در حالی که آمار رسمی تولید صنعتی کشور معمولا با تأخیر فصلی منتشر میشود، دادههای ماهانه شرکتهای بورسی میتوانند تصویری بهروزتر و دقیقتر از تحولات بخش صنعت و معدن ارائه دهند. شاخصهای «تولید»، «فروش» و «قیمت» که از عملکرد بیش از ۳۸۰ شرکت صنعتی و معدنی پذیرفتهشده در بورس و فرابورس استخراج میشوند، اکنون به یکی از مهمترین ابزارها برای رصد تغییرات ارزش افزوده در صنایع مختلف تبدیل شدهاند.
اهمیت این شاخصها جایی خود را نشان میدهد که با وجود ضعف دادههای رسمی از جمله وقفههای طولانی در انتشار و نبود آمار فروش ماهانه میتوانند خلأ اطلاعاتی را پر کنند و رفتار واقعی صنایع را در لحظه نشان دهند. به بیان دیگر، این شاخصها «دماسنج زودهنگام» صنعت ایراناند؛ ابزاری که به کمک آن میتوان پیش از انتشار گزارشهای بانک مرکزی یا مرکز آمار، مسیر حرکت تولید و فروش را در صنایع مختلف تشخیص داد.
در این گزارش، روند شاخصهای تولید و فروش شرکتهای صنعتی بورسی در شهریورماه ۱۴۰۴ مورد بررسی قرار گرفته است.
کندی تولید همچنان ادامه دارد
در شهریورماه ۱۴۰۴، موتور فروش در بخش صنعت روشن شد، اما تولید هنوز با کندی حرکت میکند. بررسیهای مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد شاخص فروش شرکتهای صنعتی و معدنی بورسی در این ماه رشد قابلتوجهی داشته، در حالی که رشد تولید در نیمی از صنایع همچنان منفی است.
بر اساس آمار، شاخص تولید و فروش صنایع بورسی نسبت به شهریور سال قبل بهترتیب ۲.۲ درصد و ۱۳.۳ درصد افزایش یافتهاند. در مقیاس ماهانه نیز شاخص تولید ۱۰.۸ درصد و شاخص فروش ۱۶.۱ درصد رشد کرده است. این ارقام نشان میدهد که با وجود ضعف در سمت عرضه، تقاضا در پایان تابستان بهویژه در صنایع افزایش یافته است.
خودرو و قطعات پیشگام صنایع در شهریور ماه
در میان صنایع، خودرو و قطعات بیشترین نقش را در رشد صنعتی شهریور داشتهاند. شاخص تولید این رشته فعالیت نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱۹.۵ درصد و شاخص فروش آن ۲۶.۴ درصد افزایش یافته است؛ در مقابل، در رشته فعالیت شیمیایی (بهجز دارو)، شاخص تولید نسبت به ماه مشابه سال قبل ۰.۳ درصد کاهش داشته، اما شاخص فروش ۱۶.۶ درصد رشد را ثبت کرده است.
در بخش فلزات پایه نیز شاخص تولید ۱۲.۵ درصد و شاخص فروش ۵.۲ درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته و در مقیاس ماهانه جهش ۱۹.۴ درصدی در تولید و ۲۲.۷ درصدی در فروش به ثبت رسیده است. رشد این بخش بهویژه پس از رفع محدودیتهای انرژی و افزایش نرخهای جهانی فلزات رخ داده است.
عملکرد نامناسب گروه صنعت در 6 ماهه مشابه سال قبل
در کنار آمار ماه شهریور، بررسی عملکرد ششماهه نخست سال ۱۴۰۴ نیز نکات مهمی را آشکار میکند. شاخص تولید صنعت در نیمه ابتدایی سال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶.۶ درصد کاهش داشته و شاخص فروش نیز با کاهش خفیفتر، ۴.۳ درصد افت را ثبت کرده است. به تفکیک رشته فعالیتها، در گروه شیمیایی بهجز دارو، شاخص تولید طی ششماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه پارسال ۶.۱ درصد کاهش یافته اما شاخص فروش ۰.۲ درصد افزایش داشته است.
در بخش فلزات پایه، شاخص تولید ششماهه با افت ۷.۵ درصدی و شاخص فروش با کاهش ۶.۶ درصدی همراه بوده است؛ صنعت خودرو و قطعات نیز در نیمه نخست سال عملکردی مشابه داشته و با کاهش ۵.۲ درصدی در تولید و ۴ درصدی در فروش مواجه بوده، اما در شهریور با رشد پرقدرت خود در صدر صنایع قرار گرفته است.
در سوی دیگر، بخش معدن تنها حوزهای بود که در شهریورماه هم در شاخص تولید و هم در شاخص فروش رشد مثبت و پایدار را تجربه کرد. شاخص تولید شرکتهای معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل ۵ درصد و نسبت به ماه قبل ۲.۳ درصد افزایش یافته است. شاخص فروش نیز در همین دوره بهترتیب ۸.۹ درصد و ۱۱.۷ درصد رشد کرده است. این روند نشان میدهد بخش معدن از ثبات بالاتری نسبت به سایر بخشها برخوردار بوده و بهواسطه رشد صادرات مواد معدنی و افزایش قیمتهای جهانی توانسته در مسیر مثبت باقی بماند.
گروه معدن همچنان میتازد
در میان تمام صنایع بورسی، بخش معدن تنها حوزهای بود که در شهریورماه ۱۴۰۴ هم در شاخص تولید و هم در شاخص فروش رشد مثبت و پیوسته را تجربه کرد. دادههای مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد شاخص تولید شرکتهای معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل ۵ درصد و نسبت به ماه قبل ۲.۳ درصد افزایش یافته است. همچنین شاخص فروش این شرکتها رشد ۸.۹ درصدی در مقایسه با شهریور پارسال و ۱۱.۷ درصدی نسبت به مرداد داشته است.
این روند صعودی فقط به شهریور محدود نمیشود. در ششماهه نخست سال ۱۴۰۴ نیز شاخص تولید و فروش شرکتهای معدنی هر دو نسبت به مدت مشابه سال قبل ۹.۲ درصد رشد داشتهاند؛ آماری که نشان میدهد بخش معدن نهتنها از رکود سایر صنایع فاصله گرفته، بلکه توانسته روندی پایدار و باثبات را در طول نیمسال حفظ کند.
برخلاف بسیاری از صنایع بورسی که با نوسانات شدید یا افت تولید روبهرو بودهاند، بخش معدن از ثبات نسبی برخوردار بوده و توانسته مسیر رشد خود را ادامه دهد. افزایش صادرات مواد معدنی، رشد قیمتهای جهانی فلزات اساسی و بهبود عملکرد شرکتهای بزرگ معدنی در حوزه سنگآهن و مس از عوامل اصلی این رشد محسوب میشوند.
