به گزارش اکوایران، شینا انصاری با اشاره به شرایط نامطلوب بارش در سال جاری اظهار کرد: کشور ما طی پنج سال اخیر با خشکسالی متوالی مواجه بوده و امسال نیز از نظر بارش در وضعیت بسیار نامطلوبی قرار داشته است. این مساله تحت تاثیر تغییر اقلیم است اما بخشی از بحران کنونی به حکمرانی نامناسب در مدیریت منابع آب برمیگردد که متاسفانه برای سیاستگذاری و بارگذاریها به ظرفیتهای بومشناختی توجه نشده است. بهعنوان نمونه در شهری با محدودیت منابع آب، صنایع آببر مستقر شدند یا ساختوسازهای مسکونی بدون در نظر گرفتن محدودیت منابع توسعه یافتند که در نهایت برای تامین آب این مناطق، انتقالهای بینحوضهای انجام شده است.
براساس گزارشی از ایسنا، رییس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: در بخش کشاورزی نیز الگوی کشت ناپایدار و محصولات آببر در مناطقی که منابع توان پاسخگویی نداشته مورد استفاده قرار گرفته و استفاده از روشهای سنتی مزید بر علت شده است و همه این عوامل سبب شده امروز کشور با بحران منابع آب مواجه باشد.
راهکارهای خروج از بحران
وی تاکید کرد: راهکار عبور از این بحران، بازنگری جدی در تعریف مساله آب و توجه به مدیریت مصرف است. در کنار تولید و انتقال آب برای تامین نیاز کلانشهرها، باید بر الگوی مصرف توجه داشت و در کشاورزی و صنعت بر مصرف آب نظارت کرد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه گفت: استفاده از آبهای نامتعارف، توسعه سیستمهای تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی و بهرهگیری از پسابها از جمله راهکارهایی است که میتواند بخشی از مشکلات را کاهش دهد. اگر نگاه کشور در حوزه مصرف پایدار باشد، امکان عبور از بحران فراهم خواهد شد؛ هرچند این فرایند نیازمند زمان معقول و منطقی است اما تجدید نظر در سیاستهای این حوزه ضروری است.
انتقال آب و پیامدهای اجتماعی و زیستمحیطی
انصاری درباره انتقال آب از طالقان به تهران و چالشهای انتقالات بین حوضهای آب اظهار کرد: هر نوع انتقال آب بین حوضهای پیامدهای اجتماعی و اقتصادی دارد، بهویژه انتقال آب میتواند در مبدا مشکلاتی را ایجاد کند و به همین دلیل باید مطالعات ارزیابی اثرات زیستمحیطی پیش از اجرا انجام شود که البته مطالعات برای انتقال آب طالقان انجام شده است.
وی ادامه داد: بر اساس قوانین بالادستی و برنامه هفتم توسعه، وزارت نیرو مکلف به تخصیص آب است و آب شرب در اولویت نخست قرار دارد و پس از آن، حقآبه محیط زیستی قرار دارد که متاسفانه در طول سالها به آن توجه کافی نشده است.
تأمین آب شرب تهران از طالقان و پیامدها
معاون رییس جمهوری درباره انتقال آب از طالقان برای تامین آب شرب تهران توضیح داد: این کار از سالهای گذشته آغاز شده است. در حالیکه طالقان پیشتر حقآبهای برای دشت قزوین و کشاورزی در آن منطقه داشته همچنین تأمینکننده بخشی از نیاز آب استان البرز بوده است، اکنون بخش قابل توجهی از منابع آن به تهران منتقل میشود. چنین انتقالهایی در حوضههای آبریز دیگر نیز اجرا و بعضا به بروز تعارضات اجتماعی منجر شده است.
انصاری افزود: مردم محلی در مبدا انتقال، از گذشته سهمی از این منابع داشتهاند اما با احداث تونلها و کانالهای انتقال، آب به منطقهای دیگر منتقل شده است. این اقدام هم برای روستاهای مبدا مشکل ایجاد میکند و هم موجب کاهش حقآبه محیط زیستی از جمله نیازهای طبیعت و تالابها میشود.
حقآبه محیط زیست؛ اولویت فراموششده
وی با اشاره به اولویتبندی در تخصیص آب تصریح کرد: در قانون برنامه هفتم توسعه جدولی پیشبینی شده که نشان میدهد حداقل نیاز تالابها حدود ۱۰.۷ میلیارد مترمکعب است.
به گفته انصاری، این میزان در سال جاری و حتی در سالهای گذشته بهطور کامل و با توجه به نیاز موجود محقق نشده است. بخشی از این مساله ناشی از کمبارشی و خشکسالی است اما بخش دیگر به برداشتهای بیرویه و توسعه سطح زیر کشت در اطراف تالابها بازمیگردد. همه این عوامل باعث شدهاند نیاز آبی تالابها تامین نشود و حقآبه کامل محقق نشده است.
ضرورت دیپلماسی محیط زیست در آبهای فرامرزی
انصاری با تأکید بر اهمیت آبهای مرزی و فرامرزی گفت: در حوزه آبهای فرامرزی بسیار جای کار وجود دارد. برای مدیریت بهتر منابع باید دیپلماسی محیط زیست تقویت شود. ایران در حوضههایی مانند خوزستان و تالاب هورالعظیم با مشکلاتی روبهرو است. هر سال در فصل گرما، بخش عراقی این تالاب بهدلیل خشکیدگی دچار «خودسوزی» میشود و همین امر ضرورت رهاسازی آب را از سمت کرخه و دجله دوچندان میکند.
انصاری در پایان گفت: مطالبات در حوزه آب در سطح منطقهای و بینالمللی باید با قدرت پیگیری شود و در حال حاضر نیز پیگیری میشود. وزارت امور خارجه، سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو این مساله را در دستور کار دارند تا مطالبات ایران برای تامین حقآبه محیط زیستی محقق شود.
