رقص هسته‌ای شبه‌جزیره کره؛ سایه بازگشت ترامپ بر تنش‌های سئول و پیونگ‌یانگ

به گزارش اکوایران، آخرین‌باری که تنش‌ها در شبه‌جزیره کره به این سطح رسید، به سال ۲۰۱۷ بود؛ زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده و کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی یکدیگر را به جنگ هسته‌ای تهدید کرده و کره شمالی اولین موشک دوربرد خود را که توانایی رسیدن به ایالات متحده را داشت، آزمایش کرد.

به نوشته ایست اِیژا فوروم، در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۴، کیم دستور تغییر قانون اساسی کره شمالی را صادر کرد؛ به طوری که اتحاد مسالمت‌آمیز شمال و جنوب از سیاست رسمی کشور حذف شد. مقامات شمال همچنین باید سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با روابط میان‌کره‌ای را حذف یا کوچک کرده که به تغییرات نهادی بلندمدت در مورد همه مسائل میان‌کره‌ای ختم می‌شود.

رد صریح اتحاد توسط کیم، نشان‌دهنده تغییر مهمی در نحوه صحبت رژیم و نمایش عمومی رویکرد آن نسبت به آینده دو کره است. با این حال، در عمل، ایده‌های کره شمالی در مورد مفهوم «اتحاد مسالمت‌آمیز» با کره جنوبی، مدت‌هاست که با واقعیت همخوانی ندارد.

تعریف متعارف پیونگ‌یانگ از اتحاد، به معنای فروپاشی دولت کره جنوبی و حکومتی به رهبری کیم جونگ اون از جزیره ججو تا سینوئیجو است. حتی یک اتحادیه سست و تعریف‌نشده نیز مستلزم اخراج دائمی نیروهای ایالات متحده و کشورهای اعزامی سازمان ملل، از جمله پرسنل متحدان کلیدی ایالات متحده مانند استرالیا، کانادا و بریتانیا از شبه‌جزیره و ایجاد نوعی پیوند دائمی بین نظام تمامیت‌خواه غیرآزادمنش و یک دموکراسی قدرتمند است.

آشتی از طریق انتخابات آزاد و منصفانه در مناطق تحت کنترل دولت کیم یا از طریق نفوذ و دامنه مالکیت خصوصی کره جنوبی در کشوری که مالکیت خصوصی را به رسمیت نمی‌شناسد، غیرممکن است. نزدیک‌ترین حالت به اتحادیه‌ای واقع‌بینانه می‌تواند صرفاً شامل انتقال منظم پول نقد و منابع از جنوب به شمال بدون محدودیت‌های تحریمی باشد؛ اما حتی در دوره‌های تنش‌زدایی نیز چنین چیزی بسیار دور از ذهن به نظر می‌رسد.

کره شمالی اکنون کره جنوبی را به عنوان کشوری بیگانه و متخاصم می‌شناسد. کیم برای تقویت این موضع اقداماتی انجام داده، از جمله پاره‌کردن توافق‌نامه جامع نظامی ۲۰۱۸ که با مون جائه-این، رئیس‌جمهور وقت کره جنوبی برای کاهش فعالیت‌های نظامی در مرز امضا کرده بود.

با لغوشدن این توافق‌نامه، ارتش کره شمالی رزمایش‌های توپخانه‌ای را در نزدیکی خاک کره جنوبی از سر گرفت که ساکنان مرزی را مجبور به تخلیه خانه‌های خود کرد. رسانه‌های دولتی کره شمالی به طور مرتب قابلیت‌های جدید موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد را تبلیغ می‌کنند که به گفته پیونگ‌یانگ، برای هدف قرار دادن نیروهای آمریکا و کره جنوبی طراحی شده‌اند.

کره شمالی همچنین آستانه استفاده از تسلیحات هسته‌ای را کاهش داده است. نه تنها اکنون تسلیحات هسته‌ای را برای حملات پیشگیرانه مناسب می‌داند، بلکه حتی ممکن است استقرار معمول دارایی‌های نظامی در کره جنوبی برای متقاعدکردن کیم جونگ اون به شلیک موشک به سمت کره جنوبی و جاهای دیگر کافی باشد.

