تقلای بانک‌ها در ورطه کسری منابع نقد طی ماه‌های پایانی سال

به گزارش اکوایران، در هفته گذشته برای دومین هفته متوالی، حدود 144 هزار و 990 میلیارد تومان اعتبار در بازار باز تزریق شده است. 

به طور کلی می‌توان مشاهده کرد بانک مرکزی در ماه گذشته حجم تزریق اعتبار در بازار باز را از پله 127 همت به نزدیکی 145 همت رسانده است.

عملیات بازار باز چیست و با چه هدفی صورت می‌پذیرد؟

بازار باز عملیاتی است که طی آن بانک مرکزی با مدیریت خلق اعتبار برای بانک‌ها در ازای گرو گرفتن اوراق بهادار (ریپو کردن اوراق)، می‌تواند بر نرخ بهره بین بانکی تاثیر بگذارد.

نرخ بهره بین بانکی قیمتی است که در بازار بین بانکی و تحت تاثیر عرضه و تقاضا به دست می‌آید. به همین ترتیب هرچه مازاد تقاضا بیشتر باشد، فشار برای افزایش قیمت منابع بین بانکی یا همان نرخ بهره بازار شبانه نیز بیشتر است. 

به طور کلی اگر بانک مرکزی بتواند تقاضای منابع مالی بین بانکی را در بستری غیر از بازار بین بانکی تامین کند، می‌تواند به شکل غیر مستقیم در شکل دهی به نرخ بهره بین بانکی موثر باشد. 

حجم اعتبارات تزریق شده در بازار باز در هفته منتهی به 25 دی 1402

مشاهده می‌شود در هفته گذشته ارزش سفارش‌های ارسال شده بانک‌ها و موسسه اعتباری به بانک مرکزی حدود 152 هزار و 670 میلیارد بوده اما بانک مرکزی به حدودا 145 همت از آن پاسخ داده است. 

ارزش سفارش‌های ارسال شده و همچنین رقم تزریق شده توسط بانک مرکزی در بازار باز یکی از بالاترین ارقام ثبت شده از ابتدای سال بوده است. این درحالیست که نرخ بهره نیز در هفته گذشته به یکی از پایین‌ترین نقاط خود در سال جاری رسیده است. به همین ترتیب ممکن است بتوان این نتیجه را گرفت که احتمالا بخشی از تقاضای بانک‌ها در بازار بین بانکی، به بازار باز منتقل شده است. 

به طور کلی زمانیکه نرخ بهره کاهش یابد و میزان تزریق پول در بازارها افزایش پیدا کند، احتمالا سیاست‌های ضدرکودی در پیش گرفته شده است. درحالیکه هدف از افزایش نرخ بهره و کاهش تزریق اعتبار در بازار بین بانکی، عموما اهداف ضدتورمی است. 

اعتبارگیری قاعده‌مند بانک‌ها از بانک مرکزی

از طرف دیگر مشاهده می‌شود میزان اعتبارگیری قاعده‌مند بانک‌ها از بانک مرکزی کاهش یافته است. درحالیکه دو هفته گذشته بیش از 30 همت تقاضای اعتبارگیری قاعده مند وجود داشت، در هفته اخیر این رقم به 8 همت رسیده که هنوز رقم قابل توجهی است.

با توجه به اینکه نرخ بهره اعتبارگیری از بازار باز 23 درصد است و نرخ بهره بین بانکی کمتر از 24 درصد، تنها در صورتی بانک‌ها به بانک مرکزی با هدف اعتبارگیری قاعده‌مند و نرخ بهره 24 درصد مراجعه می‌کنند که نتوانسته باشند تمامی اعتبارت مورد نیاز خود را دو بازار باز و بین بانکی تامین نمایند. 

تحولات محیط پولی کشور در هفته اخیر

بنابراین با توجه به رقم بالای سفارش‌های ارسال شده در بازار باز توسط 24 بانک، احتمالا بانک‌ها با کمبود منابع شدیدی در حال دست و پنجه نرم کردن هستند که برخی کارشناسان این موضوع را به تورم بالا و نیاز شدید صاحبان کسب و کار به سرمایه در گردش و تسهیلات تکلیفی ارتباط می‌دهند. 

همچنین با در نظر داشتن اینکه بانک مرکزی نیز میزان پاسخ‌دهی به بانک‌ها در بازار باز را نیز افزایش داده و به نزدیکی 145 همت رسانده، ممکن است بتوان نتیجه‌گیری کرد تلاش بانک مرکزی در کوتاه مدت به جلوگیری از رکود واحدهای اقتصادی معطوف شده است. 

در نهایت با کاهش میزان درخواست اعتبارگیری قاعده‌مند در هفته گذشته این سیگنال دریافت می‌شود که در هفته گذشته، به میزان کمتری تقاضای بی پاسخ مانده در بازار باز و بین بانکی وجود داشته اما هنوز این مازاد تقاضا به کلی رفع نشده است.