چراغ سبز تهران و بازگشت ستارگان برجام/ آخرین فرصت غرب برای معامله با ایران؟

به گزارش اکوایران، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران در اولین مصاحبه طولانی خود از زمان روی کار آمدن، بر تلاش‌ها برای مقابله با بدتر شدن چالش‌های اقتصادی از طریق لغو تحریم‌ها تاکید کرده است. درخواست برای دیپلماسی در حالی مطرح می‌شود که دولت اصلاح‌طلب در حال گردآوری تیم مذاکره‌کنندگانی است که توافق هسته‌ای 2015 ایران را تهیه کردند.

محمدجواد ظریف در طول دو سال مذاکرات که به برجام منتهی شد، به عنوان دیپلمات ارشد خدمت کرد. او ماه گذشته به عنوان معاون راهبردی رئیس جمهور معرفی شد. معاون ظریف در جریان مذاکرات برجام، عباس عراقچی، اواخر مرداد به عنوان وزیر خارجه جدید ایران تایید شد. اکنون عراقچی همکار سابق خود، مجید تخت روانچی - یکی دیگر از دیپلمات‌های حرفه‌ای که از نزدیک در مذاکرات هسته‌ای 2013-2015 شرکت داشت- را به عنوان معاون سیاسی خود معرفی کرده است.

یک منبع ایرانی به امواج مدیا گفت: «ترکیب ظریف، عراقچی و تخت روانچی آخرین فرصت برای غرب برای معامله است». این منبع ارشد با اشاره به حساسیت تندروها به ظریف و تأثیر آن بر دیپلماسی، افزود: «ظریف نیازی به عضویت [رسمی] در تیم [مذاکره] ندارد.» نشانه‌های آمادگی برای فشار دیپلماتیک حتی در بحبوحه تنش‌های منطقه‌ای گسترده‌تر مرتبط با جنگ غزه مشهود است.

پزشکیان در اولین مصاحبه زنده تلویزیونی خود به عنوان رئیس جمهور در 31 اوت به تأثیر تحریم‌های غرب اذعان کرد، اما اظهار داشت که رسیدگی به مسائل اقتصادی صرفاً متکی به رفع محدودیتهای خارجی نیست.

رئیس جمهور برنامه‌هایی را برای مهار تورم از طریق گسترش روابط اقتصادی بین المللی، با هدف رشد اقتصادی سالانه 8 درصد و کاهش تورم سالانه به 30 درصد تا پایان سال جاری، مشروط به عوامل داخلی و بین المللی، تشریح کرد.

پزشکیان از نیاز به 200 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای دستیابی به رشد تولید ناخالص داخلی پیش‌بینی شده گفت، که تنها نیمی از آن در داخل کشور موجود است. او گفت که بقیه آن باید از طریق سرمایه گذاری خارجی تامین شود.

پزشکیان همچنین از سفر آتی به عراق و همچنین شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک به منظور جذب سرمایه گذاری خارجی و جلب مشارکت ایرانیان خارج از کشور خبر داد.

مصاحبه موفق

چهره‌ها و رسانه‌های میانه‌رو مصاحبه پزشکیان را موفقیت آمیز خواندند.

خبرآنلاین از پزشکیان به دلیل دم ندادن به «تله‌های صدا و سیما» تمجید و رسانه ملی تحت سلطه محافظه‌کاران را متهم کرد که به دنبال گرفتن وعده‌هایی هستند تا منتقدان دولت بعداً از آن‌ها سوء استفاده کنند. جماران نیز از پزشکیان به دلیل «وعده ندادن» تقدیر کرد.

صادق زیباکلام، استاد بازنشسته دانشگاه تهران، از پزشکیان به دلیل آنچه که صداقت ظاهری و تلاش او برای خودداری از «انداختن مسئولیت مشکلات به گردن مقامات قبلی، آمریکا، سلطه جهانی و دشمنان انقلاب» توصیف کرد، تمجید کرد.

