به گزارش اکوایران، ایالات متحده آمریکا پیشنهاد تضمینهای امنیتی مطابق با سبک ناتو را برای کییف ارائه داده است و مذاکرهکنندگان اروپایی در روز دوشنبه (24 آذر) از پیشرفت در مذاکرات برای پایان جنگ روسیه در اوکراین خبر دادند. با این حال، توافق درباره امتیازات قلمرویی همچنان مبهم است.
ترامپ: از همیشه به پایان جنگ نزدیکتریم
به نوشته رویترز، نمایندگانی که از سوی دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، به برلین اعزام شده بودند، در مذاکرات با ولودیمر زلنسکی، رئیسجمهوری اوکراین، این پیشنهاد بیسابقه را ارائه دادند و در عین حال هشدار دادند که این پیشنهاد تا ابد روی میز باقی نخواهد ماند. مذاکرات در پایتخت آلمان موجب ایجاد خوشبینی از سوی رهبران اروپایی برای پایان خونینترین درگیری اروپا از زمان جنگ جهانی دوم شده است. با این حال، مسکو باید با هرگونه تغییرات مطرحشده در مذاکرات برلین موافقت کند و به نظر نمیرسد اشتیاق این کار را داشته باشد.
ترامپ درباره توافقی برای پایان جنگ اوکراین پس از تماس با مقامات حاضر در نشست برلین گفت: «ما تلاش داریم آن را نهایی کنیم. ما صحبتهای بسیاری با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، داشتیم و فکر میکنم ما از همیشه به پایان جنگ در اوکراین نزدیکتریم و باید دید که چه کاری میتوانیم انجام دهیم.»
آتشبس قابل تصور است
رهبران اروپایی به شکل محتاطانهای از تغییر آشکار دولت ترامپ درباره تضمینهای امنیتی برای اوکراین استقبال کردند. فردریش مرتس، صدراعظم آلمان، که میزبان نشست برلین بود، در شبکههای اجتماعی نوشت: «برای نخستینبار از زمان آغاز جنگ، امکان آتشبس قابل تصور است».
نشست برلین درباره پایان جنگ اوکراین
دونالد تاسک، نخستوزیر لهستان، در هواپیما پس از خروج از برلین به خبرنگاران گفت: «امروز برای نخستینبار این احساس را داشتم که همه مانند متحدان رفتار میکنند. برای اولینبار این را از مذاکرهکنندگان آمریکایی شنیدم که ایالات متحده در تضمینهای امنیتی اوکراین حضور خواهد یافت، آن هم به گونهای که اگر روسیه دوباره به اوکراین حمله کند، روسها شکی نخواهند داشت که پاسخ آمریکا به شکل نظامی خواهد بود.»
اولف کریسترسون، نخستوزیر سوئد، پس از مذاکرات برلین گفت موضوع ضمانتهای امنیتی «واضحتر و معتبرتر» شده است و او این مسئله را گامی مهم به سوی صلح پایدار خواند. کریسترسون در بیانیهای پس از مذاکرات برلین گفت: «اما بسیاری از سوالات دشوار همچنان باقی مانده است، به ویژه در مورد سرزمینها و اینکه آیا روسیه اصلا خواهان صلح است یا خیر.»
مسئله بغرنج واگذاری قلمرو
زلنسکی پس از این مذاکرات اعلام کرد که او به واشنگتن پیشنهاد خواهد داد در صورتی که مسکو نتایج به دستآمده میان کییف، واشنگتن و رهبران اروپایی در نشست برلین را رد کند، روسیه با تحریم از سوی آمریکا روبهرو شود و ایالات متحده سلاح بیشتری در اختیار کییف قرار دهد، به ویژه سلاحهای دوربُرد. زلنسکی به خبرنگاران گفت: «فکر میکنم اگر او (پوتین) همه شرایط را رد کند، آمریکا فشار تحریمها را افزایش خواهد داد و سلاحهای بیشتری به ما تحویل میدهد. البته ما از ایده آتشبس به ویژه حمله به تأسیاست انرژی در زمان تعطیلات سال نوی میلادی حمایت میکنیم.»
