به گزارش اکوایران، الجزیره در گزارشی درباره روابط آمریکا و ترکیه آورده است: میزبانی «دونالد ترامپ»، رئیس جمهوری آمریکا از «رجب طیب اردوغان»، همتای ترک خود در کاخ سفید، نشان دهنده از سرگیری روابط بین دو کشور در سطح ریاست جمهوری بود؛ موضوعی که در دوران ریاست جمهوری «جو بایدن» وجود نداشت.
الجزیره ادامه داد: دیدار ترامپ و اردوغان در واشنگتن اولین دیدار طی شش سال گذشته و از زمان اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ بود. جو بایدن، رئیس جمهوری سابق، هیچگاه نفرت خود از اردوغان را پنهان نکرده و حتی در جریان مبارزات انتخاباتی خود «حمایت از اپوزیسیون ترکیه برای سرنگونی او» را خواستار شده بود.
بر اساس این گزارش، این دیدار در پی رویدادهای منطقهای و بینالمللی داغ و عمیقاً تأثیرگذار مانند جنگ روسیه و اوکراین، به ویژه پس از تلاش ترامپ برای میانجیگری آتشبس و سپس تلاشهای بعدی او برای حمایت از کییف و پس از تغییر رژیم در سوریه برگزار شد؛ جایی که دو کشور بر سر حمایت از رهبری جدید یا حداقل «دادن فرصتی» به آن، به تعبیر آمریکاییها، توافق دارند. این دیدار همچنین پس از جنگ تقریباً دو ساله غزه برگزار شد.
به گزارش ایرنا، الجزیره اضافه کرد: مدتها است که روابط شخصی بین دو رئیس جمهور دروازه ای مهم به روابط بین آنکارا و واشنگتن در دوران ترامپ بوده است، کسی که تحسین خود را از همتای ترک خود پنهان نمیکند، کسی که او را «مردی قوی و مورد احترام گسترده در ترکیه، اروپا و جهان» میداند.
دیدار ترامپ و اردوغان بسیار مثبت بود
در مقابل، به نظر میرسد رئیس جمهوری ترکیه شخصیت رئیس جمهور آمریکا را به دقت بررسی کرده است، کسی که بسیاری از روسای جمهور به دلیل مزاج متغیر و پر نوسان او، از در تنگنا قرار گرفتن در برابرش بیم دارند.
بر اساس این گزارش، رئیس جمهور ترکیه در کاخ سفید به گرمی مورد استقبال و پذیرایی قرار گرفت، جایی که ترامپ بارها تحسین خود را از او به عنوان یک رئیس جمهور قوی که با او دوستی دیرینه دارد و قدردانی از نقش او در ایجاد تغییر رژیم در سوریه، تکرار کرد.
این دیدار از نظر شکل و محتوا، بسیار مثبت بود، به ویژه درباره رابطه مستقیم بین ترامپ و اردوغان که با برخی از دیدارهای رئیس جمهور آمریکا با سایر روسای جمهور، از جمله نزدیکترین متحدان کشورش، تفاوت اساسی داشت.
از جمله نتایج مستقیم این دیدار، امضای توافقنامه همکاری بین دو کشور برای ایجاد یک راکتور هستهای تولید برق در ترکیه به عنوان هسته همکاری استراتژیک در زمینه انرژی هستهای صلحآمیز بود.
الجزیره ادامه داد: اخباری نیز در مورد تفاهماتی برای خرید تعداد زیادی هواپیمای بوئینگ توسط آنکارا به عنوان بخشی از قراردادی به ارزش دهها میلیارد دلار منتشر شده است. در مورد صنایع دفاعی و قراردادهای تسلیحاتی، هیچ یک از طرفین اظهارنظر خاصی اعلام نکردهاند.
گشوده شدن صفحه ای جدید از روابط آنکارا و واشنگتن
در مجموع، واضح است که دو طرف این دیدار را بر اساس منافع مشترک، به ویژه منافع اقتصادی و تجاری، بنا نهادند، نه بر اساس مواضع از پیش تعیین شده یا مسائل مورد اختلاف؛ که این صفحه جدیدی از روابط میان دو کشور را می گشاید.
