به گزارش اکو ایران، روند تزریق پول در اقتصاد ایران مسیر متفاوتی داشته است. برای درک بهتر در این باره می توان به آمارهای اقتصادی بانک مرکزی در خصوص تغییرات حجم متغیرهای کلان رجوع کرد.

به طور کلی دو متغیر کلی در اقتصادکلان وجود دارد که از آن تحت عنوان کل های پولی یاد می شود. پایه پولی و نقدینگی که می توانند هسته های تورم ساز کشور باشند و رشد آن ها موجب رشد تورم در جامعه شود. اما این تورم زایی شرایط و اصولی دارد. مثلا یک قاعده مهم در خصوص نقدینگی وجود دارد که احتمال تورم زایی را رشد می دهد آن هم زمانی است که سهم بخش پول بالا می رود. اتفاقی که در ماه های اخیر رخ داده و این شاخص را به سطح بی سابقه ای در اقتصاد رسانده است.

روند نزولی رشد نقطه ای نقدینگی در اقتصاد

طبق تعریف کلی در اقتصاد ایران نقدینگی برابر با مجموع کل پول و شبه پول است. براین اساس پول، به مجموع سپرده های دیداری و اسکناس و مسکوک در در دست اشخاص تعلق می گیرد و سپرده های مدت دار در بخش شبه پول قرار می گیرد. 

در همین رابطه آمارهای اخیر بانک مرکزی در خصوص نقدینگی کشور نشان می دهد این شاخص به 4 هزار و 943 هزار میلیارد تومان رسیده و نسبت به سال قبل خود تقریبا 37 درصد رشد داشته است. البته بانک مرکزی ضمن این رویداد اعلام کرده که بخشی از این رشد فاقد آثار پولی بوده و رشد واقعی نقدینگی در حدود 34 درصد است.

در هر حال روند رشد نقطه ای این شاخص نشان از مسیر نزولی نقدینگی در کشور داشته که به نوعی حاصل کاهش آمارها در پایه پولی و کنترل منابع رشد این شاخص بوده است.

اما ماجرا به این جا ختم نمی شود. برای بررسی بهتر تغییرات نقدینگی خوب است رفتار اجزای سازنده این متغیر را جدا گانه مورد بررسی قرار دهیم

پایه پولی

رکورد رشد پول در دوازده ماه اخیر

به طور کلی در آمار های بانک مرکزی در اردیبهشت ماه امسال حجم پول به هزار و 9 هزار میلیارد تومان رسیده و 57 هزار میلیارد تومان به ماه قبل آن اضافه شده است.

رشد نقطه ای این شاخص نشان می دهد نسبت به موقعیت مشابه خود در سال گذشته تقریبا 45.4 درصد به پول در اقتصاد ایران اضافه شده است. 

از این میزان 924 هزار میلیارد تومان به سپرده های دیداری تعلق داشته و 85 هزار و 500 میلیارد  تومان نیز به اسکناس و مسکوک در دست اشخاص.

اما بررسی رشد نقطه ای پول به صورت ماهانه نشان می دهد سرعت سالانه حجم پول در تاریخ دوازده ماهه کشور سابقه نداشته است.

به عبارت دیگر گویی خیز بلندی این متغیر در اردیبهشت ماه برداشته است.

از سوی دیگر مقایسه سهم پول و شبه پول در چینش ساختار نقدینگی میانه بهار 1401 است. که نشان از اتفاق مهمی دارد.

رشد سهم پول در نقدینگی اردیبهشت  ماه

نسبت حجم پول به کل نقدینگی در اردیبهشت ماه برابر با 20.4 درصد بوده و طبیعتا این سهم در شبه پول معادل با 79.6 درصد به ثبت رسیده و از  لحاظ مقداری معادل با سطحی برابر با 3 هزار و 934 هزار میلیارد تومان است.

مقایسه هاس اماری نشان می دهد سطح بالای سهم پول از نقدینگی پس اط شهریور و مهر 99  سومین رکورد را در مقاطع ماهانه 9 سال اخیر داشته است. یعنی از سال 93 تا کنون.

روند نموداری این سهم ها نیز نشان می دهد در این بازه سپری شده نسبت پول از نقدینگی خیز بلندی برداشته و همچنان صعودی است.

این رویداد اگر ادامه پیدا کند می تواند تورم زایی خطرناکی را به ثبت برساند.بسیاری از اقتصاددانان معتقدند زمانی که حجم پول زیاد می شود این نشانه ای از رشد انتظارات تورمی در حال است.

به عبارت دیگر انتظارات تورمی آن قدر بالا بوده که صاحبان دارایی به ریالی کردن آن تن داده اند و این موضوع همان افزایش انتظارات تورمی در کشور است.

پایه پولی