گام‌های مطمئن در منطقه/ چرا پوتین به امارات و عربستان سفر می‌کند؟

به گزارش اکوایران، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه روز چهارشنبه به امارات متحده عربی و عربستان سعودی سفر می‌کند تا بدین وسیله تلاش‌های آمریکا و اروپا برای منزوی کردن او به دلیل جنگ در اوکراین را به چالش بکشد و در عین حال برای تقویت شراکت‌هایی که برای مسکو مهم هستند تلاش کند.

گسترش دیپلماسی روسی

به نوشته بلومبرگ، سرویس خبری اینترفاکس به نقل از دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین گزارش داد، رهبر روسیه قصد دارد در جریان سفر خود درباره بازار نفت و درگیری اسرائیل و فلسطین گفت‌وگو کند. بنا بر گزارش خبرگزاری تسنیم، پوتین هم‌چنین روز پنج‌شنبه میزبان ابراهیم رئیسی خواهد بود که به دعوت هم‌تای روس خود در راس هیئتی به مسکو خواهد رفت.

این سفر نشان می‌دهد که پوتین –با وجود تلاش‌های غرب برای دور کردن او از صحنه جهانی- برای سفر به خارج از روسیه بی‌پرواتر شده است. این در حالی است که اقتصاد روسیه در وضعیت مطمئن‌تری قرار دارد و در میدان نبرد در اوکراین در یک بن‌بست باثبات قرار گرفته است. گسترش دیپلماسی روسیه همچنین چالشی برای کاخ سفید است، که هشدار می‌دهد زمان برای ادامه کمک به کیف در غیاب بسته بودجه جدید از سوی کنگره رو به اتمام است.

فئودور لوکیانوف، رئیس شورای سیاست خارجی و دفاعی روسیه که به کرملین مشاوره می‌دهد، گفت که سفر پوتین به دو قدرت کلیدی خلیج فارس «نشانه روشنی» است که روسیه در حال خروج از انزوای بین‌المللی خود است. او گفت که این سفر هدف روسیه برای اعمال نفوذ در خاورمیانه را پیش می‌برد و نشان می‌دهد که امارات و عربستان سعودی، دو متحد سنتی ایالات متحده، مشتاق هستند سیاست خارجی خود را متعادل کنند.

با توجه به وابستگی روسیه به درآمدهای انرژی، همکاری کشورهای خلیج فارس با مسکو در طول این سفر محوری خواهد بود. عربستان، امارات و روسیه همگی اعضای اوپک پلاس هستند که هفته گذشته با تمدید و تعمیق کاهش تولید موافقت کرد.

شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی روز دوشنبه بر سطح اعتماد و همکاری ریاض و مسکو در زمینه سیاست نفتی تاکید کرد. روابط این دو کشور ستون فقرات ائتلاف اوپک پلاس است. پوتین در این سفر با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی نیز دیدار خواهد کرد.

پوتین ممکن است مشتاق بهره‌برداری از شکاف بین ایالات متحده و عربستان سعودی بر سر کارزار نظامی کنونی اسرائیل در غزه باشد. مسکو از تلاش‌های کنونی ریاض برای آتش‌بس فوری در غزه و همچنین از تلاش‌هایش برای راه‌اندازی مجدد طرح صلح عربی سال 2002 حمایت می‌کند، که از اسرائیل می‌خواهد از سرزمین‌های عربی و فلسطینی که از سال 1967 اشغال کرده است عقب‌نشینی کند تا مقدمه‌ای برای ایجاد کشوری برای فلسطینی‌ها در کنار یهودیان فراهم شود.

استانداردهای گزینشی

شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در 21 نوامبر در دیدار با سرگئی لاوروف، هم‌تای روسی خود در مسکو گفت: «گزینشی که ما در اجرای موازین حقوقی و اخلاقی بین المللی شاهد بودیم و بی‌توجهی به جنایات شنیع نیروهای اشغالگر اسرائیل علیه غیرنظامیان بی دفاع فلسطینی خشم جهان اسلام و عرب را برانگیخته است».

در حالی که ایالات متحده به اسرائیل در مورد تلفات سنگین غیرنظامیان فلسطینی هشدار داده، واشنگتن به حمایت سیاسی و نظامی خود از عملیات اسرائیل در غزه علیه حماس ادامه داده است.

ریاض هم‌چنین رویکرد متفاوتی در قبال ایران در پیش گرفته است که از زمان حمله به اوکراین، روابط و همکاری‌های نظامی خود با روسیه را عمیق‌تر کرده است. اگرچه واشنگتن به طور علنی و خصوصی به ایران و شبکه گروه‌های همسوی آن در سراسر منطقه، درباره تحریک یک جنگ منطقه‌ای علیه اسرائیل هشدار داده، ریاض از زمان حمله حماس در 7 اکتبر و جنگ متعاقب آن، حتی تعامل خود با ایران را افزایش داده است.

هم عربستان سعودی و هم امارات متحده عربی به دنبال ایفای نقش میانجی در مورد جنگ در اوکراین هستند، از جمله با کمک به تسهیل تبادل اسرا. عربستان سعودی در اوایل سال جاری با اوکراین قراردادهایی به ارزش 400 میلیون دلار امضا کرد و در عین حال به همکاری با کرملین نیز ادامه داده است.

در حالی که پوتین به دنبال تقویت روابط خود با رهبران خلیج فارس است، دوام حمایت آمریکا از اوکراین زیر سوال رفته است. مدیر بودجه دولت جو بایدن این هفته هشدار داد که اگر قانون‌گذاران بسته بودجه اضطراری را تصویب نکنند، منابع مالی ایالات متحده برای کمک به کیف تا پایان سال تمام خواهد شد.

امارات متحده عربی به خانه بسیاری از شرکت‌های روسی تبدیل شده است که در بحبوحه تحریم‌ها از کشورهای غربی فرار می‌کنند. ایالات متحده به کشورهای خلیج فارس فشار آورده است تا روابط با مسکو را محدود کند و کانال‌هایی را که روسیه برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌کند، ببندد. این ماه، دولت بایدن چندین شرکت کشتیرانی مستقر در امارات را به دلیل عدم رعایت سقف قیمت نفت روسیه تحریم کرد.

حکم بازداشت

از زمانی که پوتین در فوریه 2022 دستور حمله به اوکراین را صادر کرد، به ندرت روسیه را ترک کرده است، هرچند که وی از چین و همسایگان شوروی سابق بازدید کرده است. دادگاه کیفری بین المللی در ماه مارس حکم بازداشت او را به اتهام جنایات جنگی صادر کرد که سفر به خارج از کشور را برای او پیچیده‌تر کرد.

رهبر روسیه نه در نشست بریکس در آفریقای جنوبی، که از اعضای این دادگاه است، شرکت کرد و نه در گردهمایی گروه 20 در هند، که عضو این دادگاه نیست. عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز عضو دادگاه کیفری بین المللی نیستند.

النا سوپونینا، تحلیلگر خاورمیانه مستقر در مسکو، می‌گوید: «پوتین احساس اطمینان بیشتری می‌کند. این تراکم بازدیدهای خارجی برای مدتی طولانی مشاهده نشده است. برای پوتین، چه در عربستان سعودی و چه در امارات، اهداف سفر یکسان است: مسائل مربوط به اوپک، مناقشه خاورمیانه و ریاست روسیه بر بریکس.»