100 روز با دولت پزشکیان: چالشها و دستاوردهای پروژه وفاق
اکوایران: پس از گذشت صد روز از آغاز به کار دولت چهاردهم، در این گزارش نگاهی انداختیم به عملکرد دولت در راستای تحقق وعدههای خود.
به گزارش اکوایران، صد روز از دولت چهاردهم گذشت. مسعود پزشکیان در این مدت با معرفی کابینه خود، انتصابات در سطوح مختلف مدیریتی و سیاستگذاریهای جدید، ریلهای دولت خود را پایهریزی کرده است. در این گزارش نگاهی انداختهایم به رویکرد دولت پزشکیان در عرصههای مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و گامهایی برای تحقق وعدههای خود برداشته است.
مطالعات دانشگاهی و مرور تجربه کشورهای مختلف نشان می دهد: مفهوم وفاق ملی در کشورهای مختلف، متفاوت است. به عنوان مثال در برخی کشورها، منظور از وفاق ملی برقراری انسجام میان دولت و ملت است و در برخی دیگر، ایجاد وفاق میان احزاب و گروه های سیاسی مختلف. این مفهوم طی ماه های اخیر به دفعات از سوی مسعود پزشکیان نیز تکرار شده است. از این رو این سوال مهم مطرح است که منظور رییس دولت چهاردهم از برقراری وفاق ملی، کدام یک از انواع وفاق است؟
همگرایی وفاق ملی در سیاست داخلی دولت
وفاق، کلیدواژه و شعار محوری دولت چهاردهم بود. شاید بتوان کلیدیترین نکته دولت چهاردهم در این صد روز را همین پروژه وفاق ملی پزشکیان دانست؛ پروژهای که دولت بارها توسط آن تمجید و گاهی نیز مورد انتقاد قرار گرفت.
از جمله موضوعاتی که پروژه وفاق در آن مورد تمجید قرار گرفت، میتوان به موضوع انتصاب و بهکارگیری زنان و اقلیتهای مذهبی و قومیتی اشاره کرد. حضور اهل تسنن و قومیتها در میان مدیران ارشد و میانی اجرایی کشور از جمله مواردی است که طی دهههای اخیر از جمله موضوعهای مورد بحث در فضای سیاسی کشور بوده و همواره بر ضرورت حضور آنها تاکید میشود؛ اینبار دولت چهاردهم از ابتدای روی کار آمدنش وعده بهکار گیری نخبگان اهل سنت و قومیتها را داد.
اکوایران: امروز وزیر کشور در مراسم معارفه استاندار جدید تهران از انتصاب نیروهای اهل سنت و قومیتها در سطوح استانداری و مدیران ارشد و میانی صحبت به میان آورد. در این گزارش نگاهی انداختهایم به وعدههای رییس جمهور درخصوص حضور اهل سنت، زنان و قومیتهای مختلف کشور در بدنه دولت و میزان تحقق آن.
پس از اعلام رسمی اسامی وزرای پیشنهادی و نبود نام وزیری از اهل تسنن واکنشهایی به پزشکیان و عدم تحقق شعارهایش مطرح شد. رییس جمهور اما در ادامه با انتصابهای زنان در سطح مدیران ارشد و میانی و بهکارگیری نیروهای اهل سنت یک گام در مسیر حضور زنان، قومیتها و اهل تسنن در حکومت کشور برداشته است.
حضور پررنگ زنان در دولت
دولت چهاردهم، نخستینهای زیادی در زمینه انتصاب زنان رقم زد؛ از جمله آنها میتوان به نخستین فرماندار زن در استان کردستان -شهرستان دهگلان-، نخستین ریاست یک زن در هیات نظار بانک مرکزی، اولین زن سخنگوی دولت در تاریخ کشور و حضور نخستین خانم در مقام معاونت وزارت نفت اشاره کرد.
