صندوق ورشکسته برای حمایت از بازنشسته؛ روایت آماری از وضعیت ۲ صندوق بازنشستگی بزرگ ایران

به گزارش اکوایران، آمارها حاکی از آن است که از سال 91 تا 1402 نسبت پشتیبانی صندوق بازنشستگی کشوری بیانگر ورشکستگی این صندوق بوده است. همچنین نسبت پشتیبانی صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی نیز که در دهه 90 وضعیت مناسبی داشته در سال‌های 1401 و 1402 وضعیتی نامطلوب را نشان می‌دهد. این امر به دلیل سیاست‌های نادرست صندوق‌های بازنشستگی و همچنین پیرتر شدن جمعیت کشور است.

آنچه که توانسته جلوی ورشکستگی این دو صندوق به خصوص صندوق بازنشستگی کشوری را بگیرد، وابستگی آنها به دولت است. احتمالا در سال‌های آتی نیز صندوق تامین اجتماعی به منابع دولت وابسته‌تر شود. این امر می‌تواند بر کسری بودجه دولت و در نهایت تورم در اقتصاد ایران بیفزاید.

منظور از نسبت پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی چیست؟

نسبت پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی بیانگر نسبت تعداد بیمه‌پردازان به مستمری‌بگیران صندوق‌های  بازنشستگی است. در حالت مطلوب بسته به نرخ بیمه‌پردازی معمولا بین 5 تا 7 و حداقل این نسبت برای جلوگیری از ورشکستگی صندوق‌ها 4 است. بنابراین هر چه نسبت پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی بالاتر باشد یعنی به ازای یک بازنشسته تعداد بیشتری بیمه‌پرداز وجود دارد و هر چه این نسبت کمتر باشد یعنی تعداد بیمه‌پرداز کمتری برای پرداخت حقوق و دستمزد یک بازنشسته موجود است. البته باید گفت در ایران بخش زیادی از حقوق بازنشستگان از طریق حق بیمه کارمندان پرداخت می‌شود و از همین‌رو نسبت پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی حائز اهمیت زیادی است.

نسبت پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی کشوری و تامین اجتماعی در ایران

براساس داده‌های مرکز آمار از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نسبت پشتیبانی صندوق‌های بانشستگی از سال 1391 تا 1402 روندی نزولی داشته است. همانطور که گفته شد این نسبت بیانگر نسبت تعداد بیمه‌پردازان به مستمری‌بگیران است. اگر این نسبت از عدد 4 پایین‌تر باشد یعنی صندوق مربوطه ورشکسته است. به زبان اعداد صندوق بازنشستگی کشوری در سال 91 نسبت پشتیبانی معادل 1.1 درصد داشته است. این نسبت در تمام سال‌های دهه 90 و همینطور از سال 1400 تا 1402 نیز بسیار پایین اعلام شده است. به طوری که نسبت پشتیبانی صندوق‌ بازنشستگی کشوری در سال گذشته برابر با 0.5 درصد بوده است. بنابراین صندوق کشوری از سال 91 تا به الان ورشکسته بوده و اینکه توانسته به تعهدات خود عمل کند صرفا به دلیل کمک‌های دولتی بوده است.

از طرف دیگر صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی که وضعیت مناسب‌تری در مقایسه با صندوق کشوری داشته نیز در سال‌های 1401 و 1402 در وضعیت بحرانی قرار گرفته است. این صندوق در سال 91 نسبت پشتیبانی معادل 6.5 درصد داشته است. تا سال 1400 نیز نسبت پشتیبانی صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی  بالاتر از 4 درصد بوده است. اما در سال‌های 1401 و سال گذشته این نسبت به 4 درصد و 3.9 درصد رسیده که به معنای وضعیتی بحرانی در این صندوق است.