به گزارش اکوایران، این کشور بالکان یکی از مهم ترین مکان‌های خاکستری در جهان امروز است. سرنوشت آن کمک می‌کند تا مشخص شود کدام قدرت بزرگ در این قرن تسلط پیدا خواهد کرد و آزمونی است نادیده گرفته شده برای قدرت آمریکا برای هر کسی که در نوامبر امسال به کاخ سفید می‌رسد.

صربستان در یک منطقه خاکستری ژئواستراتژیک قرار دارد که بین قدرت‌های مستبد پکن و مسکو و اخیراً، پس از چند سال غفلت، ایالات متحده و متحدان اروپایی‌اش قرار گرفته است. صربستان تنها نیست. مولداوی و گرجستان دو کشور اروپایی دیگر هستند که در این شرایط حضور دارند. اوکراینی‌ها بیش از دو سال برای آزاد ماندن جنگیده‌اند. در آسیا، نبرد نیابتی بین دموکراسی و استبداد بر سر تایوان است.

به گزارش پولتیکو، در حال حاضر، رهبران صربستان، بسته به روز، بدون انتخاب صریح طرف، به این طرف و آن طرف متمایل می‌شوند. اما این مبارزه زود به پایان می‌رسد.

برزخ بلگراد

بلگراد گواهی بر زندگی در برزخ است. برج‌های شیشه‌ای و فلزی شیک در کنار دانوب نه چندان دور از کوچه‌های فرسوده و ساختمان‌های آسیب‌دیده از زمان که دیگر به ندرت در پایتخت‌های اروپایی دیده می‌شوند، قرار گرفته‌اند.

گرافیتی همه جا وجود دارد، تهاجمی و واپس‌گرایانه: «لعنت به ناتو»، اتحادی که بلگراد را در جریان جنگ کوزوو در سال 1999 بمباران کرد، و «قهرمانان 1994»، اشاره‌ای به صرب‌های قومی که حدود 8000 مسلمان بوسنیایی را در آن سال در سربرنیتسا قتل عام کردند.

یک هفته، پرچم‌های چین در سرتاسر پایتخت به اهتزاز درمی‌آیند که به افتخار یک هیات پارلمانی بازدیدکننده از پکن است یا مانند ماه مه، زمانی که رهبر عالی چین، شی جین‌پینگ، پیمان تجارت آزاد با صربستان را امضا کرد. هفته دیگر، سه رنگ آلمان به اهتزاز در می‌آید، وقتی که اولاف شولز صدراعظم، که کشورش بزرگترین سرمایه‌گذار صربستان است، به توافقی از طرف اروپا برای اطمینان از عرضه لیتیوم صربستان می‌رسد. یا زمانی که رئیس جمهور امانوئل ماکرون برای فروش 12 جنگنده جت رافال فرانسوی به صرب‌ها می‌آید، سه رنگ پرچم فرانسه بالا می‌روند.

مکرون

فروشگاه‌های زارا و هوگو باس در منطقه خرید بلگراد هستند. اکثر کالاهای خارجی موجود در فروشگاه‌ها از اتحادیه اروپا، بزرگترین شریک تجاری صربستان است. اما رسانه‌های محلی مملو از پوشش ستایش‌آمیز ولادیمیر پوتین، محبوب‌ترین رهبر خارجی در صربستان است.

پس چرا صربستان در این برزخ است؟ خارج از اتحادیه اروپا و ناتو است اما به طور کامل در آغوش پوتین و شی نیست؟ و می‌خواهد به کجا برسد؟

صرب‌ها تاثیر زیادی در گذشته و آینده خود دارند. با این حال، جایگاه آنها در جهان به شدت به تمایل واشنگتن برای به راه انداختن و پیروزی در مبارزه جدید قدرت‌های بزرگ بستگی دارد. ایالات متحده و متحدانش می‌توانند از طریق ترکیبی از قدرت اقتصادی و دیپلماتیک نرم و سخت، نتیجه را در اینجا رقم بزنند. نشانه‌هایی وجود دارد که آنها در برابر این چالش هوشیار هستند اما شواهد کمتری وجود دارد که نشان دهد آنها در اینجا یک استراتژی متمرکز دارند.

