جزییات متمم بودجه شهرداری؛تناقض های متمم با اصلاحیه رد شده

لایحه بودجه، اصلاحیه و متمم آن از مهم ترین اسناد مدیریت دولت و نهادهای عمومی همچون شهرداریها به شمار می رود،لایحه ای که برنامه عمل و تراز دریافت و پرداخت های نهاد عمومی همچون شهرداری را شکل می دهد و هر چه دقیق تر،شفاف تر و اصولی تر تهیه شود منافع و دستاوردهای آن برای شهر و شهروندان بیشتر خواهد بود، اما اگر تصمیمات مدیریتی در تنظیم لایحه اصلاحیه بودجه یا متمم بودجه دستخوش نوسانات و تغییرات زیگزاگی باشد در مرحله عمل چه بر سر منابع و مصارف بودجه خواهد آمد.

شاید بتوان گفت تغییرات و نوسانات تصمیمات مدیریتی موثر در تنظیم لوایح اصلاحیه بودجه و متمم بودجه سال 1402 شهرداری تهران در دو دهه اخیر مدیریت شهری کم سابقه و حتی بی سابقه است. تصمیمات و پیشنهاداتی که ظرف یک ماه در دو لایحه بودجه از این رو به آن رو شده اند!

  بهروز شیخ رودی؛ معاون پیشین محاسبات و پایش عملکرد شورای شهر تهران در ارزیابی لایحه متمم بودجه  سال 1402 شهرداری تهران به خبرنگاراکو ایران گفت: زاکانی که پیش تر و با ارائه لایحه اصلاحیه بودجه سال 1402 نتوانسته بود اجازه جابجایی 17 هزار و 40 میلیارد تومان بین ردیف های اعتباری مختلف را با رعایت سقف بودجه از شورا بگیرد،ظرف کمتر از یک ماه به جای اصلاحیه بودجه حالا لایحه متمم بودجه را به شورا ارائه کرده ، لایحه ای که بر اساس آن شهرداری پیشنهاد کرده است تا افزایش 31 هزار و 65 میلیارد تومانی منابع و مصارف بودجه سقف بودجه شهرداری تهران برای سال 1402 از رقم پیش تر مصوب شده 75 هزار و 990 میلیارد تومان به رقم جدید107 هزار میلیارد تومان برسد.براساس پیشنهادی که با امضاء زاکانی به شورای شهر ارائه شده است،شهرداری برای متمم بودجه سال 1402 پیشنهادش را با افزایش 7 هزار و 508 میلیارد تومانی اعتبارات هزینه ای را در کنار افزایش 21 هزار و 557 میلیارد تومانی اعتبارات تملک دارایی سرمایه ای و نهایتا افزایش 2 هزار میلیارد تومانی اعتبارات تملک دارایی مالی را مطرح کرده است.     

این کارشناس مالیه و اقتصاد شهری با اشاره به تغییرات زیکراکی تصمیمات مدیران زاکانی در مقایسه میان لوایح اصلاحیه و متمم بودجه سال 1402 شهرداری تهران افزود: بر اساس گزارش درآمد و هزینه آبان ماه شهرداری تهران توانسته بود تا پایان هشتمین ماه سال 46 هزار و 563 میلیارد تومان منابع کسب کند، رقمی که بر تحقق 61 درصدی بودجه مصوب شورای شهر دلالت می کرد.در حالی که شهرداری برمبنای تحقق برش یک دوازدهم بودجه در پایان هشتمین ماه سال با کسری عملکرد 4 هزار و 96 میلیارد تومانی مواجه بود، شرایط حاکم بر مالیه شهری مدیران زاکانی را مجبور کرد تا برای تامین اعتبار ردیف های مورد نیازشان لایحه اصلاحیه بودجه را به شورای شهر ارائه کنند،اصلاحیه ای که شورای شهر به تصویب آن در چارچوبی که شهرداری تنظیم کرده بود روی خوش نشان نداد و در کمتر از یک ماه با تغییر ماهیت این بار در قالب لایحه متمم بودجه ارائه شد. لایحه متمم بودجه ای که وقتی آن را مورد بررسی قرار می دهیم می بینیم که ظاهرا مدیران زاکانی همانطور که زیگزاگی پیشنهادشان از اصلاحیه به متمم تغییر کرده است، برخی  جزئیات  پیشنهادشان هم دچار این تغییرات زیگزاگی شده است، تغییرات زیگزاگی که احتمالا نه برای پیشنهاد کاهش آن طور که در لایحه اصلاحیه آمده بود چندان دلیل جدی وجود داشت و نه حالا که در چارچوب متمم بودجه نظر مدیران زاکانی بر افزایش پیدا کردنشان تغییر یافته است استدلال محکمی پشت این ارقام باشد، البته فارغ از مدیران تنظیم کننده باید اعضاء شورای شهر از امضاء کننده این لایحه یعنی زاکانی بپرسند که این چه مدیریتی است که ظرف مدت یک ماه تصمیماتش این چنین دچار نوسان و تناقض می شود؟! آیا این تناقضات صرفا در حد تنظیم لایحه اصلاحیه و متمم بودجه است یا اینکه این نوسانات و تناقض ها در سطوح مختلف عملکردی شهرداری تهران آنقدر عادی شده که حالا خودش را در مهم ترین سند اداره سالانه شهرداری نشان داده است؟! به هر حال این نوسانات در تصمیم گیری و زیکزاک ها درلوایح اصلاحیه و متمم بودجه آنقدر آشکار است که حتی انکار اعضاء هوادار زاکانی نیز نمی تواند آنها را از چشم شهروندان پنهان کند.