پزشکیان در بیانیهای خطاب به زنان و دختران کشور در ایام انتخابات اظهار کرده بود: «باور دارم که حضور زنان در سطوح بالای مدیریتی و تصمیمگیری، حق آنها و ضرورتی برای پیشرفت کشور است. هدف من افزایش سهم زنان در مناصب مدیریتی کشور بر اساس شایسته سالاری و عدالت است. من حق انتخاب شدن زنان در مناصب سیاسی را به رسمیت میشناسم و جایگاه امور زنان را در ساختار دولت ارتقا خواهم داد.»
اکوایران: با حکم وزیر اقتصاد و برای نخستین بار در تاریخ وزارت اقتصاد یک زن رییس هیات نظار بانک مرکزی شد. او تحصیلکرده دانشگاه تگزاس در آستین است و هماکنون استاد اقتصاد دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف است.
حضور سه اهل سنت در دولت
برای اولین بار در چهاردهه اخیر دو استاندار اهل تسنن در کردستان و سیستانوبلوچستان منصوب شدند. همچنین با موافقت استعفای عبدالکریم حسینزاده، نماینده مردم نقده و اشنویه توسط بهارستان در نهم آبان، او سومین اهل سنتی شد که وارد دولت چهاردهم شد. این در حالی است که مجلس یکبار با استعفا او مخالفت کرده بود؛ مخالفتی که به عنوان «نه» مجلس به پروژه وفاق فهمیده شد.
نمایندگان مجلس امروز با استعفای عبدالکریم حسینزاده از نمایندگی مخالفت کردند. او از سوی مسعود پزشکیان به سمت معاونت رییس جمهور در امور توسعه روستایی منصوب شده بود. اما برای قرار گرفتن در این جایگاه باید ابتدا از مجلس استعفا میداد. این اقدام مجلس خلاف رویه متداول این نهاد بود و پرسشهای مهمی را برانگیخت.
گام اول وفاق با رای اعتماد صددرصدی به کابینه چهاردهم
یکی از اولین مصادیق وفاق در شروع به کار دولت چهاردهم، رای اعتماد صددرصدی بهارستان به کابینه پیشنهادی پزشکیان بود. هرچند در زمان معرفی این کابینه بسیاری از خروجی ناراضی بودند اما در نهایت رای آوردن چهرههای ارشد اصلاحطلب از مجلس حاضر قابل توجه بود.
این درحالی بود که حمید رسایی از اعضای جبهه پایداری پس از جلسه چهارم رسیدگی به صلاحیت وزرا طی توئیتی اظهار کرده بود: «آقای ظفرقندی بدلیل اصرار بر مواضع غلطش و عدم پاسخگویی به سئوالات و اشکالاتی که نمایندگان مطرح کردند و آقای میدری بدلیل اینکه برخلاف آنچه در کمیسیونها گفته بود حاضر نشد در صحن علنی به اشتباه بودن تحصن مجلس ششم و نامهنگاری جام زهر اشاره کند، قطعا از مجلس دوازدهم رأی نخواهند گرفت.»
اکوایران: فضای مطبوعات و رسانههای امروز متاثر از استعفای ظریف و حضور وزرای پیشنهادی در کمیسیونهای مجلس بود. جلسه خطیب و میدری از جمله جلسات خبرساز امروز وزرای پیشنهادی با نمایندگان بود. رییس جمهور نیز نسبت به حواشی و انتقاداتی که به کابینه پیشنهادیاش شده بود برای اولین بار واکنش نشان داد. عارف، امروز نیز مانند روز گذشته، روز شلوغی داشت؛ از دیدار با محسنیاژهای تا حضور در جلسه شورای عالی راهبری برنامه هفتم توسعه و تبیین برنامه اقتصادی دولت. در بسته خبری سهشنبه 23 مرداد نگاهی به این وقایع و صحبتهای مهم سیاسی روز انداختهایم.
بسیاری از جمله آذر منصوری، رییس جبهه اصلاحات درخصوص رای اعتماد به کابینه پیشنهادی در ایکس نوشت: «رای اعتماد مجلس به وزرای پیشنهادی دکتر پزشکیان میتواند اولین گام برای حرکت در مسیر وفاق ملی باشد.»