مقصر قدم‌های اشتباه صربستان در راه رسیدن به اینجا به طور گسترده نادیده گرفته شده است. اسلوبودان میلوشویچ کشور را به چهار جنگ خونین و فاجعه‌بار برای صربستان در دهه 1990 هدایت کرد. بیشتر آن‌ها برای مدت زیادی با حمایت قوی مردمش همراه بود. پس از برکناری او در سال 2000، رهبران دموکراسی‌خواه صرب که قیام را رهبری کرده بودند، تمایل خود را برای بردن دولت طرد شده بالکان به غرب اعلام کردند. آنها میلوشویچ را به دادگاه کیفری بین‌المللی تحویل دادند و رای‌دهندگان ملی‌گرا را خشمگین کردند.

آنها از دست دادن کوزوو را تحمل کردند که جرأت لازم داشت و بهای سیاسی زیادی را متحمل شدند. اروپا و ایالات متحده که متمرکز بر درگیری‌های خاورمیانه و نمایش‌های داخلی به ویژه در اتحادیه اروپا  بودند، با اقدامات سریع برای وارد کردن صربستان به بلوک اروپا واکنشی متقابل نکردند. احزاب دموکراتیک صربستان که اکنون به حاشیه رانده شده‌اند، به حق شکایت دارند که بروکسل و ایالات متحده آنها را ناامید کرده‌اند.

دولت الکساندر ووچیچ

زمانی در دهه گذشته، صربستان به کلی از مسیر غرب خارج شد، ناسیونالیست‌ها شروع به پیروزی در انتخابات کردند. وزیر اطلاعات سابق میلوشویچ و ناسیونالیست تندرو به نام الکساندر ووچیچ - یک مرد 54 ساله که اتفاقاً با استعدادترین سیاستمدار صربستان است - در سال 2017 به ریاست جمهوری رسید و اقدام به بازسازی صربستان کرد. شرایط اقتصادی، بهتر شده است. از نظر سیاسی، او به دنبال اتحاد با روسیه و چین بود و با ابزارهای مشروع، قدرت را در اطراف خود و حزب حاکم متمرکز کرد.

قبل از جنگ اوکراین، ایالات متحده و اتحادیه اروپا می‌‌‌توانستند به ووچیچ و صربستان بی‌اعتنا باشند. اما حمله تمام عیار پوتین به اوکراین در دو سال پیش، صربستان را - مانند اوکراین - در رقابت بزرگتر با چین به یک جایزه تبدیل کرد.

واشنگتن و پایتخت‌های اتحادیه اروپا شروع به توجه به ووچیچ کردند. پرزیدنت جو بایدن یک سیاستمدار قدیمی محترم بالکان به نام کریس هیل را به عنوان سفیر در بلگراد برگزید تا با دولت صربستان ارتباط برقرار کند. دیدارهای متوالی اخیر رئیس جمهور مکرون و صدراعظم شولز نشان دهنده تمایل اروپا برای نزدیک شدن است.

مشخص نیست که رئیس جمهور ووچیچ می‌خواهد صربستان به کجا برسد. او سرمایه‌گذاری و شرایط تجاری مطلوب را از چین می‌گیرد. از تاثیرات عاطفی روسیه بر افکار عمومی صربستان از قرن‌ها قبل آگاه است. از امضای تحریم‌های بین‌المللی علیه دولت پوتین خودداری می کند. پکن و مسکو به نوبه خود از سخنرانی‌های ووچیچ در مورد رسانه‌‌‌ها و کثرت‌گرایی سیاسی چشم پوشی می‌کنند. اما او می‌گوید که می‌خواهد صربستان به اتحادیه اروپا بپیوندد.

چین

ووک جرمیچ، وزیر امور خارجه سابق، که رهبری یک حزب اپوزیسیون را بر عهده داشت گفت: «دولت از حمایت غرب، روسیه، ترکیه و چین به طور همزمان برخوردار است. هیچ یک از آنها به این فکر نمی‌کنند که بلگراد فعالانه با دیگران درگیر است.»

اما ووچیچ سیگنال‌های ظریف‌تر اما غیرقابل انکار را در یک جهت ارسال می‌کند؛ به سمت غرب. دولت او، بدون اینکه علناً این را بیان کند، چشم خود را بر روی 900 میلیون دلار تسلیحات صرب که به اوکراین برای حمایت از تلاش‌های جنگی این کشور علیه روسیه ارسال می‌شود، بسته است. خرید رافال بیش از آنکه یک فراخوان نظامی برای خرید اروپایی باشد، یک فراخوان سیاسی بود.

