جاه‌طلبی‌های به ثمر نشسته شاهزاده؛ چگونه آتش غزه دامن‌‌ بن سلمان را نگرفت؟

به گزارش اکوایران، اقتصاد عربستان سعودی علیرغم جنگ اسرائیل علیه غزه و حملات حوثی‌ها در دریای سرخ پیشرفت کرده است، امری که نشان می‌دهد تلاش‌های پادشاهی برای فاصله گرفتن از تنش‌های منطقه‌ای به معنای واقعی کلمه به ثمر نشسته است. 

به گفته میدل‌ایست‌ای، صندوق بین‌المللی پول (IMF) در آخرین گزارش خود در مورد اقتصاد این پادشاهی اعلام کرد: «رویدادهای ژئوپلیتیکی در خاورمیانه تاکنون هیچ تأثیر عمده‌ای بر اقتصاد عربستان سعودی نداشته است.»

این گزارش می‌گوید صادرات نفت عربستان سعودی به دریای سرخ، جایی که حوثی‌ها کشتی‌های تجاری را هدف قرار داده‌اند و به گفته آنها در همبستگی با فلسطینی‌های غزه است، وابسته نیست. 

به همین ترتیب، تعداد گردشگری عربستان سعودی «قوی باقی مانده است.»

به طور کلی، صندوق بین‌المللی پول تصویری زیبا از اقتصاد عربستان سعودی با یک سیستم بانکی قوی، مالکیت خانه رو به رشد و رشد اقتصادی غیرنفتی «قوی» ترسیم کرده است.

این گزارش بر تفاوت بین اقتصادهای خلیج فارس و کشورهای فقیرتر مانند مصر، لبنان و اردن تأکید می‌کند، که اقتصادهای ضعیف آنها از جنگ اسرائیل آسیب دیده است.

عربستان سعودی گزارش صندوق بین‌المللی پول را تاییدی بر بر این امر می‌داند که موفق شده از غرق شدن در جنگ غزه جلوگیری کند. 

این کشور درخواست از اسرائیل برای برداشتن گام‌هایی به سوی تشکیل کشور فلسطینی را با صدای بلندتر ابراز کرده و مذاکرات برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل را متوقف کرده است، اما از هرگونه اقدام دیگری برای همبستگی با فلسطینی‌ها خودداری کرده است.

پادشاهی همچنین از پیوستن به کمپین نظامی آمریکا علیه دشمن سابقش، حوثی‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران در یمن، اجتناب کرده است. در حالی که این گروه در حال جنگ با کشتی‌های تجاری است، عربستان سعودی محدودیت‌های بانکی آنها را کاهش داده و پروازها به یمن را از سر گرفته است. 

علیرغم تنش‌ها بر سر غزه که نگرانی‌ها را در مورد یک درگیری منطقه‌ای افزایش داده است، عربستان سعودی به عنوان بخشی از برنامه چشم‌انداز 2030 ولیعهد محمد بن سلمان، که برای دور کردن اقتصاد عربستان از دلارهای نفتی طراحی شده است، بر رشد اقتصادی متمرکز شده است. 

این برنامه در حال به ثمر نشستن است. صندوق بین‌المللی پول اعلام کرد، در پایان سال 2023، نرخ بیکاری عربستان سعودی به پایین‌ترین حد تاریخی خود رسید که عمدتاً به دلیل رشد مشاغل بخش خصوصی بود. 

تولید ناخالص داخلی غیرنفتی عربستان سعودی در سال 2023 به 3.8 درصد رسید که نسبت به سال 2022 که به 5.3 درصد رسید، کاهشی را نشان می‌دهد، اما به لطف سرمایه‌گذاری قوی و مصرف خصوصی همچنان «قوی» بود. 

با این حال، صندوق بین‌المللی پول همچنین خاطرنشان کرد که عربستان سعودی برخی از کلان پروژه‌های بلندپروازانه‌تر خود را «بازنگری» کرده است. 

پادشاهی مجبور شده است بودجه پروژه نئوم را کاهش دهد، یک پروژه کلان شهر 1.5 تریلیون دلاری که سازمان‌دهندگان ادعا می‌کنند در نهایت 33 برابر شهر نیویورک خواهد بود و شامل یک خط مستقیم 170 کیلومتری می‌شود.

به جای 1.5 میلیون نفر در این شهر تا سال 2030، مقامات سعودی اکنون کمتر از 300000 نفر را پیش‌بینی می‌کنند. در همین حال، تنها 2.4 کیلومتر از شهر قرار است تا سال 2030 تکمیل شود.

برنامه ولیعهد به درآمد نفت وابسته است. صندوق بین‌المللی پول تخمین می‌زند که عربستان سعودی برای متعادل کردن بودجه خود به قیمت نفت به 96 دلار در هر بشکه نیاز دارد که تقریباً 20 دلار کمتر از قیمت فعلی است. 

پادشاهی سعی کرده است با کاهش تولید و پمپاژ نفت خام قبل از رسیدن به اوج تقاضای جهانی انرژی، تلاش‌های خود برای حمایت از قیمت نفت را متعادل کند. 

البته ارزیابی صندوق بین‌المللی پول مبنی بر اینکه احتمالاً درآمد نفتی عربستان سعودی سریع‌تر از آنچه قبلاً تخمین زده می‌شد کاهش می‌یابد، باعث نگرانی مقامات سعودی خواهد شد. 

انتظار می‌رود درآمد در سال 2026 به 209 میلیارد دلار افزایش یابد، تقریباً 26 درصد تولید ناخالص داخلی، قبل از کاهش سریعتر در سال 2029 به 4.1 درصد کمتر از آنچه قبلاً انتظار می‌رفت.