از بیروت تا تهران؛ دو تروری که ممکن است محاسبات ایران و حزب الله را تغییر دهد/ بازی بزرگ در راه است؟

به گزارش اکوایران، دو ترور در دو پایتخت خاورمیانه با هفت ساعت و 1500 کیلومتر فاصله. هر دو بخشی از عملیات اسرائیل بود که می‌تواند منجر به تشدید شدید جنگ منطقه‌ای شود که نزدیک به ده ماه ادامه دارد.

اولین مورد، حدود ساعت 19:30 به وقت محلی در 30 ژوئیه، یک آپارتمان در حومه جنوبی بیروت را هدف قرار داد. فواد شکر، مشاور نظامی رهبر حزب الله از این آپارتمان بازدید می‌کرد. چند ساعت بعد موشک دیگری اصابت کرد، این بار، به خانه‌ای در تهران و اسماعیل هنیه، رهبر حماس را هدف قرار داد.

به نوشته اکونومیست، انتخاب اهداف اسرائیل هم تاکتیکی و هم نمادین بود. آقای شکر از زمان تأسیس آن در اوایل دهه 1980، در عملیات نظامی حزب الله نقش محوری داشت. تصور می‌شد که او در حملات به پادگان‌های نظامی آمریکا و فرانسه در بیروت در سال 1983 دست داشته است. اطلاعات اسرائیل معتقد است که او یک حلقه مهم در پروژه سامانه‌های هدایت پذیر برای موشک‌های دوربرد حزب‌الله بوده است.

آقای هنیه به عنوان رئیس دفتر سیاسی حماس کمتر درگیر مسائل نظامی بود. گمان می‌رود که او دقایقی قبل از حمله 7 اکتبر از آن مطلع شده باشد. از سال 2017 او چهره عمومی این گروه بوده است که در قطر مستقر است و در سراسر منطقه سفر می‌کند. او تلاش‌هایی را برای اصلاح روابط این گروه با ایران پس از شکاف آن‌ها در طول جنگ داخلی سوریه، رهبری کرد. او همچنین یکی از طرف‌های مهم گفتگوها در مذاکرات آتش بس با اسرائیل بود.

جزئیات ماجرا هنوز مبهم است. اسرائیل تنها مسئولیت حمله بیروت را بر عهده گرفته و آن را تلافی حمله موشکی سه روز پیش به منطقه مجدل شمس در بلندی‌های جولان خوانده است.

از 8 اکتبر، زمانی که حزب الله برای حمایت از حماس حمله به اسرائیل را آغاز کرد، هر دو طرف عمدتاً مواضع نظامی و شهرهای مرزی خالی از سکنه را هدف قرار داده‌اند. حادثه مجدل شمس، و تلاش برای ترور آقای شکر، هر دو قوانین نانوشته درگیری را زیر پا می‌گذارد، و اسرائیلی‌ها و لبنانی‌ها را بیشتر نگران تشدید تنش می‌کند.

نه اسرائیل و نه حزب‌الله علاقه‌ای به جنگی گسترده‌تر ندارند، اما خود را برای جنگ آماده می‌کنند. گزارش‌هایی مبنی بر قرار گرفتن موشک‌های دوربرد حزب‌الله بر روی پرتابگرها وجود دارد و مقامات امنیتی اسرائیل به صراحت اعلام کرده‌اند که برخلاف 7 اکتبر، نیروهای آن‌ها برای یک کارزار بسیار گسترده‌تر آماده هستند.

اکنون مسئولیت تصمیم گیری در مورد میزان واکنش با حزب الله است. یک حمله بزرگ به اسرائیل می‌تواند آمریکا را به میان بکشاند که نیروهای قابل توجهی را در منطقه مستقر کرده است. لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، در 31 ژوئیه گفت که اگر اسرائیل مورد حمله قرار گیرد، آمریکا از آن «دفاع» خواهد کرد. او چند روز را صرف مشاوره دادن به اسرائیل کرده بود که به بیروت حمله نکند، مبادا باعث درگیری بزرگتر شود.

پاسخ حزب الله همچنین تحت تأثیر ایران، متحد اصلی آن، خواهد بود. ایران تاکنون مشتاق این نبوده که قدرتمندترین متحد خود را به جنگی بزرگتر بکشاند. این خطر هدر رفتن سرمایه‌گذاری چندین دهه‌ای روی حزب الله را به همراه خواهد داشت. اما اقدام اسرائیل برای ترور آقای هنیه در خاک ایران ممکن است محاسبات را تغییر دهد.

ایران قبلاً یک بار مستقیماً اسرائیل را هدف قرار داده است. این بار، ایران باید تصمیم بگیرد که آیا می‌تواند خطر یک رویارویی بزرگتر را بپذیرد، آن هم در حالی که دوران حساس سیاسی را پشت سر می‌گذارد. آقای هانیه ساعاتی پس از شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، رئیس جمهور جدید ایران ترور شد. این احتمالاً چیزی نبود که او برای اولین روز کارش تصور می‌کرد.

در حالی که اسرائیل، حزب الله و ایران به سمت یک جنگ گسترده تر حرکت می‌کنند، اسرائیل و حماس به سمت یک توافق آتش بس پیش می‌رفتند. گفتگوها برای ماه ها ادامه داشت، اما در هفته‌های اخیر به نظر می‌رسید که مذاکره کنندگان خوشبین بودند که هر دو طرف چارچوبی را که در ابتدا توسط اسرائیل پیشنهاد شده بود - برای عقب نشینی مرحله به مرحله از غزه و آزادی 115 اسیری که هنوز در آنجا نگهداری می‌شوند- بپذیرند.

دو مرد در نهایت تصمیم خواهند گرفت که آیا این گفتگوها موفق می‌شوند یا خیر. یحیی سنوار، رهبر حماس در غزه، برای دستیابی به یک توافق تحت فشار زیادی قرار دارد: مردم فلسطین برای آتش بس مستاصل هستند، و با کاهش تعداد اسرای زنده اسرائیلی در غزه، اهرم او بر اسرائیل در حال کاهش است. ترور آقای هنیه مطمئناً مذاکرات آتش‌بس را به تعویق می‌اندازد، اما وضعیت غزه را تغییر نمی‌دهد.

رویکرد بنیامین نتانیاهو به توافق ضد و نقیض بوده است. او اجازه گفتگو با حماس را از طریق میانجیگران مصری و قطری داده است، اما بارها شرایط جدیدی را به پیشنهاد اولیه اسرائیل اضافه کرده است. رهبران نظامی خسته از جنگ اسرائیل طرفدار توافق هستند، تا حدی به این دلیل که می‌خواهند بر تهدید بسیار بزرگتر حزب الله تمرکز کنند. مقامات دخیل در مذاکرات، نتانیاهو را به اولویت دادن به ملاحظات سیاسی متهم می‌کنند: وزرای راست افراطی در کابینه او با هرگونه آتش بس مخالف هستند.

ترورها در بیروت و تهران می‌تواند به نتانیاهو بهانه سیاسی لازم برای دستیابی به یک معامله را بدهد – اگر واقعاً بخواهد. او می‌تواند ادعا کند که به حمله 7 اکتبر پاسخ داده و علیه دشمنان اسرائیل تلافی کرده است و به «پیروزی کامل» دست یافته است. اما قبل از آن باید منتظر باشد تا حزب الله و ایران به این ترورها پاسخ دهند و ببیند آیا با جنگ بزرگتری روبرو می‌شود یا خیر.