محمدحسین عادلی، دیپلمات بازنشسته، در برنامه «گفت‌وگوی استراتژیک» گفت: سیاست خارجی ایران همواره میان ایدئالیسم انقلابی و عمل‌گرایی در نوسان بوده است؛ گاهی به سمت ایدئالیسم حرکت کرده و در مقاطعی ناچار به عمل‌گرایی شده است.

به گفته او، وقتی ایدئالیسم به افراط کشیده می‌شود، به ایدئولوژی تبدیل می‌گردد، دچار تصلب می‌شود و از انعطافی که باید داشته باشد فاصله می‌گیرد؛ همین امر نیز مشکلات متعددی برای منافع کشور ایجاد می‌کند.

عادلی افزود: یکی از نمودهای ایدئالیسم، تسخیر لانه جاسوسی بود که برخی آن را ناشی از نفوذ جریان چپ می‌دانند. پس از آن نیز وقوع جنگ، کشور را بین ایدئالیسم سخت و عمل‌گرایی ناشی از ضرورت‌های جنگ دچار نوسان کرد.

او با اشاره به دوران ریاست‌جمهوری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و سیدمحمد خاتمی گفت: در آن شانزده سال، گروهی تلاش کردند ایدئالیسم را به ایدئولوژی تبدیل کنند و هر کس ایدئولوژیک نبود را مخالف انقلاب بدانند؛ در حالی‌که عمل‌گرایان نیز از منظر منافع انقلاب دست به عمل‌گرایی می‌زدند.

عادلی درباره دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد نیز اظهار داشت: در آن دوران، سیاست خارجی کشور وارد تلاطم شد و شش قطعنامه سنگین علیه ایران صادر گردید که تبعات گسترده‌ای داشت.

او ادامه داد: نمی‌گویم عادی‌سازی روابط با آمریکا امتیازات بزرگی دارد، اما می‌تواند از بسیاری شرهای غیرضروری جلوگیری کند. ضرورتی ندارد روابط گسترده داشته باشیم، اما باید مانع تنش‌های بی‌مورد شویم — کاری که متأسفانه نتوانستیم انجام دهیم.

عادلی با اشاره به برجام گفت: برجام تمام شش قطعنامه شورای امنیت را که کشور را در آستانه محاصره قرار داده بود، لغو کرد. آیا این بد بود؟ برجام محصول تلاش جمعی نظام بود، نه یک فرد، و نباید آن را دست‌کم گرفت.

او افزود: اسرائیل باعث شده سیاست آمریکا در قبال ایران تحت نفوذ دشمنان ما قرار گیرد. 

او تأکید کرد: بعد از جنگ ۱۲ روزه، به مفهوم نفوذ در سیاست‌ها بیش از پیش معتقد شدم. اگر اسرائیل بتواند آمریکا را قانع کند که وضعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران بحرانی است، ممکن است واشنگتن را به حمله علیه ایران ترغیب کند. اما اگر ایران متحد و منسجم بایستد، احتمال هرگونه تجاوز از بین می‌رود.

در پایان عادلی گفت: ما باید برای حل مسائل خود وارد مذاکره شویم — مذاکره با هر کشوری که با آن مشکل داریم، و در رأس آن، ایالات متحده آمریکا.