چین تلویحاً نتیجه مذاکرات وین را اعلام کرد؟

به گزارش اکوایران، چین واردات نفت خود از ایران در یک سال را برای اولین بار و در بحبوحه مذاکرات بین تهران و قدرت های جهانی با هدف احیای توافق هسته ای که می تواند راه را برای لغو تحریم های آمریکا هموار کند، فاش کرد.

واردات ۳۲۴ میلیون بشکه نفت تحریمی

پکن معتقد است روابط خود با تهران تحت تأثیر تحریم‌های آمریکا قرار نگرفته است و تحلیلگران تخمین می‌زنند که این کشور همچنان خریدار بزرگ نفت ایران است.

بر اساس گزارش شرکت اطلاعاتی بازار Kpler، مشاهده شد که چین 324 میلیون بشکه از ایران و ونزوئلا -که به طور مشابه تحت تحریم است- در سال 2021 خریداری کرده است که نسبت به یک سال قبل بسیار بیشتر است.

بر اساس آمار گمرک چین در روز پنجشنبه، در مجموع 260312 تن یا 1.9 میلیون بشکه در دسامبر وارد شده است.

این اولین باری است که دولت مرکزی چین هرگونه خرید از پنجمین تولیدکننده بزرگ سازمان کشورهای صادرکننده نفت را از دسامبر 2020 گزارش می کند.

اعلام تلویحی نتیجه مذاکرات وین؟

بر اساس گزارش بلومبرگ، این افشاگری در زمان حساسی صورت می‌گیرد و هشتمین دور مذاکرات چندجانبه هسته‌ای در وین در جریان است و چین به‌طور جداگانه به دنبال تقویت روابط اقتصادی خود با تهران است. در نشست هفته گذشته، دیپلمات های ارشد ایران و چین متعهد شدند که اجرای توافقنامه 25 ساله بین دو کشور را آغاز کنند که راه را برای میلیاردها دلار تجارت باز می‌کند.

دیپلمات‌ها می‌گویند که چین ممکن است با چنین اقدامی تلویحاً نتیجه مذاکرات هسته‌ای را که در وین جریان دارد اعلام کرده باشد.

تعمیق روابط با چین در مواجهه با تحریم‌های آمریکا به ایران یک راه فرار اقتصادی داده است. جان دریسکول، استراتژیست ارشد JTD Energy Services Pte در سنگاپور گفت: «در حالی که ایالات متحده روی روسیه و اوکراین متمرکز شده است، چین در حال سنجش آب‌هاست، مطمئناً ایرانی‌ها ممکن است یکی از باانگیزه‌ترین فروشنده‌ها باشند، بنابراین این یک اتحاد طبیعی خواهد بود».

جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا روز چهارشنبه گفت وقت آن نیست که از احیای توافق با ایران تسلیم شویم زیرا پیشرفت‌هایی حاصل شده است. در صورت کاهش تحریم ها، این کشور خلیج فارس ممکن است صادرات خود را افزایش دهد و قیمت نفت خام را تحت تاثیر قرار دهد.

نفت از پایان نوامبر حدود 25 درصد افزایش یافته است و برنت در این هفته به بالاترین رقم از سال 2014 رسیده است، زیرا تقاضا و کاهش عرضه بیش از حد انتظار بازار را تشدید کرده است. اوایل این هفته، نیروهای یمنی حملات پهپادی را به امارات متحده عربی انجام دادند که باعث انفجار و آتش سوزی مرگبار شد و خطرات امنیتی در منطقه صادرکننده نفت را تشدید کرد.

نقش پکن در وین

برخی دیگر از تحلیلگران، اقدامات اخیر چین را نه به دلیل احتمال بالای توافق، بلکه نشانه تشدید تقابل پکن و واشنگتن در زمین تهران می‌دانند. به باور این دسته از تحلیلگران، چین که در سال گذشته به سمت تقویت روابط با تهران حرکت کرده، ممکن است احساس کند با ترغیب ایران به توافق با واشنگتن، سود چندانی نمی‌برد.

پکن سال گذشته با امضای توافقنامه مشارکت راهبردی جامع در ماه مارس به ایران نزدیک شد و در سفر اخیر وزیر خارجه ایران، اجرایی شدن آن را اعلام کرد. چین اخیراً از واشنگتن به دلیل کناره گیری از توافق انتقاد کرده و با خرید نفت ایران در سرپیچی از تحریم های آمریکا به تهران یک راه نجات اقتصادی داده است.

بر اساس گزارش ساوث‌چاینا مورنینگ‌پست، وو بینگ بینگ، محقق ارشد موسسه مطالعات بین‌المللی و استراتژیک دانشگاه پکن، گفت این تحولات نقش چین را در بحث های هسته ای تغییر نداده است.

