بن‌بست‌های اسرائیل در لبنان؛ چرا بازدارندگی تل‌آویو شکست خورده است؟

به گزارش اکوایران، خط آبی که سرزمین‌های اشغالی و لبنان را از هم جدا می‌سازد، یکی از پرتنش‌ترین مرزهای جهان به شمار می‌رود. هر زمان که تنش بین اسرائیل و ایران بالا می‌رود یا حتی زمانی که چوپانان محلی از مرز می‌گذرند، نگرانی از جنگ دیگری بین اسرائیل و لبنان افزایش می‌یابد. خرد متعارف حکم می‌کند که کوچک‌ترین درگیری در این مرز می‌تواند یک جنگ تمام‌عیار را تحریک کند.

به نوشته فارن پالیسی، برای اولین‌بار طی مدتی طولانی، ترس از جنگی تمام‌عیار بین حزب‌الله لبنان و اسرائیل محسوس است. لبنانی‌ها شروع به ذخیره کالاهای اساسی و خرید عمده مواد غذایی، سوخت و پوشک بچه کرده‌اند. برخی از کشورهای غربی نیروهای خود را برای آماده‌سازی برای انجام تخلیه شهروندان خود در حالت آماده‌باش قرار داده و کشورهای بیشتری از شهروندانشان خواسته‌اند تا زمانی که پروازهای تجاری هنوز در دسترس است، لبنان را ترک کنند.

هفته گذشته، فرودگاه بین‌المللی رفیق حریری بیروت، تنها فرودگاه بین‌المللی این کشور که در جنگ آخر اسرائیل و حزب‌الله در سال ۲۰۰۶ بمباران شد، به هرج و مرج افتاد. جنگنده‌های اسرائیلی با شکستن دیوار صوتی و شکستن شیشه‌ها در ارتفاع پایین آسمان لبنان مشغول پرواز بوده و در عین حال، یک پهپاد اسرائیلی با صدایی بلند از ساکنان بنت جبایل، شهری در جنوب لبنان، می‌خواهد علیه حزب‌الله قیام کنند.

همه در لبنان توافق دارند که احتمال وقوع جنگی تمام‌عیار با اسرائیل بیشتر از هر زمان دیگری است. 

برخی استدلال می‌کنند که نوع رابطه با حزب‌الله قبل از حمله ۷ اکتبر حماس احتمالاً بهترین سناریو برای اسرائیل بوده باشد. از زمان جنگ ۳۳ روزه ۲۰۰۶، مرز لبنان و سرزمین‌های اشغالی تا حد زیادی آرام بوده است. در همین حال، مخالفت با حزب‌الله در داخل لبنان تا حدی افزایش یافته؛ زیرا اتحاد این گروه با جمهوری اسلامی باعث رنجش محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان شده بود.

تفرقه بیانداز و حکومت کن؟

یکی از استراتژی‌هایی که اسرائیلی‌ها اکنون در حال بررسی آن هستند، محدوکردن هرگونه حمله به مناطق تحت کنترل حزب‌الله در جنوب لبنان، حومه بیروت و دره بقاع است. این امر اقتصاد لبنان که در حال حاضر نیز رو به فروپاشی گذاشته را بیشتر مختل می‌سازد، اما هدف اصلی استراتژیکش این است که هواداران شیعه این گروه را به مناطق فرقه‌محور دیگر کشور کشانده و در نتیجه، تنش‌های اجتماعی را افزایش دهد. اسرائیلی‌ها معتقدند این روش می‌تواند حزب‌الله را در داخل لبنان بازدارد.

در طول چند سال گذشته و با سقوط ارز لبنان، سقوط این کشور به بحران اقتصادی و کشته‌شدن بیش از ۲۰۰ نفر در انفجار بندر بیروت، مخالفت با حزب‌الله حتی در بین بخشی از شیعیان پر سر و صدا شده است. اما هیچ آمار روشنی وجود ندارد و برخی از تحلیلگران معتقدند که واکنش لبنانی‌ها در مواجهه با دشمن اسرائیلی مشخص نیست. 

ریشه‌دوانی حزب‌الله در سراسر لبنان

علاوه بر این، حزب‌الله فقط یک گروه چند هزار نفری نیست. این گروه بخشی از جامعه‌ای است که این جنبش را مدافع خود دانسته و به رئیس آن ایمان دارد. این گروه از حمایت اکثر شیعیان لبنان برخوردار بوده و ممکن است در صورت حمله تمام‌عیار اسرائیل به لبنان، دیگران نیز به آن بپیوندند.

