کورسک؛ اسم رمزی که سقوط پوتین را کلید می‌زند؟

به گزارش اکوایران، یک سال پیش در این هفته، رئیس جمهور ولادمیر پوتین برای بزرگداشت هشتادمین سالگرد یکی از افتخارآمیزترین لحظات ارتش شوروی در جنگ جهانی دوم، به منطقه کورسک قدم گذاشت.

پوتین خطاب به حضار متعصبی که شامل سربازان تازه وارد در اوکراین بود، پیروزی قاطع در نبرد کورسک را «یکی از شاهکارهای بزرگ مردم ما» خواند.

به گزارش آسوشیتدپرس، اکنون، در حالی که روسیه برای جشن گرفتن هشتاد و یکمین سالگرد نبرد 1943 آماده می‌شود، کورسک دوباره در صدر اخبار است اما به دلیلی بسیار متفاوت.

در 6 اوت، نیروهای اوکراینی با حمله برق آسا به منطقه، روستاها را تصرف کردند، صدها اسیر گرفتند و ده‌ها هزار غیرنظامی را مجبور به تخلیه کردند. روسیه در تهاجم بدون آمادگی گرفتار شد و بنا بر گزارش‌ها در حال آماده کردن سربازان وظیفه برای عقب راندن برخی از یگان‌های نبرد اوکراین است.

واکنش پوتین به حمله به تصرف کورسک

پوتین سابقه واکنش آهسته به بحران‌های مختلف را در دوران ریاست‌جمهوری خود دارد و تاکنون این حمله را کم اهمیت جلوه داده است. اما دو سال و نیم پس از آغاز جنگ در اوکراین برای حذف آنچه که او تهدیدی برای روسیه خواند، این کشور خود اوست که آشفته‌تر به نظر می‌رسد.

او در یک جلسه تلویزیونی در 12 اوت در مورد کورسک ناآرام به نظر می‌رسید و سخنان فرماندار منطقه‌ای که شروع به فهرست کردن شهرک‌های تصرف شده توسط اوکراین کرده بود، را قطع کرد.

رسانه‌های دولتی نشان دادند که افراد تخلیه شده برای کمک یا اهدای خون در صف ایستاده‌اند، گویی حوادث کورسک یک فاجعه انسانی است و بزرگترین حمله به روسیه از زمان جنگ جهانی دوم نیست.

پوتین در 24 سال قدرت خود، خود را به عنوان تنها کسی که می‌تواند امنیت و ثبات روسیه را تضمین کند، نشان داده است، اما این تصویر از زمان شروع جنگ آسیب دیده است.

شهرهای روسیه مورد حملات پهپادی و گلوله باران نیروهای کی‌یف قرار گرفته‌اند. یوگنی پریگوژین، فرمانده واگنر، سال گذشته قیام مختصری را برای برکناری رهبران نظامی به راه انداخت. افراد مسلح در ماه مارس به سالن کنسرت مسکو یورش بردند و 145 نفر را کشتند.

کرملین به طور ضمنی با پاکسازی گسترده مقامات وزارت دفاع موافقت کرده است که بسیاری از آنها با اتهامات فساد روبرو هستند. افسران سطح پایین نیز به اتهام کلاهبرداری دستگیر می‌شوند، از جمله سرهنگ دوم کنستانتین فرولوف، یک فرمانده تیپ هوابرد. او در حالی که با دستبند به سمت ایستگاه پلیس مسکو می‌رفت، گفت: «ترجیح می‌‌دهم در کورسک باشم تا اینجا.»

در یادآوری دیگری مبنی بر اینکه بخت و اقبال در روسیه می‌تواند به سرعت تغییر کند، مقامات پرونده‌های جنایی را علیه سایر مقامات آغاز کردند و به دنبال مصادره زمین از برخی از ثروتمندترین افراد کشور در یک منطقه مجلل در خارج از مسکو در نزدیکی اقامتگاه پوتین هستند.

نارضایتی نخبگان روسی

در حالی که تلویزیون دولتی علیرغم شکست‌هایی مانند حمله به کورسک، همچنان از پوتین حمایت می‌کند، ارزیابی نظرات نخبگان روسیه دشوارتر است.

اکاترینا شولمان، محقق غیرمقیم در مرکز اوراسیا کارنگی روسیه در برلین، گفت که پوتین به رضایت آنها وابسته است.

او گفت: «محاسبه‌ای که 24 ساعت هفته در سر آنها انجام می‌شود این است که آیا وضعیت موجود به نفع آنها است یا خیر.»

از زمان شروع جنگ، زندگی نخبگان حلقه داخلی پوتین، بوروکرات‌های ارشد، مقامات امنیتی و نظامی و رهبران تجاری بدتر شده است، نه بهتر. در حالی که بسیاری از آنها به دلیل جنگ ثروتمند شده‌اند، اما به دلیل تحریم‌های غرب مکان‌های کمتری برای خرج کردن پول خود دارند.

شولمان گفت: «سوالی که آنها درباره پوتین از خود می‌پرسند این است که آیا پیرمرد هنوز یک دارایی است یا یک بدهی.»

نایجل گولد دیویس، کارشناس ارشد موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک در لندن، گفت که شرایط نخبگان روسیه را می‌توان به‌عنوان وضعیتی از «اطاعت توام با نارضایتی» توصیف کرد. او گفت که آنها از وضعیت موجود ناراضی هستند، اما می‌ترسند که در صورت مبارزه برای رهبری چه کسی پیروز شود.