روند گسترش اتحادیه اروپا تا حد زیادی متوقف شده است. فقدان تمایل در بروکسل برای اعضای جدید کمی بیش از سابقه درهم پیچیده پیشرفت اقتصادی و عقب‌نشینی سیاسی صربستان است. وقتی از یکی از وزیران ارشد در اینجا درباره توافقنامه تجارت آزاد با چین که ماه گذشته با شی جین‌پینگ امضا شد که عضویت آینده در بلوک تجارت آزاد اتحادیه اروپا را پیچیده می‌کند پرسیدم، این شخص - که نخواست نامش فاش شود - فریاد زد:«شما بودید چه می‌کردید؟» صربستان از سال 2001 با دستگیری میلوشویچ تا اتخاذ قوانین تدارکات جدید و کارهای بسیار در این بین، خواسته‌های اتحادیه اروپا را برآورده کرده، بدون اینکه ظاهراً به عضویت نزدیک شود. «ما کشور کوچکی هستیم. می‌خواهید چکار کنیم؟ بیکار بمانیم. این در مورد ما نیست که بخواهیم به غرب برسیم. مسئله این است که آیا غرب ما را می‌‌خواهد.»

جذابیت‌های نزدیکی به غرب

صرب‌ها دلایل خوبی برای نزدیک شدن به اروپا و آمریکا دارند. هیچ فرد مهمی در بلگراد نمی‌خواهد پول و بچه‌های خود را به مسکو یا پکن بفرستد، یا برای تعطیلات به آنجا برود.

در حالی که این کشور رشد اقتصادی قوی (تقریباً 5 درصد در سال) و بیکاری کمتر (از 26 درصد به 9 درصد) داشته است، صربستان در این سرزمین بی‌طرف عملکرد ضعیفی داشته است. همسایگانی مانند کرواسی، رومانی و بلغارستان که به اتحادیه اروپا پیوسته‌اند، بهتر عمل می‌کنند و صرب‌ها این را می‌بینند. یک دیپلمات غربی در اینجا گفت: «در پایان روز، ووچیچ خواهان یک کشور موفق است.»

مارکو جیوریچ، وزیر امور خارجه 41 ساله صربستان، به من گفت: «ما در صربستان نقشه داریم و قطعاً می‌دانیم به کجا تعلق داریم و به جامعه اروپایی تعلق داریم. صربستان یک مهره از صفحه شطرنج نیست.»

یک دیپلمات غربی که خواست نامش فاش نشود، گفت: «بزرگترین نگرانی ما نفوذ بد روسیه است. ما خواهان همسویی صربستان با غرب هستیم، بخشی از سیستمی که مخالف توسعه‌طلبی روسیه است.»

به گفته یک دیپلمات فرانسوی: «از نظر استراتژیک، ما به صربستان در کنار خود نیاز داریم. با این منطق، نگرانی در مورد آزادی‌های دموکراتیک نابجاست.» این شخص گفت: «اروپا از زمان شروع جنگ اوکراین بسیار تغییر کرده است. مکان‌هایی مانند صربستان و مولداوی بین بازیکنان بزرگی قرار دارند و شما باید با واقعیت‌های آن‌ها همانطور که هستند کنار بیایید.»

صرب‌هایی که مشتاق حرکت به سمت غرب هستند، بیش از همه به واشنگتن نگاه می‌کنند. این وزیر ارشد گفت که ایالات متحده باید از صدا و نفوذ خود برای کمک به صربستان استفاده کند، همان کاری که برای لهستان و سایر کشورهای اروپای مرکزی بیش از 20 سال پیش برای ورود به اتحادیه اروپا انجام داد. بسیاری از صرب‌ها به یاد دارند که آخرین رئیس‌جمهور ایالات متحده که در سال 1980 به بلگراد سفر کرد، جیمی کارتر بود. شی چین دو بار و پوتین سه بار در اینجا بوده‌اند. تمرکز کمی بیشتر بر صربستان در واشنگتن می‌تواند تفاوتی را در اینجا ایجاد کند. به این دولت راهی برای نزدیک‌تر شدن به جهان آزاد داده شود و در طول مسیر، آنها را کمتر مستعد مستبدان و عادت‌های خودکامه کند.