چرا حادثه مرگبار بلندی‌های جولان مهم است و آیا منجر به جنگ خواهد شد؟

به گزارش اکوایران، پس از اصابت یک پرتابه به یک زمین فوتبال در جامعه دروزی‌ها در بلندی‌های جولان، نگرانی‌ها در مورد جنگ همه جانبه منطقه‌ای بار دیگر افزایش یافته است.

حزب الله قاطعانه مسئولیت این حادثه را رد کرد، اما اسرائیل گروه لبنانی را مسئول این حمله مرگبار دانست.

به نوشته الجزیره، روز یکشنبه، اسرائیل اعلام کرد که چندین سایت حزب‌الله را در سراسر لبنان هدف قرار داده است، در حالی که گفت این گروه از «خط قرمز» عبور کرده  و «بهای سنگینی را پرداخت خواهد کرد» که از زمان آغاز درگیری‌های مرزی مرگبار در 8 اکتبر سابقه نداشته است.

بیایید نگاهی به همه چیزهایی که در مورد این حادثه می‌دانیم و چرایی اهمیت آن بیندازیم.

چه کسی مسئول بود؟

ارتش اسرائیل مدعی شد که شواهدی در صحنه پیدا کرده است که نشان می‌دهد موشک فلق-1 در زمین فوتبال سقوط کرده است. در این بیانیه آمده که یکی از فرماندهان حزب الله این حمله را از یک پایگاه پرتاب در شبعا در جنوب لبنان هدایت کرده است.

حزب‌الله به سرعت بیانیه‌ای صادر کرد و گفت که مسئولیت این حمله را «قاطعانه رد می‌کند». این گروه بطور سیستماتیک مسئولیت حملات روزانه به مواضع اسرائیل را بر عهده می‌گیرد و از انجام 12 حمله در روز شنبه خبر داد. همچنین از آغاز جنگ تاکنون صدها حمله را با استفاده از راکت‌های فلق و کاتیوشا بر عهده گرفته است که برخی از آن‌ها مقرهای نظامی در بلندی‌های جولان اشغالی را هدف قرار داده‌اند.

پایگاه خبری اکسیوس مستقر در آمریکا به نقل از یک مقام آمریکایی که نامش فاش نشده، گفته که مقامات حزب‌الله به سازمان ملل گفته‌اند آنچه به زمین فوتبال اصابت کرده یک پرتابه رهگیر ضد موشک اسرائیل بوده است.

اما، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، ادعا کرده «همه نشانه‌ها» وجود دارد که حزب‌الله پشت این حمله موشکی بوده است.

آیا این به معنای جنگ است؟

ارتش اسرائیل شب گذشته یک سری حملات هوایی را در سراسر لبنان انجام داد، اما از همان حملات معمولی بود که ماه‌هاست به یک پدیده روزمره تبدیل شده است.

تصمیم گیری درباره نحوه واکنش به حادثه مجدل شمس اواخر روز یکشنبه در جلسه کابینه امنیتی اسرائیل انجام شد.

عمر بدار، تحلیلگر سیاسی خاورمیانه، به الجزیره گفت که او معتقد است که این «تقریباً به طور قطع یک تصادف» بوده، صرف نظر از اینکه چه کسی مسئول آن بوده است. او گفت: «هیچ طرفی در کل منطقه نه منفعت سیاسی و نه منفعت نظامی در هدف قرار دادن بازی فوتبال کودکان در شهر دروزی‌ها در بلندی‌های جولان اشغالی ندارد. و همچنین شایان ذکر است که هم حزب الله و هم اسرائیل تمایل دارند از یک جنگ تمام عیار اجتناب کنند.»

بدار افزود: «ما به یک تحقیق مستقل نیاز داریم تا بدانیم واقعاً در این پرونده چه اتفاقی افتاده است. اما انکار حزب‌الله خود حداقل نشانه‌ای است که حتی اگر معلوم شود که این موشک برای حزب‌الله بوده، قطعا هدف عمدی آن بازی فوتبال نبوده است.»

اما تحلیلگران و مقامات برای ماه‌ها هشدار داده‌اند که هرگونه محاسبات اشتباه می‌تواند منجر به درگیری همه‌جانبه شود.

شورای امنیت ملی کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که ایالات متحده «به حمایت از تلاش‌ها برای پایان دادن به این حملات وحشتناک در امتداد خط آبی که باید اولویت اول باشد، ادامه خواهد داد».

سازمان ملل و اتحادیه اروپا خواستار خویشتن داری شدند و جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه 27 عضوی، خواستار «تحقیقات بین المللی مستقل» شد. دولت لبنان که معمولاً در مورد حملات به اسرائیل یا جولان اشغالی اظهار نظر نمی‌کند، در بیانیه‌ای که نشان دهنده جدی بودن وضعیت است، حملات به غیرنظامیان را محکوم کرد.

