فاجعه بیخ گوش شهران؛ غبار روبی از پرونده قدیمی در صحن شورا

به گزارش اکوایران ،امروز درصحن شورای شهر تهران ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران نسبت به تردد تانکرهای حمل سوخت در محله شهران هشدار داد .

او با اشاره به حادثه ای که به تازگی در این منطقه رخ داده است گفت :‌ روز‌جمعه ساعت ۴ تا ۴:۳۰ صبح در منطقه شهران یک تانکر سوخت با ظرفیت ۳۰ هزار لیتر ترمزش می‌برد و با تعدادی خودرو برخورد می‌کند و در ادامه به سمت پایین سر می‌خورد و به یک فروشگاه برخورد می‌کند.

او ادامه داد: ظاهر با ترکیدن تانکر، گازوئیل هم نشت پیدا می‌کند و خوشبختانه با رسیدن نیروهای آتش‌نشانی حادثه جمع می‌شود. این موضوع از دوره سوم و چهارم تذکر داده می‌شد که برای انتقال انبار نفت شهران و کامیون‌هایی با این ظرفیت، تدبیری باید اندیشیده شود. خدایی نکرده اگر این تانکر سوخت بنزین بود، چه فاجعه‌ای رخ می‌داد؟ تابلو‌ زده شده که از داخل شهر نروید و از اتوبان باکری بروید! اما این تابلو با اسپری مخدوش شده است زیرا راه کامیون‌داران دور می‌شود و‌ زمان طولانی‌تر می‌شود، از آنجایی که شب تردد می‌کنند، نظارتی نیست و از همان مسیر قبلی می‌روند. ما فصل زمستان را در پیش داریم، اگر بارندگی و‌ یخ‌بندان بشود و یک حادثه دیگر رخ دهد؟ چه فاجعه‌ای رخ می‌دهد؟

امانی گفت: انتقال آن‌ها که به زودی و ظرف یکسال مسیر نمی‌شود حداقل برنامه‌ریزی برای انتقال آن‌ها از الان صورت بگیرد. از سال ۹۵ که تذکر می‌دادند، اگر برنامه‌ریزی می‌کردند، قطعا این انبارها را می‌توانستند انتقال دهند. این تانکرها هرکدام یک انبار انفجاری متحرک هستند که هرجای برایشان حادثه‌ای پیش بیاید، با توجه به اینکه این تانکرها چینی هستند، عمر مفیدشان را کرده‌اند و اغلب‌شان مشکل ترمز و‌ فنی دارند، در شیب آن محدوده، ممکن است فاجعه‌آفرین باشند. تذکرم به شهرداری تهران این است که با توجه به در پیش داشتن زمستان و این تانکرها از مسیر اتوبان شهید باکری هم تردد نمی‌کنند، برنامه‌ریزی لازم را با همکاری شرکت ملی نفت انجام دهند.

مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران هم در ادامه تأکید کرد: البته وزارت نفت باید اقدام کند اما شهرداری باید تابلوها را مجدداً نصب کند و مرتباً مورد بازدید قرار دهد که اگر تابلوها را با اسپری پاک کردند، مجدداً اقدام شود.

وی افزود: اگر جداره ها بشکند و بنزین به داخل شهر نفوذ کند بسیار خطرناک خواهد بود؛ البته در سالهای قبل مقاوم سازی صورت گرفت و بنابر این شد که یک سوم ظرفیت انبارها مورد استفاده قرار بگیرد اما به هر شکل حمل و نقل سوخت با مشکلاتی همراه است. ما تذکر آقای امانی را به شهردار و وزیر نفت ارسال می کنیم.

اما احمد صادقی در جواب هشدارهای اعضای شورای شهر تهران گفت : نکته ای که  در ارتباط با بحث مخازن سوخت شهران  باید مطرح کنم این است که این مخازن با اقدام بسیار پر هزینه در برابر زلزله مقاوم و تاب آور شده اما به جهت های مختلف امکان اینکه مخازن از تهران خارج بشود؛ نیست ولی خیال مردم تهران راحت باشد.

صادقی در ادامه افزود: شهروندان عزیز در ارتباط با اینکه این مخازن  مقاوم سازی شده آسوده باشند و هیچ نگرانی هم از غیر مقاوم بودن این مخازن در زمان زلزله وجود ندارد.

وی افزود: اما موضوع مهم این است که جاده جداگانه ای برای دسترسی به این مخازن باید تعبیه شود و راه ارتباطی تانکر های سوخت به مخازن  باید  از معابری که در اختیار شهروندان قرار دارد جدا شود.

مهدی بابایی، رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای شهر، هم  با اشاره به تذکر اعضای شورای شهر درباره جا به جایی انبار نفت شهران، گفت: انتظار داریم سازمان مدیریت بحران شهر تهران به این موضوع به طور جدید ورود کند.