دولت یون سوک یول، رئیس‌جمهور کره جنوبی ظاهراً تمام تلاش خود برای شعله‌ورکردن هرچه بیشتر آتش را به کار گرفته است. یون و مقامات دولتش به طور منظم سربازان خط مقدم را تشویق کرده که ابتدا شلیک کنند و بعداً سؤال بپرسند. وزارت وحدت کره جنوبی تحت فرمان کیم یونگ هو، تندروی ضد کره شمالی در حال کوچک‌شدن است. در حالی که سئول به درستی مشکلات حقوق بشری کره شمالی را برجسته ساخته، اما به جز آن، خلاقیت کمی در سیاست‌های پیشنهادی بین کره‌ای ابراز کرده که به احتمال زیاد نشان‌دهنده تمایل کم یون برای تغییر وضعیت است.

هیچ یک از موارد فوق نشان نمی‌دهد که جنگی به زودی در خواهد گرفت و رفتار و لفاظی کره شمالی نیز به طور خاص غیرعادی نیست. اگرچه یون پروپا‌قرص‌ترین رئیس‌جمهور طرفدار آمریکا در کره جنوبی بوده و در شرایط اضطراری جدی به صورت یک‌جانبه عمل نمی‌کند، در حالی که کاخ سفید تقریباً به اندازه دفتر ریاست‌جمهوری یون به کره شمالی بی‌علاقه است.

مهم‌تر اینکه رژیم کیم هرگز استراتژی واقع‌بینانه‌ای برای اتحاد نداشته و دائماً با تهدید ایالات متحده و متحدانش به خشونت، از جمله نابودی هسته‌ای، منابع هنگفتی را برای ارتش هزینه می‌کند. دوره‌های گذشته کاهش تنش، مانند دوران «آفتاب‌پرستی» و «مهتاب‌پرستی» اوایل دهه ۲۰۰۰ و اواخر دهه ۲۰۱۰، استثناهایی بر این قاعده بودند.

دو متغیر مهم سطحی از عدم قطعیت را ایجاد می‌کنند. اول، کره شمالی بیش از هر زمان دیگری از حمایت چین و روسیه برخوردار است که هر کجا ممکن باشد مشتاق به تضعیف رهبری غرب هستند. هر دو کشور از پیونگ‌یانگ در برابر اقدامات تنبیهی در سازمان ملل متحد محافظت کرده و به رژیم کیم برای آزمایش تسلیحات جدید و قدرتمندتر با قابلیت هسته‌ای، آزادی عمل داده‌اند. روسیه دوستان کمی دارد و تا زمانی که به جاه‌طلبی‌های امپراتوری خود علیه اوکراین ادامه دهد، به موشک‌ها و سایر سلاح‌های کره شمالی نیاز خواهد داشت.

ممکن است کیم جونگ اون با این قدرت مانور جدید احساس جسارت کرده تا به تحریکات بیشتر از جمله حمله به اهداف کره جنوبی همانطور که در گذشته رخ داده، دست بزند. ناامیدی آشکار او از مذاکرات هسته‌ای سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ او را متقاعد ساخت که هرگز از سلاح‌های هسته‌ای خود دست نکشد.

دومین متغیری که عدم اطمینان را تزریق می‌کند، احتمال بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید است. تاکتیک‌های باج‌خواهانه او نسبت به کره جنوبی و وسواسش به عقب‌کشاندن نیروهای نظامی ایالات متحده، موجب انزجار سئول شده و به بحث‌های داغی در مورد مزایای بازدارندگی هسته‌ای کره جنوبی دامن زده که تهدیدی جدی برای هنجارهای جهانی اشاعه تسلیحات هسته‌ای که تا چند سال پیش بی‌سابقه بود، به شمار می‌آید.

ترامپ یا دوباره عاشق کیم جونگ اون خواهد شد و به کره جنوبی پشت‌پا می‌زند، یا به لفاظی «آتش و خشم» که سال اول ریاست‌جمهوریش را رقم زد، باز می‌گردد، یا هر دو. این سطح از عدم قطعیت می‌تواند در سال ۲۰۲۴ بیشترین ویرانی را در شبه‌جزیره کره به بار آورد.