به گزارش اکوایران، از منظر بسیاری از دولت‌ها در سراسر جهان، هنگامی که اسرائیل در 1 آوریل سفارت ایران در دمشق را ویران کرد، تنش را به سطح دیگری برد. با توجه به اینکه این مرکز دیپلماتیک طبق قوانین بین المللی جزء خاک ایران بود و سردار زاهدی بالاترین فرمانده سپاه بود که از زمان ترور قاسم سلیمانی در اوایل سال ۲۰۲۰ هدف گرفته شد، این حمله باعث تشدید «جنگ در سایه» بین اسرائیل و ایران شد.

به نوشته جورجیو کافیرو، تحلیل‌گر مسائل منطقه‌ای، شورای آتلانتیک، نکته این‌جاست که اولین کشوری که این حمله هوایی را محکوم کرد، امارات متحده عربی بود. مدت کوتاهی پس از وقوع این حمله، وزارت خارجه امارات بیانیه‌ای منتشر کرد که «هدف قرار دادن نمایندگی دیپلماتیک ایران در دمشق، پایتخت سوریه را محکوم کرد». سپس، چهار عضو دیگر شورای همکاری خلیج فارس (کویت، عمان، قطر و عربستان سعودی) نیز به استثنای بحرین، این حمله را محکوم کردند. این برخلاف ترور سردار سلیمانی بود که پس از آن کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به ویژه عمان و قطر خواستار تنش زدایی میان واشنگتن و تهران شدند. با این حال، هیچ پادشاهی عربی در خلیج فارس آن ترور را محکوم نکرد.

ناشناخته‌های تلافی ایران

رهبری ابوظبی در مورد گرفتار شدن در هر گونه تشدید خصومت‌های منطقه‌ای -که از زمان آغاز جنگ غزه در اکتبر 2023 تشدید شده و به لبنان، یمن و جاهای دیگر گسترش یافته- نگرانی‌های جدی دارد. این واقعیت که امارات متحده عربی روابط خود را با اسرائیل در سال 2020 از طریق توافقنامه آبراهام عادی کرد، این کشور خلیج فارس را به طور فزاینده‌ای در برابر پویایی‌های درگیری در خاورمیانه آسیب پذیر می‌کند.

امارات متحده عربی دلایلی خود را برای این کار دارد، به ویژه با توجه به حملات پهپادی و موشکی حوثی‌ها به ابوظبی در سال 2022. امروز، امارات متحده عربی -با سفارت اسرائیل در ابوظبی و کنسولگری آن در دوبی، گردشگران در دبی، و تجار و بازرگانان اسرائیلی در این کشور- نمی‌خواهند دیپلمات‌ها، مردم یا منافع اسرائیلی در خاک امارات در تلافی حمله اول آوریل در دمشق هدف قرار گیرند. از آنجایی که دبی یک مقصد گردشگری محبوب و قطب خاورمیانه برای امور مالی و تجاری است، برند امارات متحده عربی به شدت به صلح و ثبات بستگی دارد.

رهبری در ابوظبی با محکوم کردن سریع حمله هوایی اسرائیل به تأسیسات دیپلماتیک ایران در دمشق، توانست پیامی قوی به ایران و گروه‌های مختلف تحت حمایت تهران در خاورمیانه بفرستد. علیرغم عادی‌سازی روابط امارات با اسرائیل و امتناع از لغو توافقنامه ابراهیم در واکنش به رفتار اسرائیل در غزه از اکتبر 2023، ابوظبی به طور فزاینده ای در انتقاد از برخی اقدامات اسرائیل با اعتماد به نفس و صریح بوده است.

محکومیت سریع امارات متحده عربی علیه قتل شش امدادگر  بین‌المللی آشپزخانه مرکزی جهانی توسط اسرائیل در حمله هوایی در 2 آوریل، و هم‌چنین لحن تند امارات متحده عربی در مورد جنگ غزه در زمان عضویت غیردائم آن در شورای امنیت سازمان ملل متحد، بر این نکته تأکید بیش‌تری دارد.

