فرشی که از زیر پا کشیده شد؛ چرا اسرائیل ناگهان تنش‌ها را در دو جبهه به شدت بالا برد؟

به گزارش اکوایران، دولت بایدن به هدف سرسختانه دست‌نیافتنی توافق آتش‌بس برای پایان دادن به درگیری‌ها در غزه پایبند است، حتی در شرایطی که ممکن است دو ترور که اسرائیل مقصر آن است تلاش‌ها را تضعیف کرده و خاورمیانه را به یک جنگ منطقه‌ای کامل نزدیک‌تر کرده باشد.

تلاش برای بازگشت آرامش 

به نوشته پالیتیکو، آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه و لوید آستین وزیر دفاع ایالات متحده، روز چهارشنبه در جمع خبرنگاران تاکید کردند که تمرکز اصلی آنها همچنان بر دیپلماسی بین اسرائیل و گروه حماس است و بلینکن آن را کلیدی برای ایجاد آرامش در دیگر جبهه‌ها می‌داند.

بلینکن در مصاحبه‌ای در سنگاپور گفت: «بهترین راه برای کاهش تنش در همه جا و قرار دادن ما در مسیر بهتر، آتش بس در غزه است. من فکر می‌کنم که این تأثیرات مهمی بر سایر مناطقی خواهد داشت که شاهد درگیری‌ها هستید، چه در شمال اسرائیل و لبنان، چه جمهوری اسلامی ایران، چه در دریای سرخ با حوثی‌ها.»

اظهارات مقامات آمریکایی در حالی بیان شد که دو ترور در روزهای اخیر منطقه از قبل ناآرام را تکان داده است: فؤاد شکر، فرمانده نظامی حزب‌الله در بیروت و اسماعیل هنیه، رئیس سیاسی حماس در تهران. اسرائیل مسئولیت ترور اول را پذیرفته و در مورد دوم مظنون است. به ویژه ترور هنیه در اوایل روز چهارشنبه می‌تواند بر مذاکرات آتش‌بس تأثیر بگذارد، زیرا او در مذاکرات شرکت داشت.

تاکید تیم بایدن بر مذاکرات آتش‌بس غزه نشان می‌دهد که آمریکا تا چه اندازه روی این گفتگوها به‌عنوان پایه‌ای برای جلوگیری از یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر حساب می‌کند و به نظر نمی‌رسد که مقامات آمریکایی برنامه‌ی جدی دیگری داشته باشند. 

میز مذاکره در حال سقوط 

مذاکرات بین اسرائیل و حماس در هفته‌های اخیر با شکست مواجه شده است زیرا هر دو طرف خواستار امتیازات جدیدی شده‌اند.

یک مقام ارشد دولت بایدن از توصیف گفتگوهای آمریکا و اسرائیل درباره ترور هنیه خودداری کرد، اما اذعان داشت که وقتی صحبت از مذاکرات آتش‌بس غزه به میان می‌آید، «این اتفاق کار ما را آسان‌تر نکرد.»

جک رید رئیس نیروهای مسلح سنا این سوال را مطرح کرد که آیا اسرائیل که رهبران آن، به ویژه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر، در مواقعی در مورد آتش‌بس قبل از نابودی حماس بی‌اشتیاق به نظر می‌رسید، با توجه به اینکه هنیه یکی از مذاکره‌کنندگان بود، عمداً سعی می‌کند مذاکرات را تضعیف کند.

رید گفت: «نگرانی این است که این باعث تشدید تنش شود، زیرا در مرکز شهر بیروت یک نفر را و در مرکز شهر تهران یک نفر را زدند. سوال این است که چه تاثیری بر مذاکرات خواهد داشت. فکر نمی‌کنم به آن کمک کند، فکر می‌کنم آن را به عقب برگرداند. این ممکن است بخشی از منطق حمله برای او نیز باشد.»

بدون نوعی آتش‌بس، مقامات آمریکایی نگرانند که اسرائیل و حماس خشونت‌ها را تشدید کنند، به‌ویژه اسرائیل اگر تصمیم بگیرد که تنها راه برای آرام کردن غزه، جنگ بیشتر در حال حاضر است.

این می‌تواند منجر به تشدید تنش توسط گروه‌های دیگری شود که در حال تبادل آتش با اسرائیل هستند، از جمله حزب‌الله و حوثی‌ها در یمن، و کل منطقه را به جنگ بکشاند. به ویژه، می‌تواند به نبردهای مستقیم بین اسرائیل و جمهوری اسلامی ایران منجر شود.

در ماه‌های پس از حمله حماس به اسرائیل در 7 اکتبر، اسرائیل با شبه‌نظامیان فلسطینی جنگیده، اما همچنین در چندین دور مذاکرات با آنها درباره آتش‌بس موقت و آزادی اسرا، از جمله یک تلاش موفقیت‌آمیز بزرگ، شرکت کرده است.

درگیری بین اسرائیل و نیروهای حزب‌الله در لبنان در ماه‌های اخیر به مرحله جدیدی رسیده است، اما ایالات متحده مذاکرات غیرمستقیم را در این جبهه نیز دنبال کرده است. این در حالی است که مقامات آمریکایی بر این باورند که حزب‌الله در مواجهه با اسرائیل تا زمانی که حماس با آتش‌بس با اسرائیل موافقت نکند، عقب‌نشینی نخواهد کرد.

اصابت پرتابه‌ای که منجر به کشته شدن دوازده کودک در زمین فوتبال در بلندی‌های جولان شد، تنشی را در همه جبهه‌ها انداخته است. این حمله که حزب‌الله مسئولیت آن را رد کرد، همان چیزی است که گمان می‌رود اسرائیل را به انجام حمله در بیروت علیه شکر سوق داد.