اکوایران: فضای سیاسی کشور در روزهای اخیر متاثر از شروع روند بررسی صلاحیت کابینه پیشنهادی در مجلس است. امروز و در روز دوم از بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی، یکی از جنجالیترین نطقها، اظهارات ثابتی در مخالفت با عراقچی بود. همچنین رییسجمهور امروز در حکمی معاونت ارتباطات خود را منصوب کرد. در بسته خبری یکشنبه 28 مرداد نگاهی به این وقایع و صحبتهای مهم سیاسی انداختهایم.
منتقدان پروژه وفاق
با این حال برخی انتصابات و صحبتهای مدیران دولتی چندان به مذاق برخی از منتقدان دولت هم خوش نیامد و دولت را متهم به سوءاستفاده از واژه وفاق کردند.
از جمله این انتقادات میتوان به مطلب 26 شهریور روزنامه «کیهان» اشاره کرد که با تیتر «گواهی عدم سوء پیشینه برای همه الزامی است غیر از دولت چهاردهم» به انتقاد برخی از انتصابات دولت پرداخت. این روزنامه منحصرا به انتصاب علی احمدنیا، سرپرست امور اطلاعرسانی دولت و نفیسه زارع کهن، سرپرست اداره کل حوزه سخنگوی دولت اشاره کرد. انتصابهایی که هر دو توسط الیاس حضرتی، ریاست شورای اطلاعرسانی دولت انجام شده است.
خبرنگار این روزنامه همچنین در نشست خبری مسعود پزشکیان نیز از برخی از انتصابات دولت انتقاد کرد. در همین زمینه صدا و سیما نیز با یک نظرسنجی پیامکی نشان داد که به اتفاقی که رخ داد معترض است. در این نظرسنجی از مخاطبین پرسیده شده بود: «آیا وفاق ملی با افراد و گروه هایی که سابقه مجرمیت و اقدام علیه منافع ملی دارند، امکانپذیر است؟»
شکایتی که به در بسته خورد
پس از انتصاب محمدجواد ظریف به عنوان معاون راهبردی رییس جمهور در دولت چهاردهم نیز انتقاداتی به سوی دولت و رییس جمهور روانه شد که این حجم از انتقادات در نهایت منجر به شکایت از ظریف شد.
مخالفان ظریف بر این باور بودند که بر اساس ماده ۲۳۴ آئین نامه داخلی مجلس، زمانی که از اجرای قانون استنکاف شود، با درخواست ۱۰ نماینده میتوان گزارش تخلف را تهیه کرد و در صورت تأیید در صحن مجلس، این گزارش به قوه قضائیه جهت رسیدگی بدون نوبت ارسال میشود.
شکایت از محمد جواد ظریف، معاون راهبردی رئیس جمهور در دیوان عدالت اداری رد شد.
همراهی دستگاه قضا با وفاق ملی
از زمان روی کار آمدن دولت چهاردهم شاهد عفو و آزادیهای برخی از روزنامهنگاران، فعالین مدنی، سیاسی و اساتید دانشگاهی بودیم که به نظر بسیاری از صاحبنظران در راستای تحقق «وفاق ملی» از سوی ارکان مختلف حاکمیت انجام شده است.
از جمله این عفوها میتوان به آزادی وحید اشتری و یاشار سلطانی، روزنامهنگار، محسن برهانی، استاد حقوق دانشگاه تهران، عبدالله مومنی و مجید توکی، دو فعال سیاسی و همچنین عفو شروین حاجیپور، خواننده اشاره کرد.
گزارش تفصیلی درباره آزادیهای چند وقت اخیر را میتوانید در گزارش زیر بخوانید.
اکوایران: امروز وحید اشتری و یاشار سلطانی از آزادی خود خبر دادند. این درحالی است که در چند هفته گذاشته شاهد عفو و آزادی چهرههای متفاوت سیاسی، امنیتی و مدنی بودهایم. در این گزارش نگاهی انداختیم به این عفوها و آزادیها که به نظر بسیاری از صاحبنظران در راستای تحقق «وفاق ملی» از سوی ارکان مختلف حاکمیت انجام شده است.
