در تبیین معمای توسعه نیافتگی اقتصاد ایران، با سه سوال معماگونه مواجه می‌شویم. سوال اول آن است که اقتصاد ایران از ظرفیت‌های متنوع و مزیت‌های بسیار قابل توجه در زمینه‌هایی مانند ذخایر نفت و گاز، معادن، مزیت‌های جغرافیایی، منابع انسانی و نیروی کار، زیرساخت‌ها و نظایر آن برخوردار است.

از طرف دیگر، رشد اقتصادی بلندمدت در ایران بسیار پایین‌تر از کشورهایی است که فاقد بسیاری از ظرفیت‌‌ها و مزیت‌های موجود در اقتصاد ایران هستند. مقایسه ظرفیت‌ها و عملکردها نشان می‌دهد که عملکرد بلندمدت اقتصاد ایران هیچگونه تناسبی با ظرفیت‌های موجود ندارد.

بنابراین، سوال اول آن است که علت تعارض بین ظرفیت‌ها و عملکرد اقتصاد ایران در چیست؟