«انبار نفت شهران» مدت هاست در لیست مناطق پرخطر شهرداری تهران است، نقطه پرخطری که سال‌هاست تلاش می‌شود از فهرست پرخطرها خارج شود. پیگیری انتقال انبارهای نفت غرب پایتخت از سوی مدیران شهری قدمتی طولانی دارد؛ از شورای سوم تاکنون. در شورای پنجم هم بعد از انفجار در بندر بیروت، مجید فراهانی، عضو شورای شهر پنجم، توجه اهالی پایتخت را به انبار نفت شمال غرب تهران در منطقه شهران جلب کرد؛ مخزن نفت بزرگی که به گفته او در صورت انفجار می‌تواند مثل عروس خاورمیانه که در آتش سوخت، بخش زیادی از تهران را هم تبدیل به تلی از خاکستر کند. او در توییترش نوشت: «انبار نفت محله شهران مانند یک‌ بمب هیدروژنی داخل شهر، روی گسل زلزله مشا بنا شده است. انبار نفت شهران با مخازنی غول‌پیکر درست در بطن بافت مسکونی شمال غرب تهران در محله شهران قرار گرفته و هر روز حدود ۳۰۰ تانکر ۳۰ هزارلیتری حمل سوخت از ابرمخازن این انبار نفت بارگیری می‌کنند و سپس از وسط بافت مسکونی و خیابان‌ها و کوچه‌های شهران می‌گذرند و نهایتا وارد بزرگراه می‌شوند». اما کارشناسان حوزه ایمنی هشدار او را بزرگ‌نمایی دانستند و همان زمان اعلام کردند: انبارهای نفت شهران از نظر ایمنی در شرایط مطلوبی قرار دارند و آسیب‌پذیری آنها در حوادث مترقبه و غیرمترقبه در مقایسه با دیگر ساختمان‌ها و تأسیسات شهری ناچیز است.

در همان مقطع (سال ۱۳۹۹) مدیرکل مدیریت بحران استان تهران در گفت‌وگو با رسانه‌ها تأکید کرد: زمانی که انبار نفت شهران ساخته شد، فاصله درخور توجهی با محدوده مسکونی داشت؛ اما این ساخت‌وساز خانه‌ها بود که موجب شد تا بافت مسکونی تا نزدیکی آن منطقه توسعه یابد. این مقام مسئول تأکید کرد که خطری تهران را از جانب انبارهای نفت تهدید نمی‌کند و هیچ جای نگرانی از این نظر وجود ندارد.

آن زمان هومن طاهری، دبیر شورایاری شهران شمالی، گفته بود: انبار نفت از سال 53 در منطقه شهران تأسیس شده، زمان تأسیس انبار، آنجا منطقه مسکونی نبوده. به‌مرور بعد از افزایش جمعیت تهران، ‌این منطقه تبدیل به بافت مسکونی شده و نزدیک انبار، ساخت‌وساز صورت می‌گیرد. این انبار برای خود حریمی داشته که متأسفانه این حریم شکسته شده و شش دستگاه آپارتمان چسبیده به انبار نفت داریم که نمی‌دانم با مجوز ساخته شده یا غیرقانونی است. البته بقیه ساخت‌وسازها با انبار نفت فاصله دارد؛ اما این دغدغه پیش‌تر از حادثه بیروت وجود داشت و مطالبه مردم از 10 سال گذشته انتقال این انبار بود و مکاتباتی هم در این زمینه صورت گرفته است. قبلا هم برای تانکرهای حمل مواد سوختی حوادثی پیش آمده و باعث شده بود مردم پیگیر جابه‌جایی این انبارها باشند. بعد از ماجرای بیروت این حساسیت بیشتر شد. اصلی‌ترین دغدغه برای ما نزدیکی‌مان به گسل است. اگر موقع زلزله این مخزن آسیب ببیند، حجم زیادی از مواد سوختی که آنجا ذخیره شده،‌ می‌تواند بحران جدی درست کند.

اصلی‌ترین خطر برای مردم جدا از انبار نفت، تردد تانکرهاست. این قضیه تانکرها با بحث‌های فنی قابل پیشگیری نیست؛ چراکه بحث اشتباه انسانی در آن دخیل است. کافی است که راننده نتواند تانکر را کنترل کند؛ کمااینکه ما نمونه حوادث مشابه را در 10 سال اخیر داشته‌ایم. سال 93 یک بار تانکری دور میدان شهران که شیب زیادی دارد، واژگون شد و تمام جوی‌های آب پر از بنزین شد. یک بار سال 97 یک ماشین آتش گرفت و خدا را شکر به بنزینش نرسید. جلوی این خطرات را نمی‌توان با ایجاد استاندارد گرفت. دغدغه اصلی مردم جابه‌جایی مسیر تردد تانکرها از انتهای اتوبان باکری است که اتفاقا خیلی ساده‌ امکان‌پذیر است. در‌حال‌حاضر تانکرها مسیری حدودا دوکیلومتری را از بین مجتمع‌های مسکونی تردد می‌کنند و تردد تانکرها با حجم چندین هزار لیتر بنزین به صورت روزانه خیلی خطرناک است و به‌راحتی با تغییر در این انبار از ضلع غربی به شرقی، از انتهای اتوبان باکری می‌توان محل تردد را تغییر داد.

