زمانی که «بوخارین» حق را به «میزس» داد
سال ۱۹۲۵ «پسر طلایی لنین» و سردبیر روزنامۀ پراودا، نوشت که در مورد سوسیالیسم حق با لودویگ فون میزس بود.
مهرپویا علا
نویسنده و مترجم
نویسنده و مترجم
اقتصاد سیاسی کشورهای نفتخیز: آنچه دولتی بودن منابع بر سر اقتصاد میآورد
از نخستین سال قرن بیستم میلادی که قرارداد اکتشاف نفت میان دولت ایران و یک سرمایهگذار خارجی منعقد شد، تا همین امروز که بحث قیمت بنزین در صدر اخبار جای گرفته است، تاریخ معاصر ایران را نمیتوان بدون «نفت» روایت کرد.
چرا در مکتب اقتصاد اتریش ریاضیات وارد تحلیل اقتصادی نمیشود؟
احتمالاً کسانی که با متون اقتصادی «مکتب اتریش» آشنایی داشته باشند، متوجه یک نکته در آنها شده باشند: در این متون بهندرت اثری از معادلات و نمودارهای ریاضی یافت میشود؛ و این با تصوری که معمولاً از دانش اقتصاد در میان مردم رواج دارد ناسازگار است.
«جنایت و مکافات» داستایفسکی؛ جنایتی که گویا آنقدرها هم جنایت نبود
شاید قدری شگفتآور به نظر برسد که ورودمان به بررسی یک اثر ادبی کلاسیک از دریچۀ بحثی اقتصادی پیرامون بهره و وام باشد؛ ولی این دقیقاً کاری است که میخواهیم انجام دهیم، چون بهندرت انجام شده است و معتقدیم جامعه از این بابت زیان میبیند. آثار هنری حاوی پیامند و اقتصاد نباید نسبت به این پیام بیتفاوت باشد.
چرا در برابر توضیح پولی پدیدۀ تورم مقاومت میشود؟
پادکست «با ضیا» روز دوشنبه سوم آذر ۱۴۰۴ میزبان دکتر صادقالحسینی اقتصاددان، در برنامهای با عنوان «دولت جیب مردم را چگونه خالی میکند؟» بود. در برنامۀ مذکور مسائل گوناگونی مطرح شدند که هریک از آنها جای نقد و بررسی دارند. از میان این مسائل اما اشتراکگذاری بخشی حدوداً دو دقیقهای در شبکۀ اجتماعی ایکس واکنشهای فراوانی را عمدتاً از سوی هواداران یک طیف سیاسی و فکری مشخص برانگیخت؛ واکنشهایی که کموبیش بهطور کامل محدود میشوند به تمسخر، اعلام بیسوادی طرف مقابل، کلیگوییهایی در مورد علم اقتصاد و مکاتب آن و در موارد انگشتشماری هم طرح ایرادهای ناوارد که این یادداشت میتواند پاسخی به آنها باشد. این موضوع بهانهای شد تا در اینجا قدری بیشتر پیرامون مفهوم تورم به کنکاش بپردازیم.
دربارۀ بنزین: اصلاحات اقتصادی جزیرهای مشکل را بزرگتر میکند
شمار بسیار بالایی از مردم این را دریافتهاند که حق نداریم ازیکطرف قیمت بنزین در کشورهای دیگر را با قیمت بنزین در ایران مقایسه کنیم، ولی وقتی نوبت کالاهای دیگر میشود، از جمله خودروهای سواری باکیفیت بالاتر و مصرف بنزین پایینتر، مقایسه یادمان برود.
خشونت بد است، مگر آنکه «خوبها» مرتکب آن شوند؟ به بهانۀ فیلم سینمایی نبرد پشت نبرد (2025)
داستان فیلم «نبرد پشت نبرد» بسیار ساده و کلیشهای است، پیام فیلم اما از داستان آن هم کلیشهایتر و کودکانهتر است: راست بَد است. چَپ خوب است. راستها نژادپرستند و به آدمها ظُلم میکنند. چپها قهرمان و انقلابیاند. راستها زنستیز، مهاجرستیز و اقلیتستیزند. چپها مدافع حقوق زنان، مهاجران و اقلیتهایند. بیشتر مردمان اقلیت خوبند و بیشتر مردمان اکثریت بد یا حداکثر معمولی هستند، مگر آنکه به آگاهی انتقادی دست یافته باشند.
نسبت جامعهشناسی با آزادی: مروری انتقادی بر دیدگاههای یوسف اباذری
سالن شریعتی دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران در روز ۱۱ آبان پذیرای دکتر یوسف اباذری استاد بازنشستۀ آن دانشکده بود تا برای دانشجویان تازهوارد سخن بگوید.
دولت کوچک: دفاعیهای اقتصادی
اگر دستاوردهای تمدن مدرن برایمان دارای ارزش باشند نمیتوانیم نسبت به عامل به وجود آورندۀ این تمدن یعنی پیدایش فرد انسانی دارای شخصیت حقوقی مستقل و دانشی که با مفروض گرفتن چنین انسانی به مطالعۀ مناسبات اجتماعی برآمده از آن میپردازد بیتفاوت باشیم.
ساموئل هانتینگتون: هارواردی اقتدارگرا
هانتینگتون بهواسطۀ حضور و مدیریت مرکز امور بینالملل وابسته به دانشگاه هاروارد طرف مشورت بسیاری از دولتهای جهان قرار گرفت. دولتهایی که خواهان بیرون آوردن کشور خود از ورطۀ توسعهنیافتگی و گذار به یک جامعۀ مدرن همپای نمونههای پیشرفتۀ غربی بودند.