معاون پیشین محاسبات و پایش عملکرد شورای شهر تهران در ادامه با اشاره به نمونه های این تناقضات و نمونه های نوسان و رفتار زیگزاگی مدیران زاکانی در تنظیم لوایح اصلاحیه و متمم بودجه افزود: مدیران زاکانی در لایحه اصلاحیه بودجه یعنی آذرماه پیشنهاد داده بودند که عوارض بلیط زمینی با رقم 103 میلیارد تومانی رقمش به صفر اصلاح شود و حالا در متمم بودجه ارائه شده در دی ماه پیشنهادشان برای کاهش این ردیف درآمدی را پس گرفته اند. همچنین آنها که در تنظیم لایحه اصلاحیه بودجه به دنبال آن بودند که 50 میلیارد درآمد پیش بینی شده در قالب ردیف درآمد حاصل از برج میلاد را صفر کنند یک دفعه در لایحه متمم بودجه نظرشان برگشته است و به این نتیجه رسیده اند که می توانند به جای 50 میلیارد تومان رقمی برابر با 110 میلیارد تومان از برج میلاد درآمد به دست آورند. تنظیم کنندگان اصلاحیه بودجه شهرداری که برای درآمد ناشی از قطع درختان پیشنهاد خاصی به ذهنشان نرسیده بود در تنظیم متمم بودجه به این نتیجه رسیدند  که می توانند درآمد ناشی از جریمه قطع درخت را یکباره دو برابر کنند و سهم خزانه شهرداری از درخت کشی در شهر را از  350 میلیارد تومان به رقم 700 میلیارد تومان برسانند.

شیخ رودی با اشاره به تاثیر پذیری این تغییرات و رفتارهای پر نوسان و زیگزاگی شهرداری از فضای حاکم بر رابطه شهردار و شورای شهر به خبرنگار اکو ایران گفت:بخشی از تغییرات آنچه شهرداری در لایحه اصلاحیه پیشنهاد داده بود و حالا در لایحه متمم بودجه ما شاهد تغییر نظر شهرداری در مورد آن هستیم نتیجه پذیرش نظر شورای شهر و تمکین شهرداری از فضای حاکم بر جو عمومی شورا است،اما تغییرات نوسانی و زیگزاگی شهرداری در ارائه پیشنهاد کاهش درآمد حاصل از برج میلاد در اصلاحیه بودجه و سپس عدول از آن در متمم بودجه و ارائه پیشنهاد افزایش درآمد حاصل از برج میلاد ربطی به تاثیر پذیری شهرداری از فضای عمومی شورای شهر ندارد، در مقابل اما وقتی می بینیم ردیف اعتباری احداث تراموا که شهرداری در لایحه اصلاحیه بودجه آن را ارائه کرده بود در لایحه متمم بودجه حذف شده است و ردی از آن در ردیف های اعتباری پیشنهاد شده نمی بینیم نمی توانیم بگوئیم این تغییر نتیجه تاثیر پذیری شهرداری از جو عمومی شورا نیست، به هر حال زاکانی برای افزایش مورد نیاز برای تامین اعتبار ردیف هایی که در اصلاحیه بودجه پیشنهاد کرده بود نیازمند رای شوراست و همین نیاز شهرداری را وادار به تغییر تاکتیک از اصلاحیه به متمم بودجه کرده است، زاکانی اگر می توانست این تغییرات را در چارچوب اختیارات ماده 28 آئین نامه مالی شهرداریها اعمال کند قید ارائه لایحه اصلاحیه و متمم بودجه را می زد. اینکه شهرداری لایحه متمم بودجه را با حذف ردیف اعتباری احداث تراموا تنظیم می کند و زاکانی که تلاش دارد در دوره مدیریتش هر جور شده است تراموا را به عنوان دستاورد متمایز خودش در تهران اجراء کند تن به امضای این لایحه می دهد یعنی مدیران و اعضاء هوادار زاکانی در شورای شهر نتوانسته اند فضای عمومی شورا را برای تصویب این ردیف مجاب کنند و در نهایت فعلا به صورت شکلی آن را از لایحه حذف کرده اند تا بتوانند بله شورا را برای تصویب لایحه بگیرند. اینکه در میانه ی بررسی لایحه در صحن شورا این بار پیشنهاد ایجاد این ردیف از سوی حامیان زاکانی در شورا ارائه شود یا به طریقی دیگر این ردیف به لایحه برگردد مساله دیگری است که باید دید مخالفان شهردار تا چه میزان پای رای شان می مانند و در فرآیند بررسی، تصویب و سپس پایش متن مصوب برای انطباق با نظر شورا چقدر می توانند موفق عمل کنند.

