به گزارش اکوایران، اگر چه که نرخ بیکاری و نرخ مشارکت دو شاخص مهم و کلیدی در بازار کاراند اما سایر نماگرها مثل «اشتغال ناقص» نیز می‌توانند نمایانگر ابعاد تازه‌ای از این بازار پیچیده باشند.

طبق تعریف مرکز آمار، افراد دارای اشتغال ناقص شامل تمام شاغلانی است که در هفته مرجع، حاضر در سرکار یا غایب موقت از محل کار بوده و به دلایل اقتصادی نظیر رکود کاری، پیدانکردن کار با ساعت بیشتر، قرارداشتن در فصل غیرکاری و ... کمتر از 44 ساعت در هفته کار کرده و خواهان و آمار برای انجام کار اضافی در هفته مرجع بوده‌اند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ اشتغال ناقص در کل کشور در زمستان 1403 نسبت به مدت مشابه در سال 1402 کاهش یافته که متاثر از کم‌شدن اشتغال ناقص بین مردان بوده چرا که این نسبت برای زنان افزایشی بوده است.

040130

شاغل اما ناقص

طبق باور تحلیلگران بازار کار، اشتغال ناقص نه تنها به کاهش درآمد افراد منجر می‌شود بلکه امنیت شغلی آنها را نیز به خطر می‌اندازد. این نوع از اشتغال وضعیت مناسبی را نشان نمی‌دهد زیرا افراد معمولا به دلیل فقر و عدم وجود شغلی متناسب با مهارت‌های خود مجبور به اشتغال در این نوع مشاغل می‌شوند.

داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که نرخ اشتغال ناقص کل کشور از 8.6 درصد در زمستان 1402 به 7.7 درصد در زمستان 1403 کاهش یافته است. این کاهش عمدتا به دلیل کم‌شدن اشتغال ناقص بین مردان بوده است. این نرخ از 9.4 درصد به 8.4 درصد اُفت کرده است.

در مقابل، نرخ اشتغال ناقص زنان نه تنها کم نشده بلکه از 4.1 درصد تا 4.3 درصد افزایش یافته است.

اشتغال ناقص، در ظاهر نشان می‌دهد که چه سهمی از جمعیت شاغلان، کمتر از 44 ساعت در هفته کار کرده‌اند و اصطلاحا نیمه‌بیکار حساب می‌شوند؛ این شاخص در باطن می‌تواند نشان‌دهنده بهره‌وری نیروی کار باشد. بنابراین، کاهش اشتغال ناقص می‌تواند نماگری از افزایش بهره‌وری نیروی کار باشد. در تحلیل این شاخص توجه به فصلی‌بودن برخی مشاغل نیز اهمیت دارد. برای نمونه در فصول سرد سال، پاییز و زمستان، در مناطق مرزی و سردسیر مثل کردستان و کرمانشاه، کار ساختمانی کاملاً متوقف شده یا دچار رکود شدید می‌شود، در چنین مواقعی کارگران ساختمانی سراغ مشاغل کاذب مثل دستفروشی، رانندگی یا حتی کولبری می‌روند.

بنابراین، به طور کلی در زمستان سال گذشته به نظر می‌رسد که بهره‌وری نیروی کار در کل کشور تا حدودی افزایش یافته که دلیل اصلی آن افزایش بهره‌وری مردان بوده است. این کاهش نرخ اشتغال ناقص ممکن است ناشی از فصلی‌بودن برخی مشاغل نیز باشد.