در عملیات بازار باز منتهی به 17 شهریور، تقاضای بانکها برای تأمین منابع نسبت به هفته قبل کاهش پیدا کرده است. با وجود این افت تقاضا، سیاستگذار پولی همچنان مشابه هفته گذشته بخشی از سفارشها را پذیرفته است؛ بهطوریکه سهم بیشتری از درخواستها در مقایسه با 2 هفته گذشته مورد قبول قرار گرفته است. از سوی دیگر، بخشی از قراردادهای قبلی به سررسید رسیده و بخش دیگری همچنان باز باقی مانده است. همچنین بررسیها نشان میدهد در بازار شبانه مبالغ مبادلهشده اندکی افزایش یافته و روندی صعودی را نسبت به دورههای قبل ثبت کرده است.
جزئیات عملیات بازار باز در 17 شهریور
دادههای منتشر شده توسط بانک مرکزی از عملیات بازار باز 17 شهریور حاکی از آن است که درخواست بانکها برای تامین منابع مالی خلاف هفته گذشته کاهش یافته و به 430 هزار و 670 میلیارد تومان رسیده است. اینها درحالی است که در عملیات بازار باز قبلی سفارشات بانکها به بالاترین مقدار در تاریخ بازار بازهای برگزار شده توسط بانک مرکزی رسیده است. با اینوجود در این عملیات سیاست پولی بانک مرکزی به مانند هفته گذشته با 250 هزار میلیارد تومان از درخواستها موافقت کرده است. به بیان دقیقتر سکاندار پولی کشور 58 درصد از سفارشات را مورد پذیرش قرار داده که نسبت به 2 هفته قبل رقم بالاتری محسوب میشود.
همچنین در عملیات سیاست پولی منتهی به 17 شهریورماه امسال 251 هزار و 260 میلیارد تومان از قراردادها سررسید شده و در مقابل 250 هزار میلیارد تومان از توافقات همچنان در وضعیت باز قرار داشته و به سررسید نرسیدهاند.
از طرف دیگر بررسیها نشان میدهد در بازار قاعدهمند یا شبانه ارقام رد و بدل شده نسبتا افزایش یافته و بین 22 هزار و 400 میلیارد تومان تا 23 هزار میلیارد تومان گزارش شده است.
مختصری در مورد سیاست پولی بانک مرکزی
بانک مرکزی در ایران مانند تمام کشورهای جهان برای کنترل تورم یا تحریک تقاضا در اقتصاد از ابزارهای پولی و بانکی استفاده میکند. این نهاد که سیاستگذار پولی کشور محسوب میشود میتواند برای تحریک تقاضا و پاسخ به کمبود منابع مالی بانکها، منابعی را در ازای گرو گرفتن اوراق بهادار (با نام ریپو اوراق یا توافق بازخرید نیز شناخته میشود) در اختیار بانکهای متقاضی قرار دهد. معکوس این عملیات نیز قابل تصور است که در برخی مقاطع در ایران به اجرا درآمده است که طی آن بانک مرکزی اقدام به فروش موقت اوراق بهادار خود به شبکه بانکی میکند (ریپو معکوس) و در ازای آن از بانکها، منابع مالی استقراض میکند.
میتوان گفت توافق بازخرید اولین راه تامین مالی منابع بانکی در کشور است. معمولا گفته میشود برای تامین منابع مورد نیاز، بانکها سه راه پیشروی خود دارند. اولین راه ، بازار باز است. در این بازار بانکها با نرخ ۲۳ درصد و سررسید مشخص ( معمولا ۷ روز ) اقدام به استقراض از بانک مرکزی میکنند. اگر بانکها نتوانند در این بازار منابع خود را تامین کنند به سراغ بازار قاعدهمند یا همان شبانه میروند. در این بازار نرخ استقراض ۲۴ درصد است و مهلت بازپرداخت بانکها به بانک مرکزی برابر با ۲۴ تا ۴۸ ساعت است. از طرف دیگر بانکها میتوانند در بازار بین بانکی به تامین منابع خود بپردازند که سقف نرخ بهره این بازار نیز از طرف بانک مرکزی برابر با ۲۴ درصد تعیین شده است. در واقع دالان نرخ بین بانکی در این بازار بین ۲۳ تا ۲۴ درصد اعلام شده است.
