به گزارش اکوایران، مقامات عالی ایران این هفته به طور عمومی امکان گفتگوی مجدد با ایالات متحده بر سر غنی‌سازی هسته‌ای ایران را مطرح کردند.

به نوشته المانیتور، این موضوع حاکی از یک فرصت استراتژیک جدید برای دولت بایدن پس از انتخاب رئیس جمهور اصلاح طلب جدید ایران، مسعود پزشکیان است.

اما انتظارات هم در تهران و هم در واشنگتن محدود است و مشخص نیست که هر یک از طرفین در داخل کشور چقدر فضای مانور خواهند داشت، به ویژه با توجه به انتخابات ریاست جمهوری آتی در ایالات متحده و بن بست نظامی کنونی بین نیروی دریایی ایالات متحده و متحدان ایران بر سر ادامه جنگ اسرائیل در غزه.

اطلاعات آمریکا به این نتیجه رسیده است که ایران تصمیمی برای ساخت سلاح هسته‌ای نگرفته است. اما مقامات ایرانی در طول سال گذشته گاهاً درباره این احتمال صحبت کرده‌اند و ادامه غنی‌سازی از زمان فروپاشی برجام به‌طور قابل‌توجهی زمان به اصطلاح گریز ایران را کاهش داده است.

چارچوب گفتگوهای جدید

به نظر می‌رسد بازگشت به توافقنامه اولیه برجام 2015 تقریباً به طور قطع قابل بحث نیست، زیرا بسیاری از مفاد آن در اکتبر سال جاری منقضی می‌شوند.

علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران، گفت که یک توافق رسمی و تک مسئله‌ای متمرکز بر یک حوزه محل نگرانی، مانند غنی‌سازی هسته‌ای یا موشک‌های بالستیک ایران، «دیگر واقع بینانه نیست».

این حرف بدان معناست که واشنگتن می‌تواند با مجموعه‌ای از توافق‌های جزئی که برای محدود کردن برنامه‌های استراتژیک مختلف ایران طراحی شده‌اند، در ازای آزادسازی‌های اقتصادی جزئی، شانس بیشتری داشته باشد.

واعظ به المانیتور گفت: «همه چیز به هم مرتبط است و پرداختن ایران و آمریکا به مسائل دیگر اجتناب ناپذیر است.» این رویکرد قبلاً نتایجی را به همراه داشته است، اما گام‌ها به سمت نزدیکی با حمله حماس در 7 اکتبر و جنگ ناشی از آن که نوار غزه را ویران کرده است، متوقف و تقریباً معکوس شد.

اقدامات اسرائیل نیز اوضاع را پیچیده‌تر کرده است، که حملات به طور فزاینده متهورانه‌ای علیه سپاه پاسداران، حزب الله و حماس در کشورهای همسایه انجام داده‌اند تا رهبری شبکه استراتژیک متحدان ایران را تضعیف کنند.

مقامات آمریکایی ادعا می کنند که رهبران اسرائیل در چندین مورد بدون هشدار قبلی به واشنگتن اجازه حملات را داده‌اند.

اگر دولت بعدی ایالات متحده بخواهد در مذاکرات با دولت پزشکیان پیشرفت کند، ممکن است مجبور شود اقداماتی را انجام دهد تا به تهران نشان دهد که ایالات متحده تهدیدی فوری برای منافع استراتژیک اصلی ایران، از جمله سنگر متحدان منطقه‌ای آن نیست.

این ممکن است مستلزم فاصله گرفتن ایالات متحده از کارزار حملات اسرائیل، بدون توجه به منافع مشترک آن باشد. با توجه به استقرار گسترده ارتش آمریکا در منطقه، ممکن است این کار دشواری باشد.

اما موانع دیگری در پیش است. نیروهای حوثی یمن به حملات به کشتی‌های بین المللی در دریای سرخ ادامه می دهند و ایالات متحده معتقد است که ایران همچنان آماده است تا انتقام ترور غیرمنتظره اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس در تهران را بگیرد.

واعظ و دیگران گفته‌اند که دولت بایدن ممکن است مجبور باشد برای کاهش نگرانی‌های تندروها مبنی بر اینکه ایالات متحده یک تهدید فوری برای تهران است، اقداماتی انجام دهد. اما، این کاری دشوار به نظر می‌رسد.

دولت پزشکیان نیز باید سازش‌های قابل توجهی انجام دهد. اگرچه دولت او ممکن است مایل به موافقت با عدم ارسال موشک‌های بالستیک به روسیه و جلوگیری از حمله گروه‌های عراقی به نیروهای آمریکایی باشد، بعید است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مورد خطوط قرمز اصلی، مانند حضور نظامی اسرائیل در پایگاه‌های کشورهای حاشیه خلیج فارس مصالحه‌ای بکند.