ابر سیاه بر فراز دریای سرخ؛ سورپرایز حوثی‌ها برای غربی‌ها

به گزارش اکوایران، صرف نظر از اینکه بشر تا چه حد توانایی‌های خود را برای پیش‌بینی امور بهبود دهد -از جمله با استفاده از هوش مصنوعی- رویدادهای جهان همچنان دچار چرخش‌های غیرمنتظره بوده و انتظارات قبلی را مختل ساخته و ناامیدی‌های بزرگ و آسیب‌های جدی را به بار می‌آورند.

سال روایت‌های فروپاشیده و انتظارات برآورده‌نشده

به نوشته مارکو کارنِلوس -دیپلمات سابق ایتالیایی در خاورمیانه- در وبگاه میدل‌ایست‌آی، در آینده‌ای نه چندان دور، سال ۲۰۲۳ را می‌توان سال روایت‌های فروپاشیده و انتظارات برآورده‌نشده به یاد آورد: تورم موقتی خواهد بود، اوکراین پیروز خواهد شد، روسیه زیر بار تحریم‌ها شکست خواهد خورد، توقف عرضه انرژی از مسکو تأثیری بر تولید صنعتی اروپا نخواهد داشت، چین به زوال خواهد رفت، دموکراسی بر استبداد پیروز خواهند شد، توافق ابراهیم و توافق اسرائیل و عربستان صلح را در خاورمیانه ارتقا خواهد داد، نظم جهانی مبتنی بر قوانین به رهبری ایالات متحده تنها گفتمان غالب خواهد بود و.... می‌توان این لیست را همین‌طور ادامه داد.

اوکراین به شدت در تلاش است تا توجه ایالات متحده و سایر کشورهای غربی را حفظ کند، در حالی که توان آن برای مقابله با روسیه به طور چشمگیری کاهش می‌یابد.

اسرائیل نیز سعی دارد در حالی که عملیات نظامی خود در غزه را پیش می‌برد، حواس آمریکا و سایر کشورهای غربی از تلفات غیرنظامیان و بحران انسانی در سرزمین‌های فلسطینی پرت کند.

در اوکراین و در غزه، ایالات متحده و اتحادیه اروپا به دنبال استراتژی خروج هستند. اما مشخص نیست که در سال ۲۰۲۴ به هدفشان برسند. نتیجه درگیری‌های اوکراین و جنگ غزه به شکل‌گیری توازن قوای جدیدی در سراسر اوراسیا منجر می‌شود؛ در حالی که روابط بین ایالات متحده و متحدان اروپاییش از یک طرف و روسیه، چین و ایران از سوی دیگر، پرتنش خواهد ماند.

قبرستان رویاهای شکسته

سپتامبر گذشته و در اجلاس سران گروه ۲۰ در هند، ایالات متحده از آخرین ترفند تبلیغاتی خود برای کنترل قدرت روبه‌رشد چین رونمایی کرد.

جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در کنار نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، حاکمان عربستان سعودی و امارات متحده عربی و رهبران سه اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا (آلمان، فرانسه و ایتالیا) طرح ساخت کریدور اقتصادی اتصال هند به اروپا را ارائه کردند.

آنها نام این پروژه را کریدور هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) نامیدند.

هدف رسمی این کریدور کاهش مدت‌زمان ارسال کالاها از هند به اروپا بود. کشورهای عضو به طور غیرقابل قبولی ادعا می‌کنند که با حمل کالاها از هند به عربستان سعودی و امارات متحده عربی، بارگیری آن‌ها در قطارهایی که به سمت بندر حیفا در سرزمین‌های اشغالی و سپس حمل آن‌ها با کشتی‌ها به اروپا، به چنین نتیجه‌ای دست خواهند یافت.

این فرآیند شامل حداقل شش مرتبه بارگیری و تخلیه در پنج یا شش کشور مختلف است.

هدف غیررسمی IMEC ارائه جایگزینی برای طرح کمربند و جاده (BRI) است که توسط چین در سال ۲۰۱۳ راه‌اندازی شد تا شبکه اتصال چندوجهی بزرگی در سراسر اوراسیا ایجاد کند.

با وجود تأخیر ۱۰ساله، IMEC اکنون وانمود می‌کند که با BRI رقابت می‌کند. ، IMEC مانند چندین پروژه قبلی غرب می‌تواند به راحتی در قطعه طرح‌های «خیلی کم، خیلی دیر» گورستان رویاهای شکست‌خورده خاک شود. در نهایت، زمان و بازار نشان خواهد داد که آیا چنین طرح پیچیده‌ای کار خواهد کرد یا خیر.

جاه‌طلبی دیگر IMEC این است که به عنوان کریدور اصلی اقتصادی دریایی به اروپا، جایگزین دریای سرخ و کانال سوئز شده و چشم‌انداز مندرج در توافق ابراهیم بیشتر تقویت کند.