رفع فیلترینگ، گشت ارشاد و چالشهای اجتماعی
مسئله حجاب و رفع فیلترینگ از جمله مهمترین چالشهای اجتماعی بود که مسعود پزشکیان در جریان انتخابات، نسبت به هر دو موضوع موضعگیری انتقادی داشت.
در این صد روز اما با اینکه فیلترینگ همچنان پابرجاست، اما صحبتهای خود او و موضعگیریهای وزیر ارتباطات، معاونین رییس جمهور و اعضای شورای عالی فضای مجازی، پالسهای مثبتی به مردم درخصوص رفع فیلترینگ داد.
رییس جمهور در حاشیه تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۴ به مجلس در یکم آبان در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره رفع فیلترینگ به عنوان یکی از وعدههای رییس جمهور، گفت: ما به حرفهایی که زدهایم تا آخر پایبندیم و تلاش میکنیم آنها را در عمل پیاده کنیم.
علی ربیعی، دستیار اجتماعی ریاست جمهوری نیز 14 آبان در قسمتی از یادداشتاش با عنوان «تابوشکنی با وفاق» در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس ، نوشت: «به رغم مقاومتهای زیاد با توافقسازی، قدمهای موثری نیز در رفع فیلترینگ برداشته شده است که به زودی شاهد آن خواهیم بود.»
اکوایران: عزتالله ضرغامی امروز طی توئیتی عنوان کرد که مسئله ما هنوز فیلترینگ است. این تنها اظهارنظر ضرغامی درخصوص فیلترینگ نیست. در این گزارش نگاهی انداختیم به مواضع سیاسیون درباره فیلترینگ و گامهایی برای رفع آن برداشته شده است.
رییس جمهور در اولین نشست خبریاش درخصوص موضوع گشت ارشاد نیز در پاسخ به خبرنگار «اندیشه پویا» که با انتقاد از گشت ارشاد گفت: « برای رسیدن به اینجا، از میانبرهای بسیاری گذر کردم که گیر گشت ارشاد نیافتم»، گفت: «باز هم گشت ارشاد اذیت میکند؟ قرار نبود ادامه دهند، پیگیری میکنم.»
اکوایران: محمد علی ایازی، مدرس حوزه علمیه قم میگوید مراجع تقلید قم همگی از آنچه تحت عنوان گشت ارشاد در جریان بوده ناراضی بودند. همین چندی پیش بود که مسعود پزشکیان به دیدار مراجع تقلید رفت و در آنجا نیز برخی از مراجع صراحتا این نکته را تکرار کرده بودند.
سیاست خارجی تا به اینجا: منطقهای و پرکار
با توجه به شرایط منطقه شاید بتوان پرکارترین حوزه فعالیت دولت را سیاست خارجی آن دانست.
دولت در این صد روز در حوزه سیاست خارجه با مسائل متعددی روبهرو شد که بر تمام حوزههای دیگر دولت نیز سایه انداخت؛ از شهادت اسماعیل هنیه در مراسم تحلیف در تهران تا ترور سیدحسن نصرالله و یحیی سنوار در لبنان و غزه.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه بهعنوان فعالترین وزیر دولت طی سفرهای فشرده دیپلماتیک به کشورهای منطقه از زمان روی کار آمدن دولت چهاردهم تا به الان، در تلاش برای بهبود و تقویت روابط دوجانبه ایران با کشورهای منطقه و دیگر کشورها بوده است؛ از اقدامات دیپلماتیک عراقچی بهعنوان یارگیری منطقهای ایران بهمنظور بالابردن هزینه گسترش جنگ برای اسرائیل و افزایش سطح بازدارندگی یاد میشود.
عباس عراقچی در نخستین ماموریت ویژه منطقهای خود از زمان تصدی وزارت خارجه، یک رکورد مهم را به ثبت رساند.
دولت در مسیر حل مسئله FATF
پس از شروع به کار دولت چهاردهم، موضوع پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) بار دیگر به یکی از مسائل کلیدی در صحنه سیاسی و اقتصادی کشور تبدیل شد.
مجید انصاری، معاون حقوقی ریاست جمهوری، 12 آبان در گفتوگو با «برنا» در خصوص آخرین وضعیت FATF بیان کرد: بنا به دستور رییس جمهور، بررسی FATF از ابعاد مختلف توسط وزیر اقتصاد و دارایی در حال بررسی و انجام است.