یک مقام آگاه اعلام کرد ایالات متحده در حال فشار آوردن به اوکراین برای خروج نیروهایش از منطقه شرقی دونتسک است؛ اقدامی که میتواند امتیاز بزرگی محسوب شود و واکنش شدید اوکراین را به دنبال داشته باشد. زلنسکی که پیشتر مسئله واگذاری قلمرو را «دردناک» خوانده بود، پس از مذاکرات برلین تأکید کرد که این کشور به هیچ عنوان دونباس را به عنوان قلمرویی از روسیه به رسمیت نخواهد شناخت. مقامات آمریکایی در یک کنفرانس تلفنی به خبرنگاران گفتند که بر سر 90 درصد مسائل به توافق رسیدهاند. یکی از آنها گفت اگرچه مسائل سرزمینیِ دیرینه همچنان پابرجاست، اما ما چندین راه حل مختلف برای پر کردن شکافی که به آنها پیشنهاد میدهیم، داریم.»
از زمان آغاز تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه 2022، مسکو توانسته است 20 درصد از خاک اوکراین در جنوب و شرق را تصرف کند. یک منبع اروپایی که در جریان آخرین مذاکرات قرار گرفته است، گفت که روسیه هنوز از خواستههای سرزمینی خود کوتاه نیامده است. این منبع افزود: «فضا خوب است اما اهداف در اصل بسیار دور از هم هستند.»
تضمینهایی به سبک ناتو
زلنسکی در برلین با استیو ویتکاف، نماینده آمریکا، جرد کوشنر، داماد ترامپ، و همچنین رهبران اروپایی دیدار داشته است. کییف از سوی آمریکا تحت فشار شدیدی قرار دارد تا به روسیه امتیاز دهد. یک مقام آمریکایی به خبرنگاران گفت که طبق توافقی که در برلین مورد بحث قرار گرفت، اوکراین تضمینهای امنیتی مشابه آنچه در ماده 5 پیمان ناتو ارائه شده است، دریافت خواهد کرد که این اتحاد را ملزم میکند از هر عضوی که مورد حمله قرار میگیرد، دفاع کند.
یک مقام دیگر آمریکایی اظهار داشت که روسیه با ایده عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا موافق است و ترامپ میخواهد از پیشروی بیشتر روسها به سمت غرب اروپا جلوگیری کند. یک مقام رسمی گفت که تضمینهای امنیتی، از جمله عدم درگیری و نظارت بر هرگونه توافق، محور اصلی مذاکرات روز دوشنبه بود و تضمینی شبیه به ماده 5، موضوعی بود که ترامپ معتقد است، میتواند مسکو را به پذیرش آن وادار کند.
زلنسکی گفت سندی که درباره تضمینهای امنیتی مورد بحث قرار میگیرد، با جزئیات زیادی همراه است و تنها یک چارچوب قانونی نیست. رئیسجمهوری اوکراین اظهار داشت که این سند همچنان نیاز به کار دارد. یکی از مقامات آمریکایی گفت انتظار میرود گروههای کاری در آخر هفته آینده در ایالات متحده، احتمالا در میامی، تشکیل جلسه دهند. این مقام آمریکایی افزود: «آیا ما آمادهایم در صورت نیاز به روسیه برویم؟ قطعا».
ظهور همگرایی میان اروپا و آمریکا
یک بیانیه مشترک از سوی چندین رهبر اروپایی از جمله آلمان، فرانسه و بریتانیا حاکی از آن است که همگرایی قوی با ایالات متحده وجود دارد. این بیانیه همچنین شامل اهدافی بود که دو طرف درگیری باید برای حل آنها تلاش کنند. این موارد شامل تعهداتی برای حمایت از نیروهای مسلح اوکراین، یک نیروی حافظ صلح به رهبری اروپا و تضمین استفاده از نیروی نظامی در صورت حمله مجدد به اوکراین و همچنین حمایت از پیوستن اوکراین به اتحادیه اروپا بود.
