تغییر استراتژی اسرائیل درباره برجام

به گزارش اکوایران، بن کاسپیت، تحلیلگر مسائل اسرائیل و ستون‌نویس المانیتور در مقاله‌ای با عنوان «رهبران اسراییلی منتظر توافق هسته ای ایران در سال 2022 هستند» با اشاره به تغییر رویکرد مقامات اسرائیل نسبت به احیای توافق هسته‌ای، فاش کرد که تل‌آویو انتظار دارد که توافق احیای برجام در سال ۲۰۲۲ اتفاق بیافتد و نوشت: احساسات اسرائیل در پشت درهای بسته، عمیقا منفی است».

تغییر ارزیابی تل‌آویو

وی نوشت: ارزیابی اسرائیل در مورد وضعیت مذاکرات بین قدرت‌های جهانی و ایران در مورد برنامه هسته‌ای‌اش به طرز چشمگیری تغییر کرده است.

اکثر تحلیلگران اسرائیلی تا کنون بر این باور بودند که چشم انداز سازش بین 1+5 و ایران ضعیف است. آنها تصور می کردند که طرفین نخواهند توانست بر اختلافات عمیق خود پل بزنند و به بن بست می‌رسند، یا اینکه مذاکرات بیهوده برای چندین ماه آینده ادامه خواهد داشت (گزینه ای که اسرائیل کمتر ترجیح می‌داد).

با این حال، اخیراً این ارزیابی و واکنش اسرائیل به مذاکرات با ایران تغییر کرده است. یائر لاپید، وزیر امور خارجه، اولین کسی بود که در 3 ژانویه اعتراف کرد که بر اساس ارزیابی‌های اسرائیل، قدرت‌های جهانی درگیر مذاکرات «ظاهراً به سمت بازگشت به توافق هسته‌ای یا حداقل یک توافق موقت که به این هدف منتهی می‌شود، حرکت می‌کنند». 

لاپید با ادعای اینکه اسرائیل با موفقیت منافع جامعه بین‌المللی را در موضوع هسته‌ای ایران حفظ کرده است، افزود: اسرائیل اکنون تلاش‌های خود را بر جلوگیری از لغو تحریم‌های اقتصادی بدون امتیازات مناسب ایران متمرکز کرده است.

لاپید گفت: «نخست وزیر، وزیر دفاع و من گفتیم که مخالف هر توافقی نیستیم. معامله خوب چیز خوبی است. بحث شدیدی در مورد اینکه معامله خوب مستلزم چه چیزی است وجود دارد. در آن بحث ما سر میز هستیم. جهان، از جمله طرف‌های درگیر، به ما گوش می‌دهند».

رئیس اطلاعات ارتش اسرائیل: توافق هسته‌ای بهتر از نبود توافق است

همچنین آخارون حلیوا، رئیس اطلاعات ارتش اسرائیل در جلسه کابینه امنیتی گفته است: بازگشت به برجام برای اسرائیل بهتر از وضعیتی است که در آن توافقی حاصل نشود.

بر اساس گزارش جروزالم‌پست، حلیوا در این نشست ضمن ارائه توضیحات و استدلال‌های خود گفت که «محدودیت‌های برنامه هسته‌ای ایران در چارچوب برجام برای اسرائیل بهتر از عدم پایبندی به هرگونه توافق است». (چرخش موضع اسرائیل درباره مذاکرات وین؟)

ترس‌های پشت درهای بسته‌

کاسپیت در ادامه مطلب آورده است: در پشت درهای بسته، احساسات اسرائیل عمیقا منفی است. از نظر ظاهری، مقامات اسرائیلی برای جلوگیری از درگیری عمومی -حتی غیرمستقیم- با دولت ایالات متحده،  به هر قیمتی حالت اعتدال را حفظ می کنند.

یک مقام ارشد اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود هفته گذشته به المانیتور گفت: «اسرائیل متوجه شد که در برابر کاخ سفید و وزارت خارجه بیش از حد اقدام کرده است. حتی نفتالی بنت، نخست وزیر، که هنوز منتظر است تا جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا با او تماس بگیرد، متوجه این موضوع شده است».