سامی نادر، تحلیلگر سیاسی لبنانی افزود: «زمانی که این گروه در کناربشار اسد علیه شورشیان سنی جنگید، سنی‌ها با حزب‌الله چپ افتادند؛ اما اکنون از حزب‌الله حمایت می‌کنند که به حماس سنی و غزه سنی کمک می‌کند».

در حالی که برخی تحلیلگران می‌گویند حزب‌الله احتمالاً بین ۲۰ هزار تا ۱۰۰ هزار رزمنده دارد، اما دارای حامیان بسیار بیشتری در سراسر لبنان است.

شبکه پشتیبانی و جاسوسی حزب‌الله گسترده و عملکرد آن بسیار مخفیانه است. اکثر رزمندگان این گروه زندگی عادی داشته، دارای شغل روزمره هستند، در صورتی که توسط گروه فراخوانده شوند به خدمت می‌روند و به اندازه کافی محتاط هستند که هویت خود را پنهان نگه دارند. از آنجایی که شناسایی رزمندگان حزب‌الله دشوار بوده، اسرائیل حتی در صورت حمله نمی‌داند چگونه آن‌ها را از غیرنظامیان تشخیص دهد.

اگر اسرائیل مناطق تحت کنترل حزب‌الله را بمباران کند، تلفات جانی زیادی می‌آفریند؛ با این حال، نمی‌تواند بدون اشغال لبنان بر این مناطق کنترل داشته باشد که تقریباً مطمئناً منجر به یک جنگ طولانی نامشخص و حملات عمیق به داخل سرزمین‌های اشغالی خواهد شد.

برتری آتش یا جنگ نامتقارن؟

حزب الله گروهی از افراد نیستند که لباس فرم پوشیده یا اسلحه به دست بگیرند؛ بلکه جامعه‌ای هستند که کل روستاها، محله‌ها و شهرها را تشکیل می‌دهند. آیا اسرائیل برای شکست دشمن خود کل جمعیت را از بین خواهد برد؟ آیا کاری برای اسرائیل امنیت به ارمغان می‌آورد یا یک درگیری طولانی‌مدت؟

الیاس فرحات، ژنرال سابق ارتش لبنان گفت که اگرچه شکی نیست اسرائیل با ارتش و تسلیحات متعارف قوی‌تر است، اما «حزب‌الله به جنگ نامتقارن متوسل می‌شود». او توضیح داد: «حزب‌الله واحدهایش را در مخفیگاه‌ها، تونل‌ها و غارها پنهان می‌کند.». این بدان معناست که اسرائیل نمی‌داند دشمن کیست. «حمله‌ای تمام‌عیار به حزب‌الله اجازه می‌دهد تا خسارات سنگینی را در قلب سرزمین‌های اشغالی بین تل‌آویو، حیفا و قدس وارد سازد. ما احتمال پیشروی حزب‌الله در جلیل را رد نمی‌کنیم».

لرمان افزود اسرائیل از هزینه‌ها آگاه بوده اما اگر حزب‌الله عقب‌نشینی نکند که به معنای توقف حملات به اسرائیل و عقب‌نشینی به رود لیتانی طبق مصوبه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل است، این رژیم حمله خواهد کرد.

اسرائیلی‌ها در شرایط سختی قرار دارند. آن‌ها شاید بتوانند با حمله حزب‌الله را تضعیف ساخته، اما نمی‌توانند آن را به طور قطعی شکست دهند. از سوی دیگر، اصرار حزب‌الله بر ماندن در خط آبی با موشک‌های هدف‌گیری‌شده به سمت سرزمین‌های اشغالی، منبع دائمی تنش و اضطراب اسرائیلی‌هاست.

یک سنگ و دو نشان

اما حزب‌الله نیز پاسخ خود را اندازه‌گیری کرده است؛ تا حدی به این دلیل که می‌داند اسرائیل قدرت آتش بیشتری داشته، اما عمدتاً به این دلیل که مردم لبنان خواهان جنگ نیستند. این گروه گفته که به دنبال «جنگی تمام‌عیار» نیست و تنها در «چهارچوب هر جنگی که به لبنان تحمیل شود» به شمال سرزمین‌های اشغالی حمله خواهد کرد. حتی حزب‌الله برای فعالیت در لبنان نیز به مشروعیت نیاز داشته و کنترل این کشور بزرگترین آورده برای این گروه محسوب می‌شود.

با این حال، حزب‌الله حملات محدود خود علیه اسرائیل را ادامه داده و گفته تا زمانی که آتش‌بس در غزه برقرار نشود، به این کار ادامه خواهد داد. یک راه خروج از این وضعیت وجود دارد: سیاست. با آغاز مذاکرات با فلسطینیان و حل این اختلاف.