اوکراین در روز دوشنبه اعلام کرد که حاضر است هدف خود برای پیوستن به ناتو را کنار بگذارد، البته در صورتی که تضمینهای امنیتی غرب را دریافت کند. با این حال، هنوز مشخص نیست که مذاکرات برلین تا چه اندازه میتواند روسیه را به سوی پذیرش توافق آتشبس سوق دهد. در مسکو، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، به خبرنگاران گفت که درخواست روسیه مبنی بر عدم پیوستن اوکراین به ناتو، یک سوال اساسی در مذاکرات مربوط به توافق احتمالی صلح است. او گفت که روسیه انتظار دارد پس از مذاکرات در برلین، آمریکا اطلاعات جدیدی در این زمینه ارائه دهد.
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه نیز در روز دوشنبه به ایبیسی نیوز، گفت که او باور دارد طرفهای درگیر در آستانه یک راه حل دیپلماتیک برای پایان جنگ هستند. او گفت: «ما آمادهایم تا یک توافق داشته باشیم و امیدوارم که این توافق به زودی شکل بگیرد.»
حمله اوکراین به زیردریایی روسی
در میدان نبرد، سرویس امنیت داخلی اوکراین، SBU، روز دوشنبه اعلام کرد که یک زیردریایی روسی را در بندر نووروسیسک در دریای سیاه هدف قرار داده و خسارات جدی به آن وارد کرده و عملا این زیردریایی را از کار انداخته است. به نوشته سیانان، این سازمان در بیانیهای اظهار داشت که عملیات یادشده که با استفاده از پهپادهای زیرآبی «Sub Sea Baby» انجام شد، اولین حمله از این نوع بوده است. ویدئویی که توسط SBU به اشتراک گذاشته شد، انفجار بزرگی را در یک بندر نشان میداد.
تصویری از انفجار زیردریایی روسیه که توسط اوکراین منتشر شده است
روسیه عملیات اوکراین را مورد تأیید قرار داد، اما اعلام کرد که هیچ کشتی یا زیردریایی دچار خسارت نشده است. رسانههای دولتی روسیه به نقل از الکسی رولف، رئیس سرویس مطبوعاتی ناوگان دریای سیاه، گزارش دادند: «تلاش دشمن برای انجام خرابکاری با استفاده از یک وسیله نقلیه زیرآبی بدون سرنشین به اهداف خود نرسید»؛ رسانههای روسی همچنین گزارش دادند که رولف گزارشهای اوکراین مبنی بر انهدام یک زیردریایی در پایگاه دریایی نووروسییسک را تکذیب کرده است.
ترکشهای جنگ اوکراین به ترکیه
وزارت دفاع ترکیه در روز دوشنبه اعلام کرد که این کشور یک پهپاد هوایی خارج از کنترل را که از دریای سیاه به حریم هوایی این کشور نزدیک میشد، سرنگون کرده است. این حادثه پس از حملات اوکراین به نفتکشهای «ناوگان سایه» روسیه در سواحل ترکیه و هشدارهای سیاستمداران ترکیهای در مورد خطرات گسترش جنگ در اوکراین رخ داد.
به نوشته آسوشیتدپرس، این وزارتخانه در بیانیهای اعلام کرد که پس از شناسایی یک شی پرنده، جنگندههای اف-16 به پرواز درآمدند. وزارت دفاع ترکیه افزود: «برای جلوگیری از هرگونه آسیب احتمالی، این هدف در منطقهای امن خارج از مناطق مسکونی سرنگون شد.»
اوکراین در تاریخ 28 نوامبر (7 آذر) اعلام کرد که پهپادهای هوایی آن دو نفتکش را هدف قرار دادند. سومین کشتی نیز در تاریخ 2 دسامبر (11 آذر) مورد هدف قرار گرفت، آن هم در زمانی که به سوی بندر سینوپ این کشور روانه بود. رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه، حملات قبلی را به عنوان تهدیدی برای «ایمنی دریانوردی، زندگی و محیط زیست، به ویژه در منطقه انحصاری خودمان» محکوم کرد.