 وو گفت: «موضع چین در قبال امنیت ایران و منطقه به طور کلی همیشه منسجم بوده است، اما عناصر و پیشنهادات جدیدی [به روابط] اضافه شده است. این که چین چه کاری می تواند برای دستیابی به توافق انجام دهد، درست نیست. چین علاقه مند به تقویت روابط با ایران بدون توجه به توافق است».

وو افزود: «متقاعد کردن هر کشوری برای اقدام به چیزی که آن را به نفع منافع ملی خود نمی داند معقول نیست. همان افرادی که می‌پرسند آیا چین به اندازه کافی [روی ایران] کار می‌کند یا خیر، باید بپرسند که آیا کشورهای اروپایی به اندازه کافی برای متقاعد کردن آمریکا برای اصلاح خواسته‌هایش اقدام می‌کنند یا خیر.

فن هونگدا، استاد مطالعات خاورمیانه در دانشگاه مطالعات بین المللی شانگهای، گفت که «نقش چین به عنوان هماهنگ کننده ثابت بوده است و در حال حاضرانگیزه کمی برای ترغیب ایران وجود دارد».

وی گفت: «بر اساس رفتار دیپلماتیک اخیر واشنگتن، هر چقدر هم که چین در مذاکرات فعلی وین به آمریکا کمک کند، مسیر آمریکا در مهار و هدف قرار دادن چین را تغییر نخواهد داد. اما اگر چین تلاش کند بر ایران فشار بیاورد، به روابط دوجانبه آسیب وارد می‌کند و از آن سو مشارکت راهبردی همه‌جانبه به جایی نمی‌رسد».

علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران که به عنوان یک واسطه در مذاکرات 2015 کمک کرد، با این ایده که نقش چین ثابت مانده است، مخالفت کرد.

واعظ گفت: «در دوره 2013-2015، چین بیشتر از آن که یک بازیگر فعال در مذاکرات باشد، یک تماشاگر بود. اکنون، به ویژه با توجه به این واقعیت که ایران از مذاکره مستقیم با آمریکا خودداری می کند و به دلیل روابط پرتنش چین با واشنگتن، چین نقش مهم تری ایفا می کند».

وی افزود: «چین کارت‌های زیادی در دست دارد، زیرا در صورت فروپاشی برجام، می‌تواند برای نجات ایران از تشدید تحریم‌های آمریکا، یک طناب نجات اقتصادی ارائه دهد، یا می‌تواند تلاش بیشتری برای ترغیب ایران به احیای برجام انجام دهد.»

واعظ مدعی است در حالی که چین و روسیه مخالف ساخت تسلیحات توسط ایران هستند (آنچه پیشتر از سوی رهبر عالی ایران حرام اعلام شده است)، اما معتقدند که «جمع کردن مواد شکافت‌پذیر بدون تلاش واضح ایران برای ساخت بمب، معادل داشتن سلاح هسته‌ای نیست».

ما شیائولین، مدیر مؤسسه مطالعات حاشیه مدیترانه در دانشگاه مطالعات بین المللی ژیجیانگ، گفت که «روابط نزدیک فزاینده بین چین و روسیه نیز در این امر نقش داشته است».

وی گفت: «اگر چین و روسیه مجبور به انتخاب طرف‌هایی در موضوع هسته‌ای ایران شوند، قطعاً فشار آمریکا بر ایران را خنثی خواهند کرد».

برجام، پیش‌نیاز اجرای توافق ۲۵ساله ایران و چین

بیل فیگوئروا، متخصص روابط چین و ایران در دانشگاه پنسیلوانیا، گفت «در حالی که چین علاقه مند است که بین ایران و ایالات متحده توافق حاصل شود، کارهای بزرگی را جهت متقاعد کردن ایران برای ارائه شرایطی که معتقد است ایالات متحده خواهد پذیرفت، انجام داده است».

وی گفت: «روابط ایران و آمریکا در واقع پیش نیاز طرف چینی برای پیگیری انواع پروژه ها و حمایت هایی است که در توافقنامه همکاری راهبردی 25 ساله ایران و چین نشان داده شده است».

فیگوئروا گفت: «آنها چه قبل و چه بعد از توافق 25 ساله به وضوح به ایران گفته اند که اجرای آن مستلزم رفع تحریم‌ها است. در حالی که چین به طور بالقوه می تواند کارهای بیشتری انجام دهد، اما مقامات چینی احتمالاً فشار بیش از حد به ایالات متحده را به نفع خود نمی‌دانند و احتمالاً توانایی زیادی هم برای انجام این کار ندارند».