به گزارش اکوایران، به گفته تحلیلگران، ممکن است گام‌های محدود ایران برای کاهش سرعت تولید اورانیوم خلوص بالا به کاهش تنش‌های ایران و آمریکا کمک کند، اما همچنین به معنای پیشرفت به سوی توافق هسته‌ای گسترده‌تر پیش از انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا نیست.

به نوشته رویترز، بر اساس گزارش‌های دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل، ایران میزان خلوص اورانیوم غنی‌شده خود تا ۶۰ درصد را کاهش داده و بخش کوچکی از ذخایر ۶۰ درصدی خود را رقیق کرده است. اما این ذخایر همچنان در حال افزایش است. طبق تعریف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اکنون ایران تقریباً اورانیوم ۶۰ درصدی مورد نیاز برای گریز هسته‌ای را اختیار دارد. ایران همچنین نتوانسته نگرانی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد آثار اورانیوم یافت‌شده در دو سایت اعلام‌نشده را برطرف کرده و با وجود فشار طولانی‌مدت آژانس و قدرت‌های غربی، در مورد نصب مجدد دوربین‌های نظارتی پیشرفتی حاصل نشده است.

تحلیلگران منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای می‌گویند کاهش سرعت برنامه هسته‌ای ایران می‌تواند برای «تفاهمی» بر سر کاهش تنش‌ها در مسئله هسته‌ای و سایر موضوعات کافی باشد. آن‌ها گفتند که این لزوماً به معنای محدودیت‌های جدی برای برنامه هسته‌ای ایران تا قبل از انتخابات ۵ نوامبر ۲۰۲۴ ایالات متحده نیست، اما ممکن است به جو بایدن کمک کند تا از یک بحران سیاسی با ایران اجتناب کند.

هنری روم از مؤسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک گفت: «کاهش سرعت انباشت اورانیوم ۶۰ درصدی نشانه روشنی است که تهران برای پیشبرد «تفاهم» کاهش تنش با واشنگتن آماده است». روم گفت که کاهش سرعت برنامه هسته‌ای و توافق تبادل زندانیان ایران و آمریکا زمینه برای دیپلماسی بیشتر در پاییز امسال پیرامون برنامه هسته‌ای، البته بدون هدف دستیابی به توافقی جدید تا پس از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا را فراهم می‌کند. او افزود: «احتمالاً واشنگتن برای اقداماتی که تهران باید جهت کاهش تنش‌ها انجام دهد، معیار ساده‌ای قرار داده است. به احتمال زیاد، ایران این انتظارات را برآورده کرده است».

ایران تخته‌گاز می‌رود

به نظر می‌رسد هدف اصلی بایدن مدیریت تنش‌های ایران، از برنامه هسته‌ای این کشور گرفته تا حملات شبه‌نظامیان مورد حمایت تهران به منافع ایالات متحده در خاورمیانه است.

اریک برویر، تحلیلگر ابتکار تهدید هسته‌ای درباره اقدامات اخیر ایران گفت: «ایران در برخی موضوعات، پای خود را از روی گاز برداشته، اما ترمز برنامه هسته‌ای را نمی‌کشد». او گفت: «ارزش گام‌هایی که ایران برداشته نسبتاً ناچیز است، اما هدف سیاست کاهش تنش ایالات متحده حل سریع برنامه هسته‌ای نیست، بلکه ایجاد یک فراغ سیاسی و اجتناب از بحران است».

الیوت آبرامز، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور ایران که عضو شورای روابط خارجی است، گفت: «به نظر می‌رسد که تا انتخابات سال آینده، دولت خواهان آرامش بوده و مایل است بهای غنی‌سازی گسترده ایران را بپردازد». آبرامز به افزایش صادرات نفت ایران علی‌رغم تحریم‌های آمریکا و انتقال ۶ میلیارد دلار سرمایه ایران از کره جنوبی به قطر به عنوان بخشی از تبادل زندانیان اشاره کرد.

در حالی که دولت بایدن استدلال کرده که این پول از یک حساب محدود به حساب محدود دیگری می‌رود و تنها از آن می‌توان برای اهداف بشردوستانه استفاده کرد، به نظر می‌رسد که در قطر نسبت به کره جنوبی، ایران دسترسی راحت‌تری به این پول‌ها خواهد داشت.

وزارت امور خارجه آمریکا از این پرسش آیا «تفاهمی» با ایران حاصل شده یا نه، طفره رفته است؛ زیرا طبق قانون آمریکا، اعتراف به حصول توافق با تهران بر سر برنامه هسته‌ایش باید تحت بررسی و تصویب کنگره ایالات متحده قرار بگیرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در روز سه‌شنبه گفت که او به جز اظهارات اواسط آگوست که در آن وزارتخانه هرگونه توافق هسته‌ای ایران و آمریکا را تکذیب کرده و احتمال تفاهم‌های نانوشته را رد نمی‌کند، چیزی برای افزودن ندارد.

پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، بایدن تلاش کرد تا توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران را که بر اساس آن، تهران برنامه هسته‌ای خود را در ازای تعلیق تحریم‌های ایالات متحده، اتحادیه اروپا و سازمان ملل محدود کرده بود، احیا کند. ترامپ در سال ۲۰۱۸ از این توافق به صورت یک‌جانبه خارج شد و استدلالش این بود که این توافق برای تهران بیش از حد سخاوتمندانه است و تحریم‌های اقتصادی گسترده ایالات متحده علیه ایران را بازگرداند.

به نظر می‌رسد که حدود یک سال پیش و زمانی که دیپلمات‌های غربی گفتند ایران پیشنهاد نهایی آن‌ها را رد کرد، تلاش‌ها برای احیای این توافق به بن‌بست خورد. دیپلمات‌ها به دلیل پیشرفت‌های برنامه هسته‌ای ایران، به ویژه در راه‌اندازی سانتریفیوژهای پیشرفته که خروجی بسیار بیشتری دارند، این توافق را فراتر از احیای توافق پیشین می‌دانند، اما تحلیلگران می‌گویند ممکن است پس از انتخابات آمریکا فضایی برای مذاکرات هسته‌ای جدی‌تری وجود داشته باشد.

یک دیپلمات غربی در پاسخ به این سؤال که چرا ایران برنامه خود را کند کرده است، گفت: «فکر می‌کنم این بخشی از گفتگوهایی است که آن‌ها با ایالات متحده داشته و بخشی از توافقی گسترده‌تر و غیررسمی است». او افزود: «این بهتر از هیچ‌چیز است، اما من آن را یک پیشرفت عظیم به حساب نمی‌آورم».