آمریکاییش متعهد به حفظ برتری کیفی نظامی اسرائیل هستند.

علی‌رغم اینکه گانتز این روزها روی نیمکت مخالف نشسته است، او با رویکرد ملایم‌تری در برابر نتانیاهو خود را نسبت به لاپید متمایز کرد. مخالفت با توافق با ریاض،  که انتظار می‌رود بیشتر اسرائیلی‌ها به عنوان آرمانی دیرینه از آن حمایت کنند، برای او دشوار خواهد بود. اگر گانتز تصمیم بگیرد در کمپین خود به لاپید بپیوندد، مخالفت فعال این دو نفر می‌تواند در ارزیابی‌های آمریکا تأثیر بگذارد.

پیمان دفاعی

در همین حین، اخیراً صحبت‌هایی از «پیمان دفاعی» بین اسرائیل و ایالات متحده به عنوان بخشی از توافق احتمالی عادی‌سازی روابط سعودی‌ها و اسرائیل دوباره به وجود آمده است. وب‌سایت آکسیوس در این هفته با استناد به مقامات اسرائیلی و آمریکایی گزارش داد که نتانیاهو خواهان یک توافق امنیتی با واشنگتن است که بر بازدارندگی علیه ایران متمرکز بوده و بخشی از ابرتوافقی باشد که دولت بایدن می‌خواهد با عربستان به آن برسد. نتانیاهو در زمان ترامپ نیز چنین ایده‌ای را مطرح کرده بود، اما به خاطر این‌که بیش‌تر این‌گونه تصور شد که مقاصد انتخاباتی پشت مطرح‌کردن آن خوابیده، این طرح کنار گذاشته شده بود.

مدت‌هاست که دستگاه دفاعی اسرائیل با ایده پیمان دفاعی با ایالات متحده مخالف بوده است. یک منبع ارشد امنیتی اسرائیل المانیتور گفت: «چنین پیمان دفاعی دست اسرائیل در اقدام مستقل علیه دشمنانش را می‌بندد».

هنوز مشخص نیست که آیا صحبت‌های مجدد از یک اتحاد دفاعی لفاظی دیگری از سوی نتانیاهو بوده، یا اینکه آیا این نسخه از اتحاد دفاعی دست اسرائیل در اقدام مستقل را باز می‌گذارد. در هر صورت، پیش‌بینی می‌شود که طبق معمول، بین نتانیاهو و محافل سیاسی و امنیتی اسرائیل یک رویارویی عمومی در این موضوع شکل بگیرد. اسرائیل برنامه هسته‌ای خود را داشته و علی‌رغم عدم تصدیق رسمی، باور بر این است که ده‌ها کلاهک هسته‌ای نیز دارد.