بلینکن در یک کنفرانس مطبوعاتی در توکیو گفت که ایالات متحده نمی‌خواهد پس از حادثه مجدال شمس شاهد تشدید درگیری باشد. این در حالی است که گزارش هایی مبنی بر برگزاری مذاکرات آتش بس غزه در ایتالیا منتشر می‌شود.

بلینکن گفت: ما مصمم هستیم که درگیری غزه را به پایان برسانیم که بیش از حد طولانی شده و هزینه جانی آن خیلی زیاد است. ما می‌خواهیم ببینیم که اسرائیلی‌ها، فلسطینی‌ها و لبنانی‌ها رها از خطر درگیری و خشونت زندگی می‌کنند.»

ممکن است ایران مداخله کند؟

تهران به اسرائیل نسبت به هرگونه «ماجراجویی جدید» هشدار داد و در عین حال حادثه مجدال شمس را «سناریویی ساختگی» خواند که هدف آن منحرف کردن توجه از بیش از 39000 فلسطینی کشته شده در نوار غزه است.

مجتبی امانی، فرستاده ایران در لبنان گفت که تهران «انتظار» یک جنگ همه‌جانبه را پس از حادثه مجدال شمس ندارد، که عمدتاً به دلیل «معادلات تحمیل شده» به اسرائیل توسط ایران و متحدانش است.

راندا اسلیم، عضو ارشد موسسه خاورمیانه در واشنگتن، گفت که اسرائیل و حزب الله از ترس جابجایی گسترده جمعیت خود در طول خطوط درگیری و به دلیل طولانی شدن جنگ، علاقه‌ای به جنگی همه جانبه ندارند.

او گفت: «در طرف اسرائیل، شما ارتشی دارید که بعد از 10 ماه جنگ خسته شده است. اما نگاه جامعه اسرائیلی متفاوت است. در واقع، بخش بزرگی از جامعه اسرائیل از کابینه می‌خواهند مشکل حزب‌الله را حل کند و کنترل مرز شمالی خود را دوباره به دست بگیرد.»

اسلیم افزود: «من فکر نمی‌کنم که نخست‌وزیر اسرائیل در این مرحله علاقه‌ای به یک جنگ همه جانبه داشته باشد، تا حدی به این دلیل که جنگ بزرگ‌تر در لبنان با حزب‌الله پیامدهای غیرقابل کنترل و غیرقابل پیش‌بینی دارد. زیرا در نهایت اگر تشدید شود، ایران را نیز درگیر خواهد کرد.»

این حادثه بر مذاکرات آتش بس غزه تأثیر خواهد گذاشت؟

بیل برنز، رئیس سیا، که رهبری تمامی مذاکرات واشنگتن با هدف دستیابی به توافق آتش‌بس در مورد جنگ غزه برعهده داشته است، روز یکشنبه برای نشست‌هایی با همتایان قطری، مصری و اسرائیلی در اروپا حضور داشت.

هنوز مشخص نیست که آیا تنش اخیر بین اسرائیل و حزب‌الله می‌تواند تأثیر مستقیمی بر مذاکرات میانجی‌گری داشته باشد یا خیر، اما حتی قبل از حمله هیچ پیشرفتی قریب‌الوقوع به نظر نمی‌رسید.

جنگ غزه علت اصلی گسترش درگیری در سراسر منطقه است و اعضای «محور مقاومت» مورد حمایت ایران، از جمله حزب‌الله، گفته‌اند در صورتی که اسرائیل کشتار فلسطینی‌ها را متوقف کند و اجازه ورود کمک‌های بشردوستانه را بدهد، حمله به اسرائیل را متوقف خواهند کرد.

دروزی‌ها و بلندی‌های جولان

حادثه مجدل شمس در یک جامعه دروزی رخ داد، یک اقلیت قومی-مذهبی عرب زبان که اعضای آن بیشتر در بلندی‌های جولان اشغالی، سوریه و لبنان ساکن هستند.

مقامات اسرائیلی سریعاً قربانیان را «شهروندان اسرائیلی» معرفی کردند، در حالی که بسیاری از اعضای این جامعه تابعیت اسرائیلی ندارند و از نظر فنی تابعه سوریه هستند.

مجدل شمس یکی از چهار روستای منطقه اشغالی است که بیش از 20،000 نفر از اعضای جامعه دروزی در کنار هزاران اسرائیلی در آن زندگی می‌کنند.

اسرائیل بلندی‌های جولان را در طول جنگ شش روزه 1967 اشغال کرد و بعداً در سال 1981 با وجود محکومیت شورای امنیت سازمان ملل متحد، آن را ضمیمه کرد. تل‌آویو در برابر تمام تلاش‌های سوریه برای بازپس گیری این سرزمین مقاومت کرده است. بلندی‌های جولان اشغالی همچنان از سوی جامعه جهانی به عنوان بخشی از خاک سوریه شناخته می‌شود.

معین ربانی، عضو مرکز مطالعات منازعه و بشردوستانه، به الجزیره گفت که بلندی‌های جولان اشغالی یک رشته کوه است که به اسرائیل اجازه می‌دهد از آن بقیه سوریه از جمله پایتخت، دمشق را تهدید کند.