در یک پس‌زمینه بزرگ‌تر، امارات متحده عربی در تلاش است تا به طور فزاینده رویکردی غیرمتعهد -یا شاید به طور دقیق‌تر، چندجانبه- به ژئوپلیتیک داشته باشد. این مستلزم تلاش ابوظبی برای حفظ روابط مثبت با همه بازیگران خاورمیانه -از جمله  ایران، اسرائیل، سوریه، قطر و ترکیه- و هم‌چنین هر پنج عضو دائم شورای امنیت است. در نهایت، با کاهش پیوسته هژمونی ایالات متحده، امارات متحده عربی تلاش می‌کند تا روابط خود را با کشورهای همسایه که از لحاظ تاریخی تعامل منفی با ابوظبی داشته‌اند تقویت کند، از جمله ایران. در عین حال، امارات با تعمیق روابط با پکن و مسکو، مشارکت‌های جهانی خود را متنوع می‌کند.

چنین سیاست خارجی ایجاب می‌کند که اماراتی‌ها اقدامات متعادل‌کننده ظریفی انجام دهند. در واکنش ابوظبی به حمله هوایی اسرائیل در 1 آوریل، این امر شامل محکومیت بدون اشاره به نام اسرائیل بود. ابوظبی با انجام این کار، مخالفت خود را با حمله غیرقانونی اسرائیل به یک نمایندگی دیپلماتیک نشان داد، بدون این‌که با محور مقاومت به رهبری ایران هم‌سو به نظر برسد.

اثرات موجی خطرناک

پنج عضو از شش عضو شورای همکاری خلیج فارس به سرعت این حمله به تاسیسات دیپلماتیک ایران در دمشق را محکوم کردند که در شرایطی رخ داد که مقامات عرب خلیج فارس اقدامات دیپلماتیکی را با هدف پایان دادن به جنگ غزه در سریع‌ترین زمان انجام می‌دهند. با منطقه‌ای شدن بیش‌تر جنگ، سیاست‌گذاران در ابوظبی، ریاض و دیگر پایتخت‌های شورای همکاری خلیج فارس از سرریز شدن درگیری به خلیج فارس و تنگه هرمز بیم دارند. این سناریو می‌تواند به شدت به اقتصاد کشورهای آن‌ها آسیب برساند و امنیت آن‌ها را تهدید کند.

عربستان سعودی که روابط خود را با اسرائیل عادی نکرده -اما قبل از 7 اکتبر 2023 گام‌های کوچکی در این راستا برداشته- از نظر واکنش به حمله اول آوریل اسرائیل به مجتمع سفارت ایران در سوریه، همان رویکرد امارات متحده عربی را در پیش گرفت. ریاض با انتشار بیانیه‌ای «مخالفت قاطعانه خود را با هدف قرار دادن تأسیسات دیپلماتیک به هر دلیلی و به هر بهانه‌ای که نقض قوانین دیپلماتیک بین‌المللی و قواعد مصونیت دیپلماتیک است»، اعلام کرد. با این حال، عربستان سعودی هم مانند امارات به نام اسرائیل اشاره نکرد.

کویت، عمان و قطر که گاهی به عنوان «کبوترهای شورای همکاری خلیج فارس» نامیده می‌شوند، روابط گرم‌تری با تهران دارند. در طول سه دهه گذشته، عمان و قطر نقش پل‌های ارتباطی مهمی بین غرب و تهران داشته‌اند. از اکتبر 2023، شهر کویت، مسقط و دوحه برای محکوم کردن جنگ اسراییل علیه غزه از زبانی تند استفاده کرده‌اند. شایان ذکر است، کویت، که گفته می‌شود ضد اسرائیلی‌ترین عضو شورای همکاری خلیج فارس است، تنها پادشاهی عرب خلیج فارس بود که در محکومیت حمله هوایی 1 آوریل، از اسرائیل نام برد.

کشورهای شورای همکاری خلیج فارس از ترس اینکه خصومت بین اسرائیل و ایران از کنترل خارج شود، مایلند تا حد امکان از داغ شدن اوضاع اجتناب کنند.

در حالی که اسرائیل تنش‌ها را با ایران افزایش می‌دهد، ابوظبی، ریاض و دیگر پایتخت‌های شورای همکاری خلیج فارس می‌خواهند به تهران این پیام را منتقل کنند که آن‌ها هیچ ارتباطی با این رفتارهای اسرائیل ندارند و آن را محکوم هم کرده‌اند. در این مرحله، امارات متحده عربی، عربستان سعودی و سایر اعضای شورای همکاری خلیج فارس نسبت به این که چگونه ادامه جنگ غزه و اثرات سرریز آن، منافع ملی آن‌ها را تهدید می‌کند، ترس قابل توجهی دارند. کشورهای عربی خلیج فارس به دلایل متعددی، از جمله اهداف داخلی خود، به شدت خواهان اجرای فوری آتش بس هستند.