اما از قضا، مشکلات در دریای سرخ به زودی پیامدهای ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک خود را نشان خواهند داد.

تنش‌های منطقه‌ای

ترس عمده در مورد درگیری‌های جاری غزه، گسترش احتمالی آن به کل منطقه است. در حالی که بیشتر نگاه‌ها معطوف به جبهه شمالی اسرائیل و خطر بروز درگیری دومی با حزب‌الله لبنان بود، جنبش کم‌برخوردار و ضعیف حوثی‌های یمن بود که شگفتی بزرگ پایان سال را رقم زد.

با تنها نمایش همبستگی ملموس با فلسطینیان در جهان عرب، حوثی‌ها شروع به هدف قرار دادن کشتی‌های عازم اسرائیل یا وابسته به آن کرده‌اند که در نتیجه، ترافیک بندر ایلات سرزمین‌های اشغالی ۸۵ درصد کاهش یافت.

حوثی‌ها نسخه خود را از استانداردهای دوگانه دموکراسی‌های غربی به کار گرفته‌اند؛ به این صورت که محموله‌های دیگر توسط کشتی‌های روسی، چینی و ایرانی و کشتی‌های سایر نقاط جهان بدون مزاحمت از تنگه باب المندب عبور کرده و با ورود به دریای سرخ، به سمت کانال سوئز می‌روند.

شرکت‌های بزرگ ترانزیتی به طور موقت ناوبری در دریای سرخ را متوقف کرده و حالا با دو گزینه مواجه شده‌اند: مسیر دریایی طولانی‌تر و پرهزینه‌تر در اطراف نوک جنوبی آفریقا یا کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) که ایران و روسیه را از طریق قفقاز به هم متصل می‌کند.

اولین گزینه می‌تواند تورم را افزایش دهد. راه دوم نیز از لحاظ سیاسی برای غربی‌ها مشکل‌ساز است.

ایالات متحده به حملات حوثی‌ها در دریای سرخ با عملیات نظامی موسوم به «نگهبان سعادت» که وظیفه آن حفاظت از آزادی دریانوردی دریای سرخ، خلیج عدن و تنگه باب‌المندب بود، واکنش نشان داد.

حقیقت تلخ

اگر هدف این ابتکار نشان‌دادن رهبری ایالات متحده در منطقه و آزادی ناوبری باشد، نتایج تا حدی ناامیدکننده به نظر می‌رسند.

البته برخی از شرکت‌های بزرگ ترانزیت مانند مرسک که قبلاً ناوبری در دریای سرخ را تعلیق کرده بودند، فعالیتشان در این منطقه را از سر گرفتند؛ اما حمله ۳۱ دسامبر حوثی‌ها به کشتی مرسک باعث تعلیق مجدد این مسیر شد. در این حادثه، آمریکا به شناورهای حوثی‌ها حمله کرد موجب غرق‌شدن سه قایق و کشته‌شدن ۱۰ رزمنده یمنی شد.

اتفاق ناراحت‌کننده دیگر این بود که با توجه به اینکه هدف ادعایی عملیات نگهبان سعادت تماماً توقف اختلال در تجارت بین‌المللی است، کشورهای نسبتاً معدودی از جهان غرب به آن پیوستند. استرالیا، اسپانیا، ایتالیا و فرانسه که در این ائتلاف از آن‌ها نام‌برده‌شده بود، درخواست پنتاگون برای شرکت در عملیات تحت فرماندهی ایالات متحده را رد کردند. اسپانیا اعلام کرد که تنها تحت فرماندهی ناتو یا اروپا در چنین ائتلافی شرکت می‌کند.

تنها کشور عربی شرکت‌کننده، پادشاهی کوچک بحرین بود و کشوری به نام «سیشِل» نیز به این ائتلاف پیوست.

علی‌رغم اینکه مصر و عربستان سعودی به شدت تحت تأثیر اختلالات ترانزیتی دریای سرخ قرار گرفته و از شرکای مهم ایالات متحده به شمار می‌روند، تاکنون تصمیم گرفته‌اند که به ائتلاف ملحق نشوند.

این مسئله گویای اعتبار ایالات متحده، حتی در میان متحدان اصلی آن است.

همه طرف‌ها، به جز اسرائیل، ادعا می‌کنند که می‌خواهند از تشدید تنش‌ها جلوگیری کنند؛ اما رویارویی در بسیاری از نقاط خارج از غزه و اوکراین رخ می‌دهد؛ لبنان، سوریه، عراق و دریای سرخ. خطرات ناشی از اشتباه محاسباتی و در نتیجه تشدید بالقوه تنش‌ها همچنان بالاست.

بنابراین، به نظر می‌رسد که ابرهای تاریک بر سال ۲۰۲۴ سایه انداخته‌اند.

اگر سال ۲۰۲۳ سال روایات فروپاشیده و انتظارات برآورده‌نشده باشد، در آن صورت، سال ۲۰۲۴ می‌تواند حقایق تلخی را آشکار کند.