وبسایت انتخاب خاطرنشان کرد که پزشکیان «پاسخ‌های کلی» داد، اما به همان اندازه صدا و سیما را مسئول پرسش‌های کلی و انحصار در مصاحبه‌های ریاست‌جمهوری دانست.

در همین حال، در تاریخ 1-2 سپتامبر گزارش‌های متعددی منتشر شد مبنی بر اینکه عراقچی، وزیر امور خارجه، دیپلمات کهنه کار، تخت روانچی را به عنوان معاون سیاسی خود منصوب کرده است.

این معاون سابق وزیر امور خارجه اخیراً از سال 2019 تا زمان برکناری در سال 2022 تحت دولت محافظه کار مرحوم ابراهیم رئیسی، به عنوان نماینده ایران در سازمان ملل خدمت می‌کرد.

خبر بازگشت این مذاکره کننده ارشد هسته‌ای سابق در فضای مجازی بازتاب خوبی داشت.

مهدی خرمدل، مستندساز، تخت روانچی را «دیپلمات برتر ایرانی» و مذاکره‌کننده متخصص توصیف کرد.

عبدالرضا داوری، مشاور سابق محمود احمدی نژاد، از اعتبار تخت روانچی گفت و این انتصاب را تغییری در دستگاه دیپلماسی، از تندروی به اصلاح طلبی دانست.

اشتیاق گروسی

شایان ذکر است، رافائل گروسی، رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) در 2 سپتامبر در مورد وزیر امور خارجه جدید ایران اظهارات مثبتی کرد و از قصد سفر به این کشور برای گفت و گو خبر داد.

گروسی به العربیه گفت عراقچی «کسی است که من به او احترام می‌گذارم و به خوبی می‌شناسم» و یک «مذاکره کننده سابق هسته‌ای» است که «با جزئیات این روند آشناست.»

مدیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین گفت که نامه‌ای از پزشکیان دریافت کرده است که در آن با ملاقات و رسیدگی به نگرانی‌های آژانس در مورد برنامه هسته‌ای ایران موافقت شده است.

از زمان روی کار آمدن پزشکیان در ماه گذشته، اقتصاد در دستور کار دولت قرار گرفته است.

رهبر انقلاب در اولین دیدار خود با کابینه جدید تاکید کردند که مهار تورم و کاهش قیمت‌ها باید اولویت اصلی دولت باشد.

رویکرد پزشکیان برای رسیدگی به اقتصاد تا حدی به حذف رژیم تحریم‌های تحمیلی بر ایران متکی است.

رئیس جمهور در موارد متعدد تمایل خود را برای مذاکره با غرب ابراز کرده است. پشتوانه این لفاظی‌ها حضور چهره‌هایی مانند عراقچی و ظریف در دولت است، که هر دو از حامیان و معماران برجام هستند.

چراغ سبز

آنچه امکان مذاکره مجدد را بیشتر می‌کند، اشاره ضمنی اخیر رهبری به لزوم تعامل با غرب است.

رهبر انقلاب هفته گذشته به کابینه پزشکیان گفت که تا زمانی که دولت امید خود را به چنین تلاش‌هایی نبندد، «هیچ مانعی» برای تلاش برای «تعامل با دشمن در برخی جاها» وجود ندارد.

رهبر انقلاب در 24 مرداد گفت «دشمنان» سعی دارند با توسل به «جنگ روانی» ایران را به «عقب‌نشینی غیر تاکتیکی» در زمینه‌های مختلف وادار کنند، که با استناد به قرآن، منجر به «غضب الهی» خواهد شد. این موضوع این سوال را در میان ناظران ایجاد کرد که «عقب نشینی تاکتیکی» می‌تواند به طور بالقوه در دستور کار باشد.

تأیید علنی گزینه‌های کابینه پزشکیان از سوی رهبری نیز می‌تواند منعکس کننده تمایل به محافظت از دولت در برابر تلاش‌های محافظه‌کاران برای خنثی کردن دیپلماسی باشد.