به گفته دو مقام آمریکایی، ایالات متحده مدعی شده که حمله در پایتخت لبنان را به عنوان یک پاسخ استاندارد و متناسب برای کشتن کودکان تلقی می‌کند، اگرچه مشخص نیست حزب‌الله چگونه پاسخ خواهد داد.

اما حمله در ایران می‌تواند پیامدهای بسیار بزرگتری داشته باشد.یکی از این مقامات گفت که کاخ سفید هیچ اطلاعی در مورد آن دریافت نکرده است. به نظر می‌رسد بلینکن این موضوع را تایید کرده و گفت: «این چیزی است که ما از آن مطلع یا درگیر آن نبودیم.» 

اسرائیل در مورد این حمله سکوت کرده است، اما مقامات آمریکایی هنوز اطلاعاتی دریافت نکرده‌اند که نشان دهد بازیکن دیگری این حمله را انجام داده است.

یک سوال واضح این است که چرا اسرائیل اکنون هنیه را حذف کرده است.

ناتان براون، استاد دانشگاه جورج واشنگتن گفت: «ترور رهبر سیاسی حماس باعث می‌شود که واسطه‌ها و میزبانان حماس احساس کنند چیزی شبیه فرش از زیر پای آنها بیرون کشیده می‌شود.» 

به ادعای یک مقام اسرائیلی، اسرائیل همچنان می‌خواهد در هفته‌های آتی با حماس به توافق آتش‌بس دست یابد. این مقام افزود، با این حال، شتابی که اسرائیل و آمریکا در آغاز ماه جولای به دست آوردند، زمانی که حماس اعلام کرد آماده است برای نهایی کردن یک توافق کار کند، سقوط کرده است.

در اواسط ژوئیه، هر دو طرف خواستار امتیازات اضافی بودند. اسرائیلی‌ها می خواستند تعداد اسرای زنده را که بر اساس این پیمان آزاد می‌شوند، افزایش دهند. حماس می‌خواست اسرائیل موافقت کند که تمام نیروهای خود را از غزه خارج کند، نه فقط از برخی مناطق پرجمعیت. تیم مذاکره کننده هفته گذشته بار دیگر در رم دیدار کردند اما پیشرفت چشمگیری نداشتند. این مقام ارشد دولت گفت که انتظار می‌رود مذاکرات بیشتری در این هفته انجام شود.

تشدید تنش برای کاهش تنش

برخی از تحلیلگران معتقدند که اسرائیل ممکن است بر این نظریه عمل کند که بهترین راه برای عقب‌نشینی حماس و حزب‌الله و موافقت با توقف خصومت‌ها، نشان دادن قدرت خود است. این تاکتیک اغلب «تشدید تنش برای کاهش تنش» نامیده می‌شود.

جیمز جفری، سفیر آمریکا در عراق، ترکیه و آلبانی گفت: «اسرائیل با این حملات می‌گوید: ما ترجیح می‌دهیم همه اینها را از طریق دیپلماتیک خاتمه دهیم، اما اگر نتوانیم به اهداف خود برسیم، همانطور که به پیروزی می‌رسیم تنش را تشدید می‌کنیم و شما می‌دانید که این کار را انجام خواهیم داد.» 

نتانیاهو همچنین دلایل شخصی برای طولانی کردن جنگ دارد.

رهبر اسرائیل تحت فشار شخصیت‌های راست افراطی است که برای حفظ ائتلاف حکومتی او حیاتی هستند تا حتی یک اینچ را به حماس واگذار نکنند و علیه رژیم اسلامی در تهران سرکشی کنند. بسیاری از مقامات ایالات متحده همچنین مشکوک هستند که نتانیاهو - که با اتهامات فساد مواجه است - احساس می‌کند که ادامه جنگ بهترین راه برای ماندن در قدرت و بیرون از زندان است.

آلپر کوشکون، مدیرکل سابق امور امنیت بین‌الملل در وزارت امور خارجه ترکیه، گفت: «همیشه خطری در اعمال تشدید تنش‌ها مانند حمله به هنیه وجود دارد. حمله به چنین هدفی در تهران واقعاً محدودیت‌ها را از بین می‌برد.»

این اولین باری نیست که اسرائیل از 7 اکتبر اقدامی حساس علیه ایران انجام می‌دهد.

در ماه آوریل، این رژیم به یکی از ساختمان‌های سفارت ایران در دمشق حمله کرد و چندین مقام ارشد نظامی جمهوری اسلامی ایران را ترور کرد. ایران با پرتاب صدها موشک و راکت به سوی اسرائیل پاسخ داد، حمله مستقیم بی‌سابقه‌ای از سوی ایران علیه اسرائیل.

ایالات متحده، اسرائیل و برخی کشورهای عربی اکثریت قریب به اتفاق پرتابه‌ها را رهگیری کردند و خسارات وارده به اسرائیل را محدود کردند. اسرائیل سپس یک حمله متقابل کوچک علیه ایران انجام داد. اما رویارویی اساساً مهار شد.

متحدان بایدن در کنگره روز چهارشنبه در تلاش بودند تا آخرین رویدادها را درک کنند. رید تایید کرد که ژنرال اریک کوریلا، رئیس فرماندهی مرکزی ایالات متحده، قرار بود روز چهارشنبه به قانونگذاران در مورد خاورمیانه توضیح دهد، اما به دلیل این ترورها، گردهمایی به تعویق افتاد.

سناتور پیتر ولش از تصمیم ترور هانیه انتقاد کرد. ولش گفت: «این رویکرد نتانیاهو را تقویت می‌کند، یعنی اینکه بدون مشورت با ایالات متحده هر کاری را انجام می‌دهد، با این حال انتظار دارد که ایالات‌متحده در هر تصمیمی که می‌گیرد از او حمایت کند.»