غلامرضا مصباحیمقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در گفتو گو با «ایلنا» در 28 شهریورماه درباره آخرین وضعیت بررسی پیوستن ایران به FATF در مجمع و اینکه آیا دولت میتواند در این باره تصمیم بگیرد، اظهار داشت: آقای پزشکیان خودشان عضو مجمع تشخیص مصلحت هستند و در جلسات حضور پیدا میکنند، از FATF دفاع خواهد کرد و مجمع هم آن را تصویب میکند. موضوع FATF در مجمع متوقف است و این توقف بررسیها مربوط به امروز نیست.
نکته جالب صحبتهای مصباحیمقدم، صراحت او درخصوص تصویب FATF در صورت دفاع مسعود پزشکیان از آن بود.
رییس جمهور در نخستین نشست خبری خود در 26 شهریور نیز در پاسخ به خبرنگار «روزنامه دنیای اقتصاد» عنوان کرد: چارهای جز حل بحث FATF نداریم. حتما در این باره نامهای به مجمع تشخیص مینویسم تا این مسئله دوباره در دستور کار این مجمع قرار بگیرد تا بتوانیم حلش کنیم.
اکوایران: معاون حقوقی رییس جمهور گفت: بنا به دستور رئیس جمهور، FATF از ابعاد مختلف توسط وزیر اقتصاد و دارایی در حال بررسی و انجام است.
معضل ناترازی بنزین
ناترازی بنزین نیز از جمله موضوعات مهمی بود که در ایام انتخابات مورد اشاره پزشکیان قرار گرفت و این که دولت قصد دارد قیمت بنزین را افزایش دهد یا نه، حاشیه ساز شد. رییس جمهور در برهههای مختلف تاکید کرد که اصلاحات در این عرصه با تصمیم کارشناسان و همراه کردن مردم انجام خواهد شد.
در «اکوخبر» امشب ۱ آبان اخبار مهم اقتصادی و سیاسی را ببینید و بشنوید.
تامین بودجه برای واردات بنزین، یکی از چالشهای لایحه بودجه سال آینده بود. به گفته لاهوتی، نایب رییس کمیسیون برنامه و بودجه، این رقم در لایحه بودجه سال آینده ۶۵ هزار میلیارد تومان است، در حالی که تنها در سال جاری ۹۰ هزار میلیارد تومان بنزین وارد شده است.
شاید بتوان اولین اقدام بنزینی دولت پزشکیان را کاهش سقف سوختگیری با کارت سوخت شخصی خودروها دانست که از 60 لیتر در هر نوبت به 50 لیتر در هر نوبت تغییر کرد.
سخنگوی ستاد بودجه سازمان برنامه و بودجه جزئیات لایحه بودجه 1404 در حوزههای مختلف از جمله نرخ ارز، وضعیت کسری بودجه، مطالبات گندمکاران، انتشار اوراق، واردات بنزین و اصلاحات احتمالی در این حوزه را تشریح کرد.
تیتر یک در اکوایران
پربینندهترینها
-
نقشه راه ضدایرانی در شورای حکام/ چرا مذاکرات گروسی در تهران بیثمر شد؟
-
جزئیات تازه از ماجرای واریز یارانه آبان/ سازمان هدفمندی یارانهها: یارانه هیچکس حذف نشده است
-
ابطال مصوبه دولت در خصوص حقوق بازنشستگان
-
بغداد آماده حمله تلآویو میشود؟
-
تصویب قطعنامه حقوق بشری علیه ایران
-
جنگ اوکراین به نقطه جوش رسید/ کییف پیام هشدار گرفت؛ حملات هوایی گسترده روسیه در راه است
-
شوهران قاتل قصاص نمیشوند؟/ واکاوی حقوقی مجازات همسرکشی در ایران
-
بازار مسکن ایران در دور دوم ترامپ چطور رفتار خواهد کرد؟
-
2 روایت متفاوت از علت تاخیر در پرداخت یارانه نقدی آبان 1403