به نظر میرسد موضوع خرید ۴۰ فروند جنگنده اف-۱۶ توسط آنکارا، با توجه به مزایای مالی این قرارداد برای آمریکا، روی میز مذاکره بین دو کشور قرار دارد، به خصوص که دولت بایدن پس از لغو وتوی آنکارا در مورد پیوستن سوئد به ناتو، این قرارداد را تأیید کرد.
با این حال، به نظر میرسد رئیس جمهور آمریکا در حال تعیین شروطی برای این توافق است، زیرا در پاسخ خود اضافه کرد: «اگر جلسه مثبتی داشته باشیم.»
این به این معنا است که ترکیه واردات گاز طبیعی روسیه را کاهش میدهد یا قطع میکند تا به تحریمها و فشارهای غرب کمک کند.
به گزارش الجزیره، ترکیه چنین کاری را نمی تواند انجام دهد و در آینده نیز به دنبال آن نیست. اگرچه به نفعش است که وابستگی خود به گاز روسیه را کاهش دهد و منابع وارداتی خود را متنوع کند، اما با توجه به تعهدات بلندمدت خود، نمیخواهد ریسک تیره شدن روابط با مسکو را بپذیرد.
ترکیه درباره پروژه جنگنده اف-۳۵ نیز با موانع پیچیدهتری روبه رو است. در وهله نخست، نیاز به تصویب کنگره دارد که به دلیل دیدگاه منفی کلی در کنگره نسبت به ترکیه و اردوغان، غیرممکن به نظر میرسد.
مانع دوم، موضع لابیهای یونانی و اسرائیلی است که برای جلوگیری از بازگشت آن، فشارهای شدیدی را اعمال میکنند تا تلاشهای ترکیه برای دستیابی به حالت تعادل یا برتری در مورد یونان و حفظ برتری هوایی در مورد اسرائیل را به شکست بکشانند.
مانع سوم مربوط به بهانهای است که برای کنار گذاشتن ترکیه از این پروژه مطرح شده است: سامانه اس-۴۰۰ روسیه که ترکیه هنوز آن را در اختیار دارد، هرچند هنوز فعال نشده است. این موضوع، لزوم یافتن راهکاری برای پر کردن شکاف بین ایالات متحده که میخواهد این سامانه را از ترکیه خارج یا آن را وارسی کند و ترکیه که سناریوی «عدم فعالسازی» را پیشنهاد میدهد، ضروری می سازد.
تمایل ترامپ و اردوغان به حرکت بر ریل جدید
الجزیره نتیجه گیری کرد که ترامپ و اردوغان مایل به حرکت روابط روی ریل جدیدی هستند که از سایه های منفی سالهای گذشته به ویژه تحریم و ممنوعیت تسلیحاتی فاصله گرفته شود. گرچه عامل شخصی بین دو رئیس جمهور در ابتدا محوری بود، اما نتیجه تا حد زیادی به عامل نهادی و بوروکراسی آمریکا، به ویژه موضع کنگره، مربوط است، به خصوص با توجه به اختلاف آشکار در مواضع بین دو کشور و دو رئیس جمهور در مورد جنگ غزه و روابط با روسیه.
این بُعد با توجه به اینکه آنکارا، ضمن تلاش برای روابط نزدیکتر با غرب، تقویت روابط خود در ناتو و تجدید تلاشهایش برای عضویت در اتحادیه اروپا، نمیخواهد این امر منجر به قطع روابط یا رویارویی با مسکو شود، اهمیت بیشتری پیدا میکند. در عوض، آنکارا در تلاش است تا روابط و محورهای سیاست خارجی خود را متنوع کند، چیزی که طبیعتاً در شکل فعلی آن مورد رضایت کنگره نخواهد بود.
این مساله توپ را کاملاً در زمین ترامپ قرار میدهد تا از یک سو بر جهتگیری کنگره تأثیر گذارد و از سوی دیگر، احتمال تغییر ترکیب کنگره و دیدگاه آن نسبت به ترکیه را افزایش دهد.
با وجود روند مثبت دیدار میان طرفین اما این روندی است که در هفتهها و ماههای آینده مورد آزمایش قرار خواهد گرفت، زیرا هر دو توافق کردهاند که کمیتههای مشترکی برای نظارت بر پیشرفت حاصل شده بین دو کشور تشکیل دهند.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه پنجشنبه گذشته با دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در کاخ سفید دیدار کرد.