درک بنت در مجموعه ای از مصاحبه هایی که او هفته گذشته قبل از سال نو انجام داد، واضح بود. او در اصل گفت که با هر توافق احتمالی با ایران مخالفت نخواهد کرد.  بنت به رادیو ارتش گفت: «ما مخالفان خودکار نیستیم. ما در حال اتخاذ یک رویکرد عملی هستیم».

او اذعان کرد: «در پایان روز، البته ممکن است توافق خوبی حاصل شود»، اما بنت درباره چنین نتیجه‌ای در شرایط کنونی ابراز تردید کرد.

لابی‌های پشت پرده

در پشت صحنه، اسرائیل به لابی کردن امضاکنندگان توافق با ایران و به ویژه ایالات متحده در راستای تسلیم نشدن در اصول کلیدی ادامه می‌دهد. اسرائیل امیدوار است در صورت دستیابی به توافق جدید، دستاوردهای ملموسی را در بر گیرد.

از زمان آغاز مذاکرات وین در اواخر نوامبر، اسرائیل و ایالات متحده در حال بررسی امکان منوط کردن بازگشت به توافق هسته ای و رفع تحریم ها به تمدید مهلت‌های انقضای توافق 2015 هستند که یکی از آن‌ها در اکتبر 2025 فرا می‌رسد.

یکی از ایرادات اصلی مورد ادعای اسرائیل و تندروهای آمریکا توافق، بندهای غروب آن است که بر اساس آن برخی محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران در سال‌های 2025 و 2030 برداشته می‌شود. به ادعای اسرائیل، این کاهش محدودیت‌ها به ایران مجوز تبدیل شدن به یک کشور آستانه هسته‌ای را می‌دهد.

بندهای غروب؛تضمین در ازای تمدید؟

اسرائیل از زمان اولین توافق نسبت به این نقص هشدار داده است و به زعم خود، برخی از آمریکایی‌های درگیر در مذاکرات کنونی را نسبت به خطرات آن متقاعد کرده است. بریتانیا نیز ترجیح می دهد تاریخ انقضا را 5 تا 10 سال دیگر تمدید کند.

تا چند هفته پیش، برخی از مقامات ارشد دفاعی اسرائیل امیدوار بودند که ایالات متحده به وعده مبهم خود برای بهبود توافق عمل کند و از بازگشت به توافق اولیه خودداری کند.

با این حال، چشم انداز چنین توافق بهبودیافته‌ای نامشخص است. ایرانی‌ها خواستار ضمانت‌هایی هستند که مانند سال ۲۰۱۸ در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، آمریکا از توافق خارج نخواهد شد، در حالی که اسرائیل امیدوار است در ازای چنین تضمین‌هایی، ایالات متحده خواستار تمدید تاریخ انقضای توافق شود.

 یک منبع امنیتی ارشد اسرائیلی که به شرط ناشناس ماندن با المانیتور صحبت کرد، با شگفتی گفت: بازگشت به توافقی که انتظار می رود طی چهار تا پنج سال منقضی شود، چه فایده ای دارد؟ من فکر می کنم همه این را می فهمند. 

در همین حال، اسرائیل در کانال‌های مجزا به اعمال فشار بر قدرت‌های جهانی و متهم کردن ایران به تشدید اهرم فشار هسته‌ای در انجام مذاکرات بر سر توافق ادامه می‌دهد.

گزارش 3 ژانویه از نشست کمیته امور خارجه و دفاع کنست، هشدارهای صادر شده توسط ایال هولاتا، مشاور امنیت ملی را نقل کرد. او ادعا کرد که جامعه بین‌المللی متحد و مصمم همچنان می‌تواند امتیازات استراتژیک بزرگ‌تری نسبت به گذشته را از ایران بگیرد. هولاتا همچنین "به برنامه هسته ای ایران به عنوان چالش اصلی پیش روی شورای امنیت ملی و اسرائیل اشاره کرد."

اظهارات هولاتا با اظهارات لاپید همراه است که «ما اکنون در جنگ خندق هستیم تا به دستاوردهای کوچک دست یابیم ... و با عدم عضویت در توافق، دست خود را برای گزینه‌های دیگر باز نگه داریم».