تلاش برای تغییر مسیر تانکرهای جابه‌جاکننده نفت در این دوره از مدیریت شهری هم ادامه داشت. ابتدای امسال احسان شریفی، شهردار منطقه 5 در نشستی که با حضور معاون امور شهری و فضای سبز، معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع انسانی، رئیس ستاد بحران و شهردار ناحیه یک شهرداری منطقه 5 برگزار شد، به موضوع وضعیت ایمنی انبار نفت در شمال غرب تهران (شهران) پرداخته و گفته بود: «انبار نفت شمال غرب تهران به وسعت 22.5 هکتار و ظرفیت ذخیره‌سازی 220 میلیون لیتر نفت، بالغ بر 37 درصد بنزین بخش‌های شمالی و شمال غربی استان تهران به شعاع 135 کیلومتر از حد فاصل صفادشت در شهریار تا جایگاه سوخت ولنجک را تأمین می‌کند. این انبار به صورت شبانه‌روزی با 96 دستگاه نفتکش و جمعا 185 نفر پرسنل خدمات‌رسانی می‌کند. بنزین این مجموعه از تأسیسات نفتی ری، با خط لوله‌ای 14 اینچی به انبار نفت شهران وارد می‌شود. در این انبار فراورده‌هایی مانند بنزین، نفت و گاز با اکتان 88 به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد. انبار نفت شهران با مخازنی غول‌پیکر درست در بطن بافت مسکونی شمال غرب تهران در محله شهران قرار گرفته و هر روز حدود 300 تانکر 30 هزار‌لیتری حمل سوخت از ابرمخازن این انبار نفت بارگیری می‌کنند و سپس از وسط بافت مسکونی عبور می‌کنند».

پس از این نشست مدیریت شهری منطقه از مسیر جایگزین تردد نفتکش‌های توزیع سوخت از اتوبان باکری بازدید کرد. شهردار منطقه 5 اسفند سال ۱۴۰۰ هم درباره انبار نفت و وضعیت ایمنی آن گفته بود: «برای اینکه خودروهای نفتکش انبار نفت در مسیر شهران تردد نکنند، یک دسترسی از مسیر جنوب انبار نفت با ایجاد یک پل روی سیمون بولیوار و سپس خروجی به بزرگراه شهید باکری جنوب طراحی شده است و در آخرین جلسه کمیته ایمنی شورای پنجم بر این موضوع تأکید شد. درحال‌حاضر درباره اینکه چه کسی این پل را اجرا کند، محل اختلاف است و به‌تازگی نیز با توجه به اینکه وزارت نفت به تعهد خود عمل نکرده و این مسیر در طرح تفصیلی نشسته است، شهردار تهران نامه‌ای را خطاب به وزیر نفت تنظیم و درخواست کردند که در اجرای این دسترسی تسریع کنند». به گفته شهردار منطقه 5 مدیریت انبار نفت با شهرداری نیست و قرارگاه ثارالله در این زمینه مسئولیت دارد.

علی نصیری، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران هم درباره اینکه چرا هنوز انبار نفت شهران در فهرست پرخطرهاست، هم پیش از این گفته است : ‌اقدامات زیادی برای اینکه انبار نفت شهران برای مردم منطقه شهران مشکل‌ساز نشود، انجام شده و یک نمونه آن این است که این مخزن با درصد پایینی از ظرفیت خود کار می‌کند؛ اما ما به دنبال این هستیم که مجموعه مخازن سوخت ازجمله انبار نفت شهران در خارج از شهر باشند. این به آن معنا نیست که قرار است فردا صبح در این انبار نفت، انفجاری رخ دهد و مردم شهران نگرانی در دل‌شان باشد که هر لحظه چه اتفاقی می‌افتد. این موارد ناایمنی درجاتش با هم فرق می‌کند.

سرانجام برای ایمنی تغییر مسیر تردد تانکرها قطعی می شود اما در تذکر امروز ناصرامانی مشخص شد که تانکرهای سوخت توجهی به تغییر مسیرها ندارند و همچنان خطر در کمین ساکنان این منطقه است .