به گفته تحلیلگران، آنها می‌توانند امیدوار باشند که واکنش پوتین به وقایع کورسک با الگویی مطابقت دارد که در ابتدا او در واکنش به یک بحران آهسته عمل می‌کند و در نهایت موفق می‌شود پیروز شود.

این چیزی است که از اولین روزهای قدرت او با غرق شدن 24 سال پیش زیردریایی هسته‌ای که به نام نبرد کورسک نامگذاری شده بود، دیده شده است.

در 19 اوت 2000، کمتر از یک سال پس از رئیس جمهور شدن پوتین، کشتی کورسک پس از انفجار یکی از اژدرهای آن در دریای بارنتس غرق شد و تمامی 118 ملوان سرنشین آن کشته شدند. پوتین در اوایل بحران در تعطیلات ماند. عملی که انتقادات گسترده‌ای را برانگیخت و پنج روز منتظر ماند تا پیشنهاد کمک غرب را بپذیرد که ممکن بود برخی از ملوانانی را که در ابتدا از انفجار جان سالم به در برده بودند، نجات دهد.

پوتین همچنین در واکنش به قیام ژوئن 2023 توسط پریگوژین، رئیس واگنر، تنبل به نظر می‌رسید که جدی‌ترین چالش برای اقتدار او تاکنون بود.

پس از فروپاشی شورش، در ابتدا به پریگوژین اجازه داده شد که آزاد بماند، اما شولمان گفت که پوتین در نهایت زمانی که رهبر مزدور یک ماه بعد در یک سقوط هنوز مرموز در هواپیمای شخصی خود کشته شد، آخرین لبخند را زد.

در حالی که حمله اوکراین وارد سومین هفته خود می‌شود، پوتین تلاش کرد تا به برنامه خود عمل کند و حتی بدون اشاره به بحران، سفری دو روزه به آذربایجان را آغاز کرد. روز سه‌شنبه او به طور خلاصه به آن اشاره کرد و قول داد «با کسانی که در منطقه کورسک مرتکب جنایت می‌شوند مبارزه کند.»

شولمن گفت، با سرکوب مخالفت‌های داخلی و رسانه‌های تحت کنترل او، پوتین می‌تواند تصمیم «کاملا بدبینانه» را برای نادیده گرفتن آنچه در منطقه کورسک اتفاق می‌افتد اتخاذ کند.

یوجین رومر، همکار ارشد و مدیر برنامه کارنگی روسیه و اوراسیا، در تفسیری نوشت: با این حال، تسلط پوتین بر قدرت «بعید است در نتیجه این تحقیر تضعیف شود.» کل دستگاه سیاسی و نظامی روسیه در جنگ او شریک و مسئول این فاجعه است.

با این حال، هرچه تهاجم اوکراین طولانی‌تر باشد، چالش‌های نظامی و سیاسی بیشتری ایجاد می‌کند.

کمبود نیروی انسانی برای دفاع از کورسک

به نظر می‌‌رسد روسیه در تلاش برای یافتن نیروهای مناسب برای دفع حمله اوکراین است. به گفته یک گروه حقوق بشری که به سربازان وظیفه کمک می‌کند، علیرغم اینکه وعده داده بود سربازان وظیفه به جبهه اعزام نشوند، روسیه آنها را بدون آموزش کافی به منطقه کورسک اعزام می‌کند.

تحلیلگران می‌گویند نیروهای ذخیره نیز در حال فراخوانی هستند تا روسیه بتواند از خروج نیروها از منطقه دونباس اوکراین، جایی که نیروهای مسکو در حال پیشرفت آهسته هستند، اجتناب کند.

کمبود نیروی انسانی باعث شده است که مقامات با ارائه دستمزدهای کلان، فراخوانی مجرمان محکوم از زندان‌ها و استخدام خارجی‌ها در داخل کشور تلاش کنند روس‌ها را به خدمت ترغیب کنند.

در حالی که اوکراین به حملات خود ادامه می‌دهد، نادیده گرفتن پیامدهای جنگ برای کرملین ممکن است دشوار شود. گولد دیویس گفت، یک سوال کلیدی این است که اگر نخبگان روسیه به این نتیجه برسند که درگیری «غیرقابل پیروزی است یا اگر ... هرگز تا زمانی که پوتین در قدرت است پایان نیابد، چه اتفاقی می‌افتد.»

در سودژا، یک شهر روسی در منطقه کورسک که اکنون تحت کنترل نیروهای اوکراینی است، رنج ساکنان واضح بود. خبرنگاران آسوشیتدپرس در سفری که هفته گذشته توسط دولت اوکراین برگزار شد، ساختمان‌های گلوله‌خورده، ایستگاه پمپاژ گاز طبیعی آسیب‌دیده و ساکنان مسن را دیدند که با وسایل و مواد غذایی خود در زیرزمین‌ها جمع شده بودند، تصاویری شبیه به آنچه در اوکراین در 29 ماه گذشته دیده شده است.

در حال حاضر مشخص نیست که آیا نبرد دوم کورسک، مانند نبرد اول، تبدیل به نقطه عطفی در جنگی خواهد شد که پوتین به راه انداخت.

اما، شولمن گفت، به عنوان یکی از «مجموعه‌ای از رویدادهای ناگوار، این تصور را ایجاد می‌کند که اوضاع خوب پیش نمی‌رود.»