این کارشناس مالیه و اقتصاد شهری در ادامه با اشاره به برخی دیگر از تغییرات ردیف های اعتباری بخش منابع لایحه متمم بودجه و تفاوت های آن با لایحه اصلاحیه ای که قبل تر شهرداری ارائه کرده بود افزود: خوب است اعضاء شورای شهر از تنظیم کنندگان لایحه متمم بودجه شهرداری که قبل تر لایحه اصلاحیه بودجه را تنظیم کرده بودند سوال کنند که چه چیزهایی در این یک ماه تغییر کرده که تنظیم کنندگان لایحه را به این نتیجه رساند که منابع درآمدی شهرداری حاصل از عوارض بر کالا و خدمات (سهم مالیات بر ارزش افزوده) را که در اصلاحیه پیشنهاد افزایش آن به رقم 14 هزار میلیارد تومان را داده بودند یک دفعه به رقم 17 هزار میلیارد تومان در متمم بودجه برسانند؟! اینکه تنظیم کنندگان در لایحه اصلاحیه بودجه درآمد حاصل از عوارض زیر بنای مسکونی را 11 هزار میلیارد تومان برآورد کرده بودند و در کمتر از یک ماه نظرشان در تنظیم متمم بودجه به کسب درآمد 20 هزار میلیارد تومانی از عوارض زیربنای ساختمان های مسکونی جلب می شود ریشه در چه معیار و محاسبه ای دارد؟! از طرف دیگر چه تغییراتی در محاسبه این آیتم درآمدی رخ داده است و شهرداری دارد چه کار می کند که درآمد مصوب 1 هزار و 150 میلیارد تومانی عوارض زیربنای مسکونی را می خواهد به 20 هزار میلیارد تومان برساند؟!البته همین موضوع درباره عوارض زیربنای کاربری های غیر مسکونی نیز صادق است و ما شاهد آن هستیم که شهرداری پیشنهادش در اصلاحیه بودجه که رقم 9 هزار و 728 میلیارد تومان کسب درآمد از عوارض زیربنای غیر مسکونی اعم از تجاری،فرهنگی،تفریحی،خدماتی و... بود را در لایحه متمم بودجه یک دفعه به رقم 17 هزار و 375 میلیارد تومان رسانده است! البته کسی نیست که از زاکانی و چمران بپرسد که چه داستانی پشت این افزایش درآمدهای 10 برابری شهرداری از محل عوارض زیر بنا است و چطور شده است که شهرداری به جای درآمد مصوب 2 هزار و 628 میلیارد تومانی برای عوارض زیر بنای غیر مسکونی می تواند درآمد 17 هزار و 375 میلیارد تومان پول در بیاورد!

معاون پیشین محاسبات و پایش عملکرد شورای شهر تهران با برشمردن نمونه های متعددی از این نوسانات و تغییر نظر مدیران زاکانی در مقایسه میان لوایح اصلاحیه و متمم بودجه افزود:عمده این تغییرات و نوسانات فاقد یک پیوست مستدل محاسباتی و برآوردهای درآمدی قابل اعتناء است، در حقیقت باید گفت شهرداری ناچار به اخذ مصوبه شوراست، و وقتی شورا به تصویب یک لایحه اصلاحیه مبهم و غیر شفاف که در آن محل های کاهش اعتبار پیش بینی همچون دوسال گذشته پیش بینی نشده بود  نداد و شهرداری  که به دنبال کسب اختیار تعیین محل های کاهش برای تامین افزایش اعتبارهای مورد نظرش بود چندان اعضاء شورا را با خود همراه ندید ناچار شد تاکتیکش را عوض کند و به جای تکمیل و اصلاح لایحه اصلاحیه، شانس خودش را در دستیابی به هدف با ارائه لایحه متمم بودجه بالا ببرد و همین موضوع سرمنشاء اصلی تغییرات و رفتارهای پر نوسان و زیگزاگی شهرداری در تنظیم و ارائه لایحه متمم بودجه است. رفتاری که اگر از سوی اعضاء شورای شهر چند و چون تعیین این ارقام مورد بررسی قرار گیرد بیش از پیش آشکار می شود. شاید به همین دلیل است که برخی اعضاء هوادار زاکانی می خواهند هر چه زودتر تصویب این لایحه را به بهانه در پیش رو بودن ارائه لایحه بودجه سال 1403 شهرداری تهران فیصله دهند و کار را زودتر جمع کنند، کاری که شاید در میانه های راه تغییرات مد نظر زاکانی همچون گنجاندن دوباره ردیف اعتباری احداث تراموا در میانه ی شلوغی های صحن و ... توسط عده ای